Natomiast b�d� Indianie, mo�e nieliczni drwale, rzadko kiedy my�liwi, czasem jacy� awanturnicy � i b�dziemy my...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Wsz�dzie b�dzie las. Ju� nie potrzeba by�o si� goli�. ��d� nasz� pokocha�em od pierwszego wejrzenia. By�a "wspania�a. Mia�a przesz�o cztery metry d�ugo�ci i mog�a ud�wign�� podobno dwadzie�cia cetnar�w. By�a tak lekka, �e unie�� j� m�g� jeden cz�owiek, i tak �mig�a, �e jedno uderzenie wios�a posuwa�o j� o trzydzie�ci krok�w. Zbudowano j� z uszczelnionego p��tna, ale na kszta�t �odzi india�skich. Gdy na ni� wsiada�em w Oskelanoe, by�em troch� zdenerwowany. Stanis�aw ukradkiem si� prze�egna�. Na brzegu sta- 99 /Cj puuiqi.ik.Li wiv.'a.i.uw unie ivuiai^,'nat.uj u naa unci^yi i-"-'' jednym wio�le, ale wios�a k��ci�y si� mi�dzy sob�. Wiadomo, by�em nowicjuszem na india�skiej canoe. Nowicjuszem by�. tak�e Stanis�aw, le�ny wyga, lecz �redni wio�larz. Stwierdzi�em, �e ja pot�niej wali�em wios�em ni� on. Skutek by� taki, �e po dw�ch normalnych uderzeniach trzecim musia�em parowa� i zamienia� ja aa sterowanie. Poczciwe canoe nie bra�o nam zbytnio ze z�e tej zniewagi, lecz ra�no pru�o wod� i sun�a naprz�d jak sto piorun�w. Dobre canoe. India�skie canoe to chyba szczyt wytrwa�o�ci w�r�d wszystkich ��dek �wiata: jego nadobna linia, z dziobem i ty�em filuternie (a jak celowo!) wzniesionym, zawsze wzbudza�a przyjemny podziw. Indianie stworzyli tu arcydzie�o wdzi�ku i przydatno�ci. I to jakiej przydatno�ci! Trudno wyobrazi� sobie �ywot cz�owieka bez canoe w p�nocnych lasach, gdzie nie by�o �adnych dr�g pr�cz wodnych, a lekk� ��d� przenosi� wypada�o cz�sto od rzeki do rzeki. Biali przej�li od Indian typ ��dki i na sw�j spos�"b ulepszyli buduj�c j� z materia�u trwalszego ni� kora brzozowa. Na tej ��dce dokonywali wszystkich odkry� w g��bi kontynentu. Zrozumia�e wi�c, �e biali stworzyli tak�e doko�a niej ca�� poezj�, a kanadyjscy poeci, opiewaj�cy �ycie w�r�d przyrody,, dobywali najwy�szych ton�w na pochwa�� canoe. I na cze�� wios�owania. R�ni w�drowcy po�wi�cali s��niste rozprawy zagadnieniu, jak wios�owa�. Czynili z tego rodzaj obrz�du, dost�pnego tylko dla niewielu wtajemniczonych, a po prawdzie niedost�pnego dla nikogo. Autor ciekawej autobio-grafi, Ralph Connor, twierdzi�, i� od pi��dziesi�ciu lat p�ywa� na swym canoe we wszystkich mo�liwych okoliczno�ciach, ale jeszcze wci�� nie zna� �odzi, kt�ra co dzie� p�ata�a mu nowe figle, �wiadcz�ce o niezbadanych tajemnicach jej natury. � Cho�by� �y� i sto lat � przytacza� wypowied� starego-trapera � nie poznasz jej nale�ycie. Jest pe�na kaprys�w i pustoty jak ka�de babskie stworzenie... Rzeka Oskelanoe odznacza�a si� szczeg�ln� osobliwo�ci�: 10(3 na p�noc, ale sami przekonali�my si� o tym nie wcze�niej ni� w kilka godzin p�rv.ej, na pierwszej bystrzynie. Tam dopiero kierunek spadaj�cego z ]-?.rnieni nurtu potwierdza� slusz-' no�� mapy. Podobno pisemni cz�� -ir. kanadyjskich tak leniwie p�yn�a, odk�d pobuic^azto na 'i tamy dla u�atwienia sp�awu drzewa. St^nowi^y one po t. ostu �a�cuchy szerszych lub w�szych rozlewisk i jezior. Ogr-iwarai tych �a�cuch�w by�y bysirsyny i wodospaay. Trudno by�o oceni� szeroko�� rzeki GAelanoe; raz mia�a dwie�cie krok�w szeroko�ci, po drwili sto, z-z pi�� minut dwa tysi�ce. W por�wnaniu z niezmiernie bystrym, porywaj�cym pr�dem rzek po�udniowoameryka�skich dziwnie niepokoj�ce wra�enie sprawia�a Oskelanoe River, rzeka o stoj�cej wodzie i stale zmiennej szeroko�ci. P�yn�a na razie na p�noc, jakby uciekaj�c od linii kolejowej, ale nie my�l, w��cz�go, �e wody swe wylewa�a do Zatoki Hudso�skiej. O pi��dziesi�t, sze��dziesi�t mil od stacji Oskelanoe rzeka natrafia�a na nieprzebyte �a�cuchy skalistych wzg�rz � wzniesienia ci�gn�ce si� wielkim kr�giem doko�a Zatoki Hudso�skiej � i gubi�a si� w pl�taninie rozlicznych jezior u st�p tych wy�yn. Dziwne to jeziora: wielkie, pod�u�ne, jakby pazurem zwierza wyszarpane, 0 fantastycznie postrz�pionych liniach brzegu. W�r�d setek najbardziej kapry�nych zator�w, odn�g, p�wysp�w, ostrow�w nagromadzi�o si� uderzaj�ce pi�kno przyrody, a �e ludzi tam prawie nie by�o � dziewiczej przyrody. Z tych jezior, nosz�cych nazw� Rezerwuaru Gouin, a w�r�d kt�rych osad.a Obijuan zdawa�a si� by� �rodkowym j�drem, wyp�ywa�a rzeka ju� pod innym mianem: St. Maurice, i ju� w innym kierunku, po�udniowo-wschodnim. S�owem, wraca�a na po�udnie. Pod stacj� Weymont dochodzi�a znowu do toru kolejowego i do okolic zaludnionych, dalej tworzy�a wspania�y wodospad, Iro�uois Chute (gdzie� ci Irokezi nie zap�dzali si�!), 1 pot�nym rozlewiskiem wpada�a pod Trois Rivieres do Rzeki Sw. Wawrzy�ca � najwa�niejsza arteria sp�awu drzewa i roz- 101 becu. Po dw�ch mniej wi�cej godzinach wios�a nasze dosz�y do porozumienia i jako tako nabra�y sprawno�ci. Wymagaj�cy mistrz kunsztu wio�larskiego mo�e by sarka�, ale my byli�my zadowoleni. Roz�o�y�em p\rzed sob� na wypuk�o�ci worka map� i patrza�em, dok�d p�yniemy. P�yn�li�my na razie do jeziora Obijuan, oddalonego o pi��dziesi�t mil, nad kt�rym mieszka� agent Hudson's Bay Company. Zanim dotrzemy do celu, przep�yniemy przez kilka jezior o egzotycznych nazwach. Obijuan b�dzie naszym pierwszym wa�niejszym etapem. Gdyby�my � co nie daj Bo�e! � powzi�li w Obijuan szale�czy pomys� ucieczki na �odzi w nieznane, to stan��by otworem przed nami ca�y p�nocny �wiat