Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Aby dany okaz zaklasyfikować jako eolit, należy przedstawić przynajmniej ślady użytkowania. W przypadku bardziej wyszukanych narzędzi kamiennych, określanych jako proste narzędzia paleolityczne, ślady intencjonalnej obróbki są bardziej oczy- 28 W archeologu - duże zespoły narzędzi cechujących się identycznymi bądź zbliżonymi parametrami (takimi jak kształt, jakość obróbki, rozmiary, sposób użytkowania itp.). Mimo różnych ujęć specjalistycznych pojęcie przemystu u konwencji popularnonaukowej można uznać za tożsame z określeniem "kultura archeologiczna" - termin ten jest bardziej znany poza wąskim gronem specjalistów (w archeologii dopiero grupa przemy-stów tworzy kulturę archeologiczną). 28 Termin ten jest dziś w archeologii polskiej praktycznie nie stosowany. 32 Zakazana archeologia - ukryta historia człowieka wiste i obejmują próby ukształtowania całości kamienia w rozpoznawalny kształt narzędzia. Pytania dotyczące takich odkryć koncentrują się głównie na właściwym określeniu ich wieku. Nasz trzeci typ artefaktów, rozwinięte narzędzia paleolityczne i neolityczne, odnosi się do znalezisk kamiennych, które w kontekście teorii o ewolucji człowieka stanowią chronologiczne anomalie, a mimo to przypominają bardzo dobrze obrobione, czy wręcz wygładzone narzędzia, wchodzące w skład standardowych przemysłów kamiennych późnego paleolitu i neolitu. Dla większości badaczy eolity byłyby najstarszymi narzędziami, po których pojawiły się narzędzia paleolityczne i neolityczne. Jednak my będziemy używać tych terminów, określając głównie poziom wykonania danego artefaktu. Naszym zdaniem, nie jest bowiem możliwe datowanie narzędzi kamiennych jedynie na podstawie ich jakości30. Eolity z Płaskowyżu Kent, Anglia Małe miasteczko Ightham na Płaskowyżu Kent leży około 44 km na południo-wy-wschód od Londynu. W epoce wiktoriańskiej Benjamin Harrison miał tutaj swój sklep spożywczy. W czasie dni wolnych od pracy wędrował po pobliskich wzgórzach i dolinach zbierając narzędzia kamienne, które przez dziesięciolecia budziły kontrowersje wśród społeczności naukowej, choć obecnie dawno już o nich zapomniano. Harrison wykonał dużą część swojej pracy przy bliskiej pomocy Sir Johna Prestwicha -znanego angielskiego geologa, który mieszkał w pobliżu. Regularnie korespondował również z innymi naukowcami zaangażowanymi w badania paleoantropologiczne. Dokładnie katalogował swe znaleziska i nanosił na mapę, zgodnie z przyjętymi procedurami postępowania. Pierwszymi odkryciami Harrisona były wygładzone, kamienne artefakty w typie neolitycznym. Według współczesnych poglądów kultury neolityczne datują się jedynie na okres ostatnich 10 000 lat. Towarzyszy im rolnictwo oraz ceramika. Harrison odnalazł narzędzia neolityczne rozproszone na powierzchni ziemi wokół Igh- Ilustracja 3. l. Eolit z Płasko- tham. Zaczął także znajdywać artefakty paleoli-wyzu Kent. tyczne w starożytnych żwirach rzecznych. Choć 30 Taki zabieg stosuje się jednak często. Jest to tzw. metoda typologiczna - metoda datowania względnego (określającego jedynie, które znalezisko jest starsze, a które m3odsze) oparta na ewolucyjnym założeniu, ze jakość zabytków ulegala ciąglej poprawie w miarę uply-wu czasu. W ten sposób im prymitywniejsza forma (jakość wykonania) danego znaleziska, tym jest ono starsze, i odwrotnie. Eolity - kontrowersyjne kamienie 33 Ilustracja 3.2. Artefakty z Płaskowyżu Kent określone przez Sir Johna Prestwicha jako narzędzia paleolityczne. Prestwich opisał okaz z lewej strony, znaleziony w Bower Lane, jako ostrze włóczni o prostej obróbce. narzędzia paleolityczne są mniej obrobione niż artefakty neolityczne, łatwo je rozpoznać jako produkty działania człowieka. Ile lat miały te paleolityczne narzędzia? W opinii Prestwicha i Harrisona część kamiennych artefaktów znalezionych w pobliżu Ightham pochodziła z pliocenu. Dwudziestowieczni geolodzy, na przykład Francis H. Edmunds z Geological Survey of Great Britain, również stwierdzili, że żwiry, w których odkryto wiele narzędzi, należy datować na tę samą epokę. Zdaniem Hugo Ober-maiera, czołowego paleoantropologa z początków naszego stulecia, krzemienne artefakty Harrisona z Płaskowyżu Kent pochodziły ze środkowego pliocenu. Późno- czy środkowoplioceńskie datowanie tych narzędzi oznaczałoby, że miały one 2-4 min lat. Natomiast najwcześniejsze akceptowane obecnie narzędzia z Anglii mają około 0,4 min lat i są przypisywane Homo erectus. Wśród artefaktów paleolitycznych znalezionych przez Benjamina Harrisona na Płaskowyżu Kent były narzędzia, które reprezentowały jeszcze bardziej prymitywny poziom kultury Określa sieje mianem eolitów, czyli kamieni zwiastujących powstanie człowieka (ii. 3.1). Artefakty paleolityczne, choć w pewnym stopniu proste w swym wyglądzie, były obszernie obrabiane, tak aby przybrały ostateczny kształt narzędzia czy też broni (ił. 3.2). Eolity stanowiły jednak naturalne, krzemienne odłupki, na których widoczny był jedynie krawędziowy retusz