27 U�YWANIE W�ZKA INWALIDZKIEGO Micha� mia� sze�� lat, a jego jedynym �rodkiem poruszania si� by� w�zek dziecinny...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Cz�sto musia� w nim bezradnie siedzie�, czekaj�c, a� matka znajdzie czas na przewiezienie go z jednego miejsca na inne. W klinice Micha� zazdro�ci� 'dzieciom, kt�re U�ywanie w�zka inwalidzkiego 345 widzia� w w�zkach na k�kach. W�zki te wydawa�y mu si� r�wnie magiczne jak lataj�ce talerze. Lecz mia� tak s�abe cia�o i mi�nie, �e nikt nie s�dzi�, �e kiedykolwiek b�dzie m�g� je�- dzi� w w�zku. Pewnego razu prowadz�cy �wiczenia pozwoli� mu spr�bowa�. To by� pocz�tek. Z czasem, gdy nabra� wpra- wy, Micha� nauczy� si� wprawia� w�zek w ruch powoli, lecz coraz pewniej � w miar�, jak s�abe mi�nie stawa�y si� coraz silniejsze. Dzie�, w kt�rym przywieziono mu jego w�asny w�- zek, by� dla niego najszcz�liwszym dniem w �yciu. W�zek in- walidzki otwiera� drog� do wolno�ci. W�zek taki pozwala dzieciom pokonywa� odleg�o��. Niekt�- re z nich nosz� aparaty ortopedyczne, a na kr�tki dystans mog� porusza� si� za pomoc� ku�; dla innych w�zek jest jedynym �rodkiem lokomocji. Je�li w�zek mo�e odegra� du�� rol� w �y- ciu dziecka, lekarz zada sobie trud, aby mu zapisa� taki, jaki b�dzie dla niego najbardziej odpowiedni. Rodzaje w�zk�w inwalidzkich Nowoczesny w�zek sk�ada si� z lekkiego metalowego szkieletu pokrytego chromem oraz z siedzenia i oparcia, obitego sk�r� lub materia�em. Ma dwa du�e i dwa mniejsze ko�a; na wi�kszych s� obr�cze do trzymania. W w�zkach dla doros�ych du�e ko�a maj� na og� 60 om �rednicy, chocia� mo�na dosta� r�wnie� mniejsze, o �rednicy 50 cm. Ma�e k�ka maj� przewa�nie 12 cm �red- nicy, cho� s� r�wnie� o �rednicy 20 cm. Ma�e k�ka obracaj� si� na osi. Wi�kszo�� w�zk�w jest sk�ada- nych; po z�o�eniu maj� tylko oko�o 25 cm szeroko�ci i �atwo dadz� si� w�o�y� do samochodu. Ka�dy w�zek inwalidzki powinien by� wyposa�ony w hamulec � nie s� one jednak wli- czane do ceny niekt�rych modeli. 346 Sprz�t w �yciu codziennym Urz�dzenie zwane ��ciskaczem" pozwala u�ytkownikowi zmniejszy� szeroko�� w�zka o oko�o 12 cm w momencie, kiedy na nim siedzi. Mimo �e zachodzi wiele r�nic w dodatkach, jest tylko kilka podstawowych typ�w w�zk�w inwalidzkich. W�zek z du�ymi ko�ami z ty�u jest chyba najwygodniejszy, zar�wno w mieszkaniu, jak i na otwartej przestrzeni, a tak�e �atwo jest nim wjecha� na kraw�nik czy schody. W�zek z du- �ymi ko�ami z przodu mo�e obr�ci� si� w ko�o na mniejszej po- wierzchni, ni� typ poprzedni i wobec tego jest wygodniejszy w u�yciu w ma�ych pomieszczeniach. Trzeci typ przeznaczony jest dla os�b, kt�re straci�y obie no- gi. Tylne ko�a s� bardziej cofni�te do ty�u, aby w�zek nie prze- chyla� si� do ty�u wskutek braku r�wnowagi, spowodowanego tym, �e nie dzia�a ci�ar n�g z przodu. Czwarty typ za� przewidziano dla os�b. kt�re mog� pos�ugi- wa� si� tylko jedn� r�k�. Dwie obr�cze przymocowane s� do ko�a po stronie sprawnej ko�czyny g�rnej. Kiedy chwyci si� je obie, w�zek jedzie prosto � kiedy za� trzyma si� jedn� obr�cz, skr�ca w prawo lub w lewo. S� tak�e w�zki na k�- kach wyposa�one w silnik, lecz te s� znacznie dro�sze. W�zki inwalidzkie na og� produkowane s� w czterech roz- miarach: dla doros�ych, m�odzie�y, dzieci starszych i zupe�nie ma�ych. Najmniejsze przeznaczone s� dla dzieci w wieku przedszkolnym. Jeden z producent�w skonstruowa� w�zki, kt�- re �rosn�" razem z dzieckiem od 6 � 16 lat. Kiedy dziecko ma oko�o 10 lat, dopasowuje si� lub zmienia podn�ek i siedzenie, dostosowuj�c je do rozmiaru m�odzie�owego. W�zek powinien by� zam�wiony i wykonany zgodnie z za- leceniami lekarza, ustalaj�cego wraz z fizjoterapeut� dane, by m�g� doskonale spe�nia� swe zadanie. Trzeba wzi�� pod uwag� zar�wno teren, na jakim dziecko b�dzie najcz�ciej u�ywa�o w�zka, jak te� rodzaj jego upo�ledzenia