- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Ulokowana w historii bezgraniczno[ poznawania wszystkiego pod ka|dym wzgldem i za pomoc wszelkich [rodków przedstawiania, rozporzdzanie wszystkim faktycznym prowadzi do odcicia od dziejów, które, im bardziej zdecydowane si staje, tym mniej rozpoznawalne pozostaje dla odcitych
- w KC PZPR odbyła się narada redaktorów prasy partyjnej, podczas której przedstawiciele władz przekazali ocenę sytuacji i plany na przyszłość między innymi w dziedzinie...
- Chcę powiedzieć o nim prawdę, przedstawić jak najbardziej obiektywnie moje wspomnienia, a jednak nie mogę wykluczyć, że się mylę, że prawda wygląda całkiem inaczej, niż ją...
- Podkreślając rolę dorosłych w uczeniu małych dzieci mamy na myśli oddziaływania wychowawcze rodziców i nauczycielek przedszkola przeja- wiające się między innymi w...
- Nie wolno tam palić nikotyny i w ogóle atmosfera jest raczej świątynna Krakowskie "Pożegnanie z Afryką" to matka ogólnopolskiego przedsięwzięcia o tej samej nazwie, mającego w...
- Przedstawione tu trzy warianty sytuacji na rampie nie wyczerpują wszystkich możliwości związanych ze skomplikowanym zagadnieniem decyzji, niemniej jednak, jak wiele...
- obowiązek notyfikowania organizacji i władzom państwa jej siedziby o mianowaniu i zakończeniu funkcji przez poszczególnych członków stałego przedstawicielstwa, a także o...
- 235 ZAŁĄCZNIK 3 W części I pracy szkicowo przedstawiliśmy założenia nowej dyscypliny, która może być pomocna przy analizie stosunków międzyludzkich...
- Wzięłam udział w sesji doktora Ginnota, który mówił o tym, że nasze postępowanie z dziećmi nie wynika z te- go, jakie dzieci są, ale z tego, jakie mają się stać...
- -A dlaczegoby nie? Wiesz, jak cieszyłyby siędzieciaki,gdybym podjechał pod przedszkole? Możeszto sobie wyobrazić? Gienio za kierownicą...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
różnic w układach ich właścicieli) i w mechanizmach nadzoru właścicielskiego (corporate governance} na szczeblu przedsiębiorstw, 7) wyjaśnienie wpływu tych różnic i tendencji na sprawność gospodarki w ramach kapitalizmu. Problemy te stanowią olbrzymi program interdyscyplinarnych badań. Niektóre z nich pokrótce omówiłem. Problemami l, 2 i 3 zajmowałem się w punkcie 3 tego rozdziału, a problemem 4 w punkcie 4. Problemy 6 i 7 wymagają osobnego potraktowania. Tu pragnę poczynić tylko kilka uwag. Trzeba podkreślić, że należą one do centralnych problemów badawczych analitycznej ekonomii instytucjonalnej i mają wielkie znaczenie praktyczne. Zanikają niekapitalistycz-ne systemy gospodarcze, a więc zainteresowanie analityków powinno się przenieść na różnice i tendencje wewnątrz kapitalizmu. Dyscyplina porównawczej ekonomii instytucjonalnej w odniesieniu do różnych systemów utraciła znaczną część swego przedmiotu badawczego, na znaczeniu natomiast zyskała porównawcza ekonomia instytucjonalna skoncentrowana na kapitalizmie. Pomimo istnienia ogromnej literatury na temat "oddzielania funkcji własności od funkcji kontroli", kapitalizmu menedżerskiego, alternatywnych modeli systemów finansowych itd., badania nad źródłami i skutkami wewnątrzkapitalistycznych różnic i tendencji znajdują się ciągle na wstępnym etapie. Zbyt dużo jest tu teoretycznej spekulacji, zbyt mało natomiast solidnych badań empirycznych, prowadzonych w wyraźnie sprecyzowanych ramach analitycznych. Nie należy np. przyjmować za oczywiste i pewne, że szeroko dyskutowane modele kapitalizmu (anglosaski i niemiecko-japoński) pojawiły się w wyniku czyjegoś planu lub jako rezultat ewolucji instytucjonalnej podnoszącej efektywność. Decydującą rolę mogły tu natomiast odegrać historyczne czynniki przypadkowe. Względnie niewielką rolę banków jako właścicieli instytucjonalnych w Stanach Zjednoczonych można w głównej mierze wyjaśnić działaniem ustawy Glasa-Steagalla, która z kolei wynikała z populistycznej nieufności wobec wielkich instytucji finansowych w latach trzydziestych (J. M. Roe, 1993). Większa