Ach, Gambetti, powiedzia�em do niego, chcemy wszystko uj�� i poj��, i przyci�gn�� do siebie, a w najmniejszej mierze nie mamy takiej mo�liwo�ci...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Ca�e �ycie sp�dzamy na pr�bach poj�cia samych siebie, co nam si� nie udaje, jak wi�c mo�emy s�dzi�, �e uda nam si� poj�� co�, co nie jest nawet nami? Zamiast opisa� Gambettiemu Wolfsegg, jak to wcze�niej zapowiedzia�em, przez ca�� drog� po Flaminii i z powrotem kawa�ek po Flaminii, a p�niej znowu w odwrotnym kierunku i znowu w odwrotnym, a� do Piazza del Popolo, denerwowa�em go tymi nieustannie wyg�aszanymi zdaniami i jeszcze o wiele g�o�niejszym tonem, ni� m�g� to znie��, nie pozwalaj�c mu w og�le doj�� do g�osu, chocia� przez ca�y czas dok�adnie wiedzia�em, �e kilka razy mia�by co� do powiedzenia na temat tych moich wynurze�, kt�re tylko niekiedy z nag�a nazywa� charakterystyczn� dla mnie mow� filozofuj�c�; wiedzia�em, �e by�oby lepiej, gdybym pozwoli� mu bodaj raz przerwa� mi i skomentowa� moj� mow�, zamiast nieustannie i niepohamowanie samemu si� jej przys�uchiwa� i zachwyca� si� ni� przynajmniej w chwili jej trwania, gdy� r�wnocze�nie mia�em przecie� �wiadomo��, �e te moje wynurzenia ju� za kilka minut mnie samemu zaczn� straszliwie dzia�a� na nerwy, ka�� mi si� z�apa� za g�ow�, �e tak bez zahamowa� da�em im niejako pole do popisu, na dodatek jeszcze w obecno�ci Gambettiego, kt�ry po swoim nauczycielu ma s�uszne prawo spodziewa� si� nieco wi�cej zdyscyplinowania, ni� to akurat w moim przypadku mo�liwe. W og�le powinienem zwraca� wi�ksz� uwag� na to, �eby zbyt daleko nie zap�dza� si� w obecno�ci Gambettiego, zw�aszcza w filozoficznych eskapadach, pomy�la�em wtedy, gdy�my obaj szli po Piazza del Popolo, na kt�rym w�wczas o dziewi�tej wieczorem panowa� jeszcze taki o�ywiony ruch, jak w innych wielkich miastach co najwy�ej tu� przed dwunast� w po�udnie. Jednak�e nie powinni�my si� nigdy wstydzi�, nawet wtedy, powiedzia�em do Gambettiego, gdy si� kiedy� omal nie zagalopujemy, poniewa� nasze umys�y sobie tego �ycz�, nasze naprawd� ci�gle pobudzone umys�y, je�li tylko zach�cimy je do my�lenia. S�ysz�c t� niew�tpliwie nale��c� mu si� uwag�-przeprosiny, Gambetti nie m�g� powstrzyma� si� od �miechu. Zam�wi� dla nas jak zwykle, bardzo sprawnie, bardzo elegancko, tylko p� butelki bia�ego wina, po czym mog�em zacz�� sw�j opis Wolfsegg. Moje rozwa�ania wysz�y, jak zawsze, od do�u, od samej miejscowo�ci. Spojrza�em w g�r�. Wolfsegg, powiedzia�em do Gambettiego, le�y w g�rze, na wysoko�ci ponad o�miuset metr�w, przez wieki nie do zdobycia, twierdza sk�adaj�ca si� z tak zwanego budynku g��wnego i licznych przybud�wek, a wi�c pawilonu ogrodowego, domku my�liwskiego, folwarku, tak zwanej oran�erii, willi dzieci�cej, budowli r�wnie wspania�ej, wzniesionej trzysta lat temu prawdopodobnie dla dzieci zWolfsegg, powiedzia�em do Gambettiego, po�o�onej nieco na uboczu, po stronie wschodniej, sk�d jednak mo�na mie� najrozleglejszy widok na Alpy. W og�le, powiedzia�em do Gambettiego, ma si� z Wolfsegg najrozleglejszy z mo�liwych widok na Alpy, jednym rzutem oka mo�na ogarn�� ca�y obszar mi�dzy g�rami tyrolskimi a wschodnimi g�rami Dolnej Austrii. Tego nie ma nigdzie indziej w Austrii, powiedzia�em do Gambettiego. W Gambettim mia�em zawsze uwa�nego s�uchacza, kt�ry to, co chc� powiedzie�, pozwala� mi cierpliwie rozwija�, nigdy nie przeszkadza�, przewa�nie wszak przeszkadzaj� nam ju� na samym pocz�tku opowiadania czy relacji, zatrzymuj�, a przynajmniej powstrzymuj�, ale nie Gambetti, kt�ry przez rodzic�w, przez jego w ka�dym calu taktown� rodzin� zosta� wychowany tak, aby umia� s�ucha�. Maj�tek Wolfsegg le�y mniej wi�cej sto metr�w wy�ej ni� sama miejscowo��, sk�d w g�r� prowadzi tylko jedna jedyna droga, kt�r� w ka�dej chwili mo�na odci�� dzi�ki zwodzonemu mostowi w miejscu, gdzie wg��bienie skalne oddziela miejscowo�� od maj�tku Wolfsegg. Samego maj�tku nie wida� z miejscowo�ci Wolfsegg, g�sty, poro�ni�ty wysokimi drzewami las chroni go od stuleci przed wzrokiem ludzi niepowo�anych. Bita droga, powiedzia�em do Gambettiego, wiedzie stromo w g�r� a� do trzymetrowego muru, za kt�rym ci�gle jeszcze kryje si� budynek g��wny i przybud�wki. Je�li jaki� go�� wchodzi przez otwart� bram�, widzi najpierw po lewej stronie oran�eri� z wysokimi szklanymi oknami, jeszcze dzisiaj hoduje si� w niej drzewka pomara�czowe, powiedzia�em do Gambettiego, rozwijaj� si� znakomicie dzi�ki korzystnemu po�o�eniu oran�erii, na kt�r� przez ca�y dzie� pada s�o�ce, s� tak�e drzewka cytrynowe i, ca�kiem jak w s�ynnej cesarskiej palmiarni w Wiedniu, rosn� tam r�wnie� wszystkie mo�liwe ro�liny tropikalne i subtropikalne, ju� w dzieci�stwie nade wszystko kocha�em kamelie, powiedzia�em do Gambettiego, ulubione kwiaty mojej babki ze strony ojca. Oran�eria by�a dla nas dzieci najulubie�szym miejscem, przede wszystkim sp�dza�em w niej nieraz p� dnia z wujem Georgiem, prosz�c go o wyja�nianie pochodzenia ro�lin, co zawsze sprawia�o mi ogromn� przyjemno��, w oran�erii us�ysza�em pierwsze �aci�skie s�owa, powiedzia�em do Gambettiego, �aci�skie okre�lenia mn�stwa kwiat�w, hodowanych i piel�gnowanych we wszystkich mo�liwych ma�ych i du�ych doniczkach, kwiat�w, kt�rymi opiekowali si� trzej ogrodnicy, jakich zawsze mieli�my w Wolfsegg. I jakich maj� tam nawet jeszcze dzisiaj, co, jak pan mo�e sobie wyobrazi�, Gambetti, powiedzia�em, jest w dzisiejszych czasach w Europie du�ym luksusem. M�j pierwszy kontakt z tak zwanymi innymi lud�mi by� kontaktem z ogrodnikami, obserwowa�em ich, jak tylko, jak cz�sto i jak d�ugo mog�em. Ale ju� od samego pocz�tku nie zadowala�em si� wy��cznie przepysznymi kolorami ro�lin, powiedzia�em do Gambettiego, zawsze chcia�em od razu wiedzie�, sk�d bierze si� ten przepych barw, z czego powstaje i jak si� go precyzyjnie okre�la. Ogrodnicy w Wolfsegg byli zawsze najcierpliwszymi lud�mi, promieniowali najwi�kszym spokojem i �yli �yciem uregulowanym i pe�nym prostoty, kt�r� podziwia�em jak nic innego na �wiecie. Ogrodnicy zawsze najbardziej mnie poci�gali, ich ruchy by�y zawsze absolutnie niezb�dne, uspokajaj�ce, zawsze po�yteczne, ich j�zyk by� najprostszy, najbardziej zrozumia�y