Gdyby s�d pa�stwa cz�onkowskiego wyst�pi� do ETS w sytuacji czysto wewn�trznej, normowanej w pe�ni prawem krajowym, ETS takie pytanie odrzuci10...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

W�tpliwo�ci pojawiaj�ce si� w post�powaniach przed s�dami krajowymi dotycz� wszak�e z regu�y rozmaitych powi�za� mi�dzy prawem wsp�lnotowym a prawem krajowym, np. tego, czy w danej sprawie orzeczenie powinno by� oparte na prawie krajowym, czy na prawie wsp�lnotowym, albo czy normy prawa krajowego s� zgodne z prawem wsp�lnotowym. 9 Por. orzeczenie 181/73 Haegeman v. Belgien, Zb. Orz. 1974, s. 449. 10 Por. np. postanowienie C-445/01 Simoncello v. Boerio z 2003 r., jeszcze niepublikowane. 341 Pytanie nie mo�e jednak dotyczy� wprost tego, czy dana norma prawa krajowego jest zgodna z prawem wsp�lnotowym. Zagadnienie takie mo�e by�, bowiem przedmiotem innego post�powania przed ETS, na podstawie art. 226 TWE. 13.5.2. Spos�b formu�owania pyta� prawnych dotycz�cych wyk�adni prawa wsp�lnotowego W tej sytuacji istotne znaczenie ma umiej�tne postawienie pytania (pyta�) ETS w taki spos�b, kt�ry zostanie uznany przeze� za dopuszczalny. Standardowym sformu�owaniem jest: Czy dany przepis W prawa wsp�lnotowego zezwala (albo: zakazuje) K � tutaj podaje si� to, co wynika, z wchodz�cego w gr� przepisu prawa krajowego. Na tak sformu�owane pytanie ETS udziela odpowiedzi pozytywnej lub negatywnej. Formalnie rzecz bior�c ETS dokonuje, wi�c wyk�adni przepisu (przepis�w) prawa wsp�lnotowego, ale w istocie wypowiada si� na temat zgodno�ci prawa krajowego z prawem wsp�lnotowym. Odpowied� pozytywna na powy�sze pytanie oznacza, bowiem stwierdzenie, �e prawo krajowe jest zgodne z prawem wsp�lnotowym, a odpowied� negatywna, �e jest z nim niezgodne. Zdarza si�, �e ETS zmienia sformu�owania pyta� kierowanych przez s�dy krajowe stwierdzaj�c: S�d krajowy pyta, czy przepis K prawa krajowego jest zgodny z przepisem W prawa wsp�lnotowego. W istocie jednak s�d krajowy chcia� zapyta�, czy przepis W prawa wsp�lnotowego zezwala pa�stwu cz�onkowskiemu na zachowanie zgodne z K. Chodzi o to, aby pytania s�d�w krajowych by�y zadane w taki spos�b, �e ETS jest w stanie na nie odpowiedzie� zgodnie z konstrukcj� art. 234 TWE". S�dy krajowe zadaj� Trybuna�owi jedno pytanie lub (z regu�y) wi�cej. Niekiedy pytania s� formu�owane alternatywnie, np.: je�li odpowied� na pytanie 1 jest pozytywna to, czy 2.. (drugie pytanie), a je�li negatywna, to czy 3... (trzecie pytanie) itd. ETS zmienia czasem kolejno�� odpowiedzi na pytania, odpowiada ��cznie na kilka pyta�, albo rozdziela odpowiedzi na jedno pytanie, uznaje odpowiedzi na pewne pytania za zb�dne itd. Analiza pyta� przyjmowanych przez ETS, jak r�wnie� pyta�, kt�re s� przez ETS przeredagowywane, albo odrzucane, prowadzi do wniosku, �e ETS akceptuje pytania zamkni�te, tj. takie, na kt�re odpowied� mo�e by�: tak albo nie, natomiast nie akceptuje pyta� otwartych. Te ostatnie ETS uznaje za pytania abstrakcyjne lub hipotetyczne, niepowi�zane wystarczaj�co z post�powaniem g��wnym i niemieszcz�ce si� wobec tego w ramach procedury unormowanej w art. 234 TWE. 11 Por. orzeczenie w sprawie 14/86 Pretore di Salo v. X, Zb. Orz. 1987, s. 2545. 