drzwiami po domu i spa� nie daje...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

W Massachusetts nie wiadomo w�a�ciwie, w jakim celu b��dzi po nocach w bia�ym czepeczku staruszka Elizabeth Porter, zmar�a przed p�-torasta laty. New Hampshire ma jeszcze drugiego ducha � 311 ii Mary Oceaniczn�. W 1720 roku piraci zdobyli okr�t, na kt�rym urodzi�o si� dziecko. W�dz ich obieca� wolno�� pasa-�erom, je�li dziecko otrzyma imi� Mary na cze�� jego mat-ki. Zdawa�o si�, nie jest to �aden pow�d do b��kania si�: po nocach, a jednak w braku lepszych duch�w Mary Ocea-nicz�ia od dwustu blisko lat pe�ni to zadanie. Jak widzimy, daleko tu duchom do szekspirowskiej pomy-s�owo�ci. Jest pami�� o jednej czarownicy z Tennessee, kt�re potrafi�a unieruchomi� pow�z prezydenta Jacksona, ale� ta si� nie ukazuje'jako widmo. Jedyna pomys�owa legenda iyczy nagrobku za�o�yciela miasteczka Bucksport, pu�kownika,; Bucka, kt�ry w 1760 r. skaza� czarownic� na �mier�. C�a-rownica, id�c na stos, obieca�a okry� go wieczn� ha�b�. Kiedy po �mierci pu�kownika postawiono mu nagrobek, wy-, skoczy� na p�ycie rysunek kobiecej. po�czochy, kt�ry niei daje si� zetrze�. Ten nagrobek mo�na ogl�da� na cmentarzu'' na drodze Nr 15 wiod�cej z Bucksport ku morzu. Wybior� si� tam kiedy z pilnikiem i sprawd�, czy ta po�czocha;; puszcza oczka. Wszystkie te miejscowo�ci le�� na Wschodzie, nad Atlan-| �ykiem. Tam jeszcze by�a tradycja Anglii i tam poniekt�-; czy �mieli dziadk�w". Ale tu, o trzy tysi�ce mil na zach�d? Przecie� tu sto lat temu w najlepsze wrza�y warki z In-dianami, kipia�a praca, nie by�o czasu na tworzenie si� le-;; gend. Powsta� zabawny folklor ameryka�ski. Legenda o Nor-.f wegu, kt�ry z�era� wann� kie�bas i podnosi� jakie� niesamo-wite ci�ary, o Indianinie, kt�ry tak szybko uk�ada� pod- ; k�ady kolejowe, �e poci�g nie m�g� nad��y� za nim. Le-gendy technokratycznego kraju. � A jednak tu, w Kalifornii, �Mystery House" jest po-.! �wi�cony prawdziwym duchom � upierali si� autochtoni. Wybra�em si� tam, aby zobaczy� istne curiosum: duchy,, bo duchy, ale na po�ywce technokratycznej. W czasie wojny z Angli� zbrojownia w Springfield Mass wyrabiaia dwie�cie pi��dziesi�t muszkiet�w rocznie. Whiih-ley, wynalazca maszyny do czyszczenia bawe�ny, ofiarowa� si� dostarczy� w ci�gu dwu lat 15 000 muszkiet�w, ka�dy z wyciorem, bagnetem, stemplem i �rubokr�tem. Wy�miano go, bo wyprodukowanie muszkietu jest zbyt d�ug� spiawq: cz�owiek, kt�ry go robi, musi by� dobrym metalowcem, �lusarzem, stolarzem przy wyrobie cz�ci drewnianych, wreszcie precyzyjnym mechanikiem przy wyrobie delikatnego zamka, balistykiem i ogniomistrzem. Whithley jednak rozwi�za� zagadnienie przez pierwszy w Ameryce prototyp produkcji ta�mowej, przy kt�rej ka�dy robotnik zna� tylko jeden ruch. Nadto gdy dawniej-sk�ady by�y zawalone zdezelowanymi muszkietami, to teraz ka�da cz�� pasowa�a do ka�dego muszkietu. Tak Ameryka wygra�a wojn� i tak wkroczy�a na ta�m� produkcyjn� technokratycznego rozkwitu. D�ugo s�u�y�y jednostrza�owe muszkiety do walki z Indianami. Czerwonosk�r�y stosowali specjaln� taktyk�: przez nag�e uderzenie spowodowa� salw� z wszystkich muszkiet�w. W�wczas broni�cy si� pozostawali bezbronni, bo nabicie muszkietu wymaga�o oddzielnie nasypania prochu, potem wbicia kuli stemplem i jeszcze podsypania panewki. Dlatego, staraj�c si� usprawni� procedur�, w wojsku polskim ko�ca XVIII wieku istnia�a komenda �sze�� kul w g�b� we�", bo przynajmniej nie trzeba by�o ich szuka� w �adownicy. Pewnego razu w po�owie zesz�ego stulecia dwaj bracia Atkinsonowie wysun�li si� w dzikie krainy Oklahomy i za�o�yli farm�. Obiegli ich Indianie i swoim zwyczajem wyskoczywszy masowo, spowodowali, �e obaj bracia wystrzelili r�wnocze�nie. Indianie, rzucili si� na �bezbronnych", spotka� ich jednak szereg strza��w. Atkinsonowie mieli pierwsze w Oklahomie repetierowe karabiny Winchestera. Wie�� o nowej straszliwej broni przerazi�a Indian. Odt�d niemi�osierny winchester i jego bliski pociotek, sze�cio-strza�owy b�benkowy rewolwer colt, dokonywa�y istnych rzezi. Fortuna Winchestera ros�a, jego karabiny zbiera�y w r�nych wojnach w pi�ciu cz�ciach �wiata krwawe �niwo. Indianie niemal zupe�nie zostali wyt�pieni, na Dzikim Zachodzie winchester nieraz szed� przed prawem: widzia�em cmentarz w Nevadzie, na terenie by�ej kopalni srebra, na kt�rym pierwszych dwudziestu sze�ciu pochowanych to byli ludzie zastrzeleni, a� dopiero dwudziesty si�dmy zmar� �mierci� naturaln�. 313 312 Sara Winchester by�a wdowq po wnuku wynalazcy. Mq�| jej by� suchotnikiem i ca�a energia m�odej kobiety skoncen-| trowa�a si� na ratowaniu jego �ycia. Miliony nie pomaga�y,! Z jednej strony pot�n�, wci�� wzbierajqcq falq wlewa�y si�l dolary, bo potrzeba zabijania zatacza�a coraz szersze kr�gij z drugiej � cienkq stru�kq nieub�aganie wycieka�o �ycie. Kiedy zawodzili lekarze, sz�a do znachor�w, do wr�bi-i t�w, do teozof�w, do jog�w � czepia�a si� ka�dej mo�li-| wo�ci, ka�dej nadziei. � � . Tam jej wyt�umaczono, �e to duchy pomordowanych przez] karabiny winchester, duchy ludzi, kt�rym nagle odj�to �ycie, i podczas gdy �ycia tego nie byli syci, skupiaj� si� g�odnym;! �ar�ocznym t�umem nad pe�gajqcq egzystencjq suchotnika, by jeszcze schwyta� ka�dy na sw�j rachunek niteczk� cudzego �ycia, na kt�rym mieli hipotek�, niteczk� wiq�qcq.j z ziemiq