rola banków w układach właścicielskich w Japonii wynika z faktu, że amerykańskie władze okupacyjne rozwiązały wielkie zaihatsu, ale z nieznanych powodów pozostawiły nietknięte pozycje wielkich banków (J. Scott, 134 1985). Względna słabość mechanizmów nadzoru właścicielskiego związanych z giełdą papierów wartościowych i odpowiednio większy wpływ banków na przedsiębiorstwa w Niemczech, Austrii, Francji i w niektórych krajach Europy Zachodniej mogły w dużej mierze wynikać z niedorozwoju prywatnych funduszów emerytalnych, które są ważnymi uczestnikami tych mechanizmów. Rozwój tych funduszów został zablokowany przez ekspansję państwowych systemów emerytalnych finansowanych z narzutów obciążających koszty pracy. Kryzys tych systemów stworzył presję na rzecz funduszy opartych na kapitali-, zacji składek, co może zwiększyć rolę mechanizmów nadzoru właścicielskiego związanych z giełdą papierów wartościowych we współczesnych krajach o modelu japońsko-niemieckim (E. P. Davies, 1993). Uwagi te odnosiły się do problemu 6, tj. do wyjaśnienia różnic w układach właścicielskich i w związanych z nimi mechanizmach zarządzania. Inny aspekt tego problemu, który zasługuje na większą uwagę, to różnice w udziale klasycznych przedsiębiorstw prywatnych w poszczególnych krajach. Niezbędne są studia porównawcze, które pozwolą wyjaśnić te różnice poprzez analizę takich czynników, jak szczegółowość przepisów prawnych, złożoność systemu podatkowego, charakter systemu bankowego (w jakim stopniu dostęp do środków finansowych zależy od wielkości przedsiębiorstwa), stan instytucji finansujących ryzykowne przedsięwzięcia itd. Potrzeba również znacznie więcej badań w odniesieniu do problemu 7, tj. wpływu omówionych wewnątrzkapitalistycznych różnic w rozwiązaniach własnościowych na sprawność gospodarczą. Jak na ironię, takie cechy, jak duża bezpośrednia rola banków i ograniczona rola giełdy papierów wartościowych, które miały rzekomo wyjaśniać siłę gospodarki niemieckiej i japońskiej wtedy, gdy wykazywały one ponadprzeciętną sprawność, zaczęły być uważane za słabości, kiedy tylko gospodarki te popadły w kłopoty. Może zresztą być i tak, że oba poglądy są błędne, gdyż inne czynniki instytucjonalne miały większy wpływ na sprawność gospodarki tych krajów16. W dalszej części skupię się na problemie 5, a więc na oddziaływaniu pewnych podstawowych różnic w czynniku własności na sprawność gospodarczą, albo - innymi słowy - na pytaniu o to, Czynniki te obejmują prawdopodobnie udział klasycznych firm prywatnych; stosunek sumy podatków do PKB, orientację eksportową, elastyczność na rynku pracy. 135 dlaczego własność ma znaczenie i jaki jest mechanizm tego wpływu. Wyczerpujące omówienie tego zagadnienia wymaga: 1) precyzyjnej definicji zmiennej "własność", 2) podobnych definicji wybranych zmiennych sprawności, 3) określenia mechanizmu, poprzez który własność oddziałuje na te zmienne, 4) zidentyfikowania innych deter-minantów tych samych zmiennych sprawności, tak by można było ocenić względne znaczenie własności. Wykorzystując wyniki rozumowania z punktu 4 niniejszego rozdziału, wyobraźmy sobie własność jako reżim przedsiębiorczości (RP) i strukturę własności (S W). Rozpatrzymy trzy spójne systemy własności: konkurencyjny kapitalizm (RP" SWk), nakazowy socjalizm (RP;, SWs zdominowana przez scentralizowane przedsiębiorstwa państwowe) i socjalizm rynkowy (RP" SW, zdominowana przez firmy zarządzane przez pracowników). Dla naszych celów przyjmuję jako dany poziom przestrzegania prawa własności. Do najważniejszych zmiennych zależnych od RP i SW należą różne wymiary efektywności gospodarczej, które łącznie mogą być mierzone przez długofalowy wzrost całkowitej produktywności gospodarki; ta z kolei wpływa na stopę - odpowiednio zdefiniowanego - wzrostu gospodarczego17. Inne zmienne wyniki, które można powiązać z RP i SW, to: poziom bezrobocia, rozumianego jako różnica pomiędzy wielkością siły roboczej i liczbą produktywnie zatrudnionych18, oraz inflacja