Maj� racj� ci, co g�osz�, �e nie wolno po raz drugi bra� na sojusznika tego, co raz ju� okaza� si� zdrajc�...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Tylko g�upiec po raz drugi przebacza winnemu... rozdzia� 20 M�wi�, �e �wiat jest szeroki,jak morze g��bokie. Ale tak naprawd� to ka�dy ma sw�j �wiat na swoj� miar�. Dla babci Leonii dom bez pieca, na kt�rym mo�na by spa� i wygrza� stare ko�ci, to nie by� prawdziwy dom. C� by�o robi�! Jesie� si� zbli�a�a, trzeba by�o pomy�le� o prawdziwym piecu dla babci Leonii. Dziwna by�a jesie� tego roku. Jeszcze w po�owie pa�dziernika nowi mieszka�cy Rudnik ko�czyli �niwa. Wyleg�e zbo�e nie obiecywa�o ziarna, ale �eby zasia� nowe - trzeba by�o przed ork� zebra� te suche badyle. - Z tego m�ki nie wytrzepiesz - mrucza� Kargul, patrz�c, jak Pawlak zwozi �ci�te zbo�e, kt�re przypomina�o zrzucon� z dachu star� strzech�. Pawlak mia� przynajmniej koby��. Kargulowi przysz�o zaprz�c do wozu dwie pozosta�e krowy. Za to m�g� mie� jedyn� satysfakcj�: zdobyty przez Pawlaka m�ynarz trzyma� si� jego, Kargula podw�rza. Kr�ci� si� zawsze w pobli�u Jad�ki i to nie dawa�o Witii spokoju. Mieszaj�c glin�, przygotowan� do budowy pieca chlebowego, kt�ry by przypomina� ten z ich kru�ewnickiej chaty, wci�� zerka� na tamt� par�. �eby zacz�� budow� pieca dla babci Leonii, musia� najpierw wynie�� z kuchni zgrabny piecyk, �wiec�cy bia�� emali�. Kiedy stawia� go przy p�ocie, zauwa�y�, �e Kokeszko przycupn�� na �aweczce blisko Jad�ki. Dziewczyna obiera�a ziemniaki, a Kokeszko tokowa�, zas�uchany w swoj� pie�� niczym g�uszec. - Jak si� wojenka zacz�a, przysi�g� z�o�y�em, �e si� nie o�eni�, rozumie panna Jadzia? - zagl�da� jej w oczy, chc�c zwr�ci� uwag� na znacz�ce wyznanie. - Ja na ten przyk�ad zgin� i kobit� wdow� zostawi�? Nie! Nigdy! Ja d�ug�w mie� nie lubi�. - No i co z tego pana Kokeszki gadania wynika? - Jak to co? Przecie ju� po wojnie. - Wie pan co? Lepiej dalej uczciwym cz�owiekiem zosta�. - Ale we dwoje, panno Jadziu - grucha� przymilnie. - Dw�jeczka to liczba bo�a. Tak u nas pod Gnieznem uwa�aj�. Jak jest dw�jka, to mo�e by� zaraz wi�cej, a nar�d nasz przez wojn� wykrwawiony, trzeba by� patriot�... - Oj, co� mi si� widzi, �e pan Kokeszko to chcia�by by� w dzie� m�ynarzem, a w nocy patriot� - chichota�a Jad�ka. - Zgad�a panna Jadzia... Witia to i owo z tych przekomarzanek przez p�ot uchem z�owi� i a� si� zatrz�s� w �rodku z t�umionej w�ciek�o�ci: ten "patriota" jak nic omota dziewczyn� pi�knymi s��wkami. I tak u Pawlak�w stanie pierwszy w Rudnikach piec, na kt�rym b�dzie mo�na spa� - a u Karguli odb�dzie si� pierwsze w Rudnikach wesele! Gn�bi�a go ta obawa do tego stopnia, �e przeklina� w duchu sukces swego ojca, kt�remu za flaszk� spirytusu uda�o si� zdoby� rzekomego weterynarza. Emaliowany piec m�k� na deszczu pod p�otem, a tymczasem w kuchni Pawlak�w wznosi�a si� pot�na bry�a, przypominaj�ca przewr�con� na bok ogromn� szaf�. Na wierzchu pieca by�o miejsce do le�enia, w sam raz na miar� babci Leonii obliczone. Kiedy glina, spajaj�ca ceg�y i szamot wysch�a, w piecu przepalili, rozes�ali na wierzchu ko�uch po Kacprze i Ka�mierz podsadzi� matk�. - No i jak tam, mamo? Zadowolona? - Ot, widzisz synu, teraz to i uwierzy� �atwiej, �e my w domu - pog�adzi�a stary ko�uch jak co� �ywego. - Przyjdzie spokojniej czeka� na do�ywocie. �eb' jeszcze tej elekstryki nie by�o, to by ja by�a do ca�a spokojna. Patrzy�a nieufnie na wisz�c� lamp�, kt�ra do tej pory nigdy nie zab�ys�a, bo elektrownia w miasteczku jeszcze by�a nieczynna. Wola�aby nie doczeka� si� jej uruchomienia, pami�ta�a bowiem opowie�ci o tragedii w Trembowli, gdzie trzech ludzi pr�d porazi� i zeszli z tego �wiata, nawet odpuszczenia grzech�w nie uzyskuj�c. - Aj, mamo, nale�y sia przysz�o�ciowo my�le� - Ka�mierz odruchowo przekr�ci� kontakt przy drzwiach. - Ta� Niemce, cho� za Hitlerem posz�y, to nie do ca�a takie g�upie by�y. T� dyskusj� przerwa� Witia. Wpad� z impetem wskazuj�c przez okno Kokeszk�, kt�ry podsadza� Jad�k� na drabin�. - A to chwost z�odziejski! Tato m�ynarza za sw�j spirytus dla spo�ecze�stwa kupi�, a ten Kargul go sobie na prywatnego zi�cia zacharapczy�. Marynia, hu�taj�c na r�ku Pawe�ka, podesz�a do okna. - Iiii, cho� z Kargula ka�akunio, ta� chyba nie pierekiniec jaki�. Za obcego c�rki by nie wyda�. - Cho� on z Gniezna, ale w portkach - rzeczowo oceni� sytuacj� Ka�mierz, zerkaj�c przez okno. - A ten murmy�o Kargul chce mie� cho� o jedne portki w rodzinie wi�cej. - A to dra� sobaczy! - wykrzykn�� nagle Witia, zobaczywszy przez okno, jak Kokeszko stara si� d�wign�� ponad p�otem "angielski" piec Pawlak�w. W chwili, gdy czerwony z wysi�ku Kokeszko opar� piec o