342 13.6. Pytania prawne dotycz�ce wa�no�ci akt�w instytucji wsp�lnotowych 13.6.1. Korzy�ci procedury z punktu widzenia interes�w jednostek Drugim rodzajem s� pytania s�du krajowego do ETS dotycz�ce wa�no�ci akt�w instytucji wsp�lnotowych, tzn. ich zgodno�ci z prawem pierwotnym. Nale�y tu wspomnie�, �e przepis art. 230 TWE stwarza podstaw� dla bezpo�redniej skargi do ETS o orzeczenie niewa�no�ci aktu prawa pochodnego. Jednak�e legitymacja os�b fizycznych i prawnych do wniesienia takiej skargi (do SPI) jest w �wietle powo�anego przepisu ograniczona, zw�aszcza wobec jego restrykcyjnej interpretacji w orzecznictwie ETS12. Dlatego te� korzystniejsz�, a praktycznie niemal jak dot�d jedyn�, drog� dla jednostek jest zakwestionowanie wa�no�ci aktu instytucji WE w trybie art. 234 TWE za po�rednictwem s�du krajowego. W judykaturze ETS ostatnich latach podkre�la si� mocno, �e to obowi�zkiem pa�stw cz�onkowskich, wynikaj�cym z art. 10 TWE, jest zapewnienie ochrony prawnej jednostek opartej na prawie wsp�lnotowymi przed s�dami krajowymi13. Aby to by�o mo�liwe, przed w�a�ciwym s�dem krajowym musi najpierw zawi-sn�� sprawa, w kt�rej pojawi si� problem wa�no�ci aktu prawa pochodnego. S�d krajowy b�dzie mia� w�wczas kompetencj� do wyst�pienia do ETS z pytaniem prawnym w przedmiocie wa�no�ci danego aktu instytucji wsp�lnotowej. Nale�y przy tym podkre�li�, �e s�d krajowy nie ma kompetencji do samodzielnego orzekania o niewa�no�ci akt�w wsp�lnotowego prawa pochodnego, ani do odmowy ich zastosowania14. Warto zauwa�y�, �e w pewnych, aczkolwiek niezbyt cz�stych, przypadkach obowi�zki jednostek s� okre�lone wprost i w pe�ni w rozporz�dzeniach wsp�lnotowych, bez konieczno�ci, a nawet bez mo�liwo�ci wydawania akt�w wykonawczych przez organy pa�stw cz�onkowskich. W takich sytuacjach, gdy jednostka kwestionuje wa�no�� danego rozporz�dzenia, nie jest zasadniczo realne wszcz�cie post�powania przed s�dem krajowym, w trakcie kt�rego s�d m�g�by zwr�ci� si� z pytaniem prawnym do ETS w tej kwestii. Jednostce nie przys�uguje tak�e z regu�y legitymacja do zaskar�enia rozporz�dzenia przed SPI na podsta- 12 Por. rozdzia� 11.4.4. 13 Por. orzeczenie C-50/00 P Uni�n de Pe�ue�os Agricultores v. Council, Zb. Orz. 2002, s. 1-6677, Trybuna� nie zaaprobowa� obszernie umotywowanej propozycji rzecznika generalnego dokonania wyra�nej zmiany dotychczasowej wyk�adni art. 230 akapit 4 TWE i rozszerzenia mo�liwo�ci zaskar�ania wa�no�ci akt�w wsp�lnotowych bezpo�rednio przed s�dami wsp�lnotowymi (SPI i ETS). Por. o tym krytycznie N. P�torak, Kto jest zwi�zany zasad� efektywnej ochrony prawnej � �uwagi na tle orzeczenia Trybuna�u Sprawiedliwo�ci w sprawie Uni�n de Pe�ue�os Agricultores", Kwartalnik Prawa Publicznego 2002, nr 3, s. 187-204. 14 Por. orzeczenie 314/85 Foto-Frost v. HZA Liibeck Ost, Zb. Orz. 1987, s. 4199. 343 wie art. 230 akapit 4. Oznacza to luk� w ochronie prawnej15. Specyficznym rozwi�zaniem, jakkolwiek trudnym do zaakceptowania z og�lniejszych wzgl�d�w, by�oby dopuszczenie si� przez jednostk� naruszenia norm rozporz�dzenia po to, aby wywo�a� skierowane przeciwko sobie post�powanie przed s�dem krajowym! Dopiero w trakcie takiego post�powania s�d krajowy mo�e skorzysta� z kompetencji wynikaj�cej z art. 234. , , 13.6.2. Stosowanie �rodk�w tymczasowych przez s�d krajowy w trakcie procedury Cz�sto zdarza si�, �e na podstawie akt�w prawa wsp�lnotowego, np. rozporz�dze�, s� wydawane decyzje organ�w administracyjnych pa�stw cz�onkowskich i dopiero te decyzje s� bezpo�redni� podstaw� przyznania praw jednostkom, albo na�o�enia na nie obowi�zk�w