Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
), naukowo opracowana została dopiero w 1962 r. w tzw. Maimonides Project on Paranormal Dreams. Taką nazwę eksperyment zawdzięcza temu, że laboratorium, w którym go przeprowadzano, znajdowało się w Maimonides Hospital w Brooklynie. Badaniami kierował Montague Ullman, ordynator oddziału psychiatrycznego. W dwa lata później do badań włączył się także Stanley Krippner. Obaj eksperymentatorzy opu- blikowali wiele artykułów i znaną książkę Dream Telepathy (1973). Szczegóły kolejnych etapów eksperymentu różniły się wprawdzie znacznie, ale podstawową procedurą było podłączenie śpiącej osoby odbierającej obraz do elektroencefalografii. Osoba przesyłająca obraz była informowana o tym, że jej part- ner wszedł w stadium REM (szybkich ruchów gałek ocznych) i miała za zadanie skoncentrowanie się na mentalnym przekazaniu śpiącemu obrazu, który nikomu przed eksperymentem nie był znany. Przesyłanie trwało aż do zakończenia stadium REM. Tę samą procedurę stosowano przez całą noc, przy czym obraz był przesyła- ny tylko w stadium REM. Rano obudzonemu odbiorcy pokazywano osiem obrazów, które miał ułożyć w kolejności, w jakiej zostały mu nocą przesłane. W sumie w trakcie Programu Maimonides przeprowadzono trzynaście poważ- nych eksperymentów, z których osiem dało statystycznie znaczące rezultaty, po- twierdzając tym samym parapsychologiczną naturę zjawiska. Źródła: Shepard, Leslie A.: Encyclopedia ofOccultism & Parapsychology, Detroit 1991. Van de Castle, Robert L.: Our Dreaming Mind, New York 1994. Wolman, Benjamin B.: Handbook of Parapsychology, New York 1977. Jawna treść marzeń sennych Jawną treścią marzeń sennych Zygmunt Freud określał zapamiętaną treść I marzeń sennych w postaci takiej, jaką pacjent relacjonuje przed analizą. Psychoana-I litycy uważają, że prawdziwy sens snu pozostaje ukryty pod jawną jego treścią. Za- daniem psychoanalizy jest ujawnienie rzeczywistego znaczenia snu, które Freud na- zywał ukrytą treścią marzenia sennego. Źródła: Freud, Sigmund: On Dreams, tłum. James Strachey, New York 1952 (pierwsze niemieckie wydanie! ukazało się w 1901 r.) Wolman, Benjamin B. fwyd.]: International Encyclopedia of Psychiatry, Psychology, PsychoanaM sis, & Neurology, New York 1977. Joga Z rejonu południowej Azji (obejmującego współczesne Indie, Tybet, Pakistan i Bangladesz), wywodzą się dwa największe systemy religijno-filozoficzne: hindu- 110 Józef (mąż Marii) izm i buddyzm. Oba powstały z tradycji kulturowej, która świat znany nam z co- dziennego doświadczenia uważa za coś w rodzaju „snu", złudnego i nierzeczywiste- go. Dążeniem wyznawców jest „przebudzenie się" z ziemskiego marzenia sennego. Metodą mającą pomóc w owym przebudzeniu jest joga. Na Zachodzie jest ona szeroko rozpowszechniona jako hatha joga, dlatego pojęcie to przede wszystkim ko- jarzy się nam z zestawem egzotycznych ćwiczeń cielesnych. Tymczasem oryginalna koncepcja jogi obejmuje wiele rozmaitych praktyk, mających na celu wyzwolenie człowieka z błędnego koła reinkarnacji. Mimo iż tradycja hinduistyczna mówi o „przebudzeniu się ze snu", to jednak nurt jogi ukierunkowany na kontrolowanie snu rozwinął się dopiero w buddyzmie ty- betańskim (choć zapewne miał poprzednika w hinduizmie tantrycznym). Według tradycji mistrz Marpa wprowadził w Tybecie w jedenastym wieku sześć elementów jogi, w tym także naukę o snach. Tybetańska joga marzeń sennych zawiera także to, co na Zachodzie nazywamy świadomymi snami. Świadomy sen nie jest sam w sobie formą medytacji, ale jogę snu należy praktykować właśnie podczas świadomego snu. Jogin (osoba praktykująca jogę) sprawuje kontrolę nad tym co dzieje się w jego śnie, dowiadując się, że świat snu jest nietrwały, podatny na manipulację, że jest funkcją świadomości. Jeżeli właściwie pojmie płynącą stąd naukę, że ten świat i świat snu są wytworem umysłu, stwierdzi, iż cala rzeczywistość dostępna zmysłom jest złudzeniem. Umiejętność kontrolowania marzeń sennych pozwala praktykującemu jogę określić, dokąd uda się jego świado- mość po śmierci. Jest to główny cel większości szkół buddyzmu tybetańskiego. Źródła: Feuerstein, Georg: Encyclopedic Dictionary ofYoga, New York 1990. Gillespie, George: „Lucid Dreams in Tibetan Buddhism" [w:] Gackenbach, Jayne i LaBerge, Ste- phen [wyd.]: Conscious Mind, Sleeping Brain, New York 1988. Zimmer, Heinrich: Philosophies of India 1951. Józef (mąż Marii) Wśród sześciu snów relacjonowanych w Nowym Testamencie znajdują się także sny Józefa, męża Marii - matki Jezusa. Istnieje pewne podobieństwo między lózefem z Księgi Rodzaju - znanym z wieszczych snów i ich interpretacji - a Józe- fem z Nowego Testamentu, który według genealogii św. Mateusza także był synem lakuba