Kiedy przy- szed� na �wiat m�j najm�odszy brat Andrew, ojciec zamarz� w samo- chodzie, gdzie� w Thruway, w stanie Nowy Jork...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Jecha� do pacjenta. By� psychiatr�. Umar� w styczniu dwutysi�cznego czwartego, ale odkopano go dopiero w kwietniu. Tysi�ce os�b zgin�y w czasie tej burzy. By�a to najgorsza zima w �wczesnej historii kraju. A nam brakowa�o ropy naftowej. Morza zamarz�y, brakowa�o lodo�amaczy, by oczy�ci� po- rty i szlaki morskie, nie mogli�my uprz�tn�� niegu z dr�g i szyn. Od stycznia do kwietnia tak sypa�o, �e w ca�ej Ameryce P�nocnej powy- �ej czterdziestego r�wnole�nika umierali ludzie. Ta zima by�a pierw- szym z wielkich wstrz�s�w, kt�re nas zniszczy�y. Spu�ci� g�ow� i spojrza� w obiektyw kamery, na kt�rej pali�o si� czerwone �wiate�ko. Zrobi� to bardzo naturalnie. A w re�yserce, przy- klejonej jak paso�yt do �ciany pi�tro wy�ej, wszyscy byli zszokowani i podnieceni. Co�, co promieniowa�o z ekranu, koncentrowa�o si� w�a�nie na nim - ogromna dawka mocy i wsp�czucia. - W trzecim tysi�cleciu nie nast�pi� koniec naszej cywilizacji - ci�gn��. - Nie spe�ni�y si� przewidywania ludzi, kupcz�cych wizj� S�du Ostatecznego. Nie walczyli�my na wojnie, kt�ra po�o�y�aby kres wszystkim wojnom, nie zgin�li�my w p�omieniach. Zamiast tego ru- szy�y lodowce - i ludzie. Mieszka�cy p�nocnej p�kuli przemie- szczali si� na s�oneczne i ciep�e po�udnie. Rozpocz�a si� masowa migracja, wi�ksza ni� kiedykolwiek w historii tej planety. Podj�to trudne decyzje, �e nigdzie na �wiecie nie b�dzie si� p�odzi� dzieci bez ogranicze�. �e wszelka dalsza ekspansja musi nie tylko zatrzyma� si�, ale wr�ci� do punktu wyj�ciowego. �e nale�y oszcz�- dza� paliwa. Alternatyw� by� nuklearny holocaust, redukuj�cy popu- lacj� na Ziemi i przywracaj�cy r�wnowag� w zamarzaj�cym �rodowi- sku, o ile po nuklearnej zag�adzie zosta�oby co�, co mo�na by nazwa� �rodowiskiem. Byli�my na tyle m�drzy, �e zrozumieli�my to boskie przes�anie. 0 tak, ale ludzie opu�cili Ziemi� Obiecan� i pogr��yli si� w ignorancji 1 strachu. Zbyt cz�sto najpierw ustalano zasady, a potem je wyja�nia- no niezrozumia�ym j�zykiem. Do ludzi dociera�y wyolbrzymione dra- matyczne wie�ci na poziomie brukowc�w. I - oto tragedia ludzko�ci trzeciego tysi�clecia - zbyt cz�sto nasze emocje i ��dze pcha�y nas tam, gdzie zdrowy rozs�dek i dalekowzroczno�� krzycza�y, by�my nie szli. Publiczno�� w studiu zamar�a. Dr Christian nie m�wi� nic nowe- go, ale tak szczerze i z tak� moc�, �e s�uchali go niczym celtyckie plemi� barda. A on zna� ich sztuczki, polegaj�ce na doborze s��w, rytmie, kadencjach, czyli na trudnej do okre�lenia umiej�tno�ci ocza- rowania publiczno�ci osobowo�ci�. - Dzieci to nasz najwi�kszy problem i cierpienie. Chocia� nie dotyczy to jedynie nas. Narody ca�ego �wiata znosz� ten sam los, narody ca�ego �wiata gn�bi ten sam smutek. M�czyzna pragnie syna, a ma c�rk�. Tradycja posiadania syna trwa nieprzerwanie od pocz�t- ku �wiata. Albo ma��e�stwo pragnie c�rki, a rodzi si� syn. Kobieta przepe�niona instynktem macierzy�skim pragnie po prostu wiele dzie- ci. Nawet ci, kt�rzy dobieraj� partnera tej samej p�ci, odczuwaj� siln� potrzeb� prokreacji. Do przesz�o�ci nale�y jedna z podstawowych ludzkich zasad - rozmna�aj si� lub gi�, oraz przes�anie niekt�rych organizacji religijnych, g�osz�cych, �e ka�da pr�ba regulacji urodzin jest sprzeczna z bo�ymi naukami, a kar� jest wieczne pot�pienie. Ani chwili d�u�ej nie usiedzi na tym absurdalnym krze�le, zwr�co- ny w niew�a�ciw� stron�. Wielkimi krokami przeszed� na �rodek sce- ny. Wreszcie mia� przed sob� widowni�. Bob Smith w�ciekle gesty- kulowa� za kamer�, daj�c znaki zapatrzonemu kierownikowi planu, by przyni�s� krzes�o. Bob ustawi� je w przej�ciu mi�dzy rz�dami i usiad�. Poniewa� program nagrywano od sz�stej do �smej wieczo- rem czasu wschodniego, dopiero za trzy godziny widzowie w ca�ym kraju ujrz� niewzruszonego Boba Smitha, taszcz�cego krzes�o, zoba- cz�, jak siada niczym student pierwszego roku na wyk�adzie absolut- nie wspania�ego profesora. Manning Croft zachowa� si� bardziej swobodnie. Po prostu usiad� po turecku na pod�odze u st�p widz�w w pierwszym rz�dzie. - Wi�kszo�� z nas kocha dom i rodzin� mi�o�ci� r�wnie wielk� jak dzieci - powiedzia� �agodnie dr Christian. - A te trzy elementy ��cz� si� ze sob�. Ognisko domowe jest �r�d�em ciep�a i wsp�lnoty, dom jest schronieniem i twierdz� rodziny, a dzieci s� jej naturalnym celem. Cz�owiek to istota g��boko konserwatywna. Nie znosi, gdy wyrywa si� go z korzeniami, chyba �e w �aden spos�b nie mo�e ju� utrzyma� miejsca, w kt�rym �yje, albo je�li inne miejsce wyda si� mu r�wnie poci�gaj�ce. Ten kraj stworzyli emigranci, kt�rzy przybyli tu w poszukiwaniu tolerancji religijnej, przestrzeni �yciowej, nowego sposobu �ycia, wyg�d, bogactw i wyzwolenia od przestarza�ych oby- czaj�w i przes�d�w. Ale osiedliwszy si� w tym kraju przypomnieli�my sobie o mi�o�ci rodziny i o domu. Na przyk�ad ja. Moi przodkowie przybyli z Isle of Man i Cumberland w Brytanii, z fiord�w Norwegii i po�udniowozachodnich step�w Rosji. Kolejne pokolenia �y�y w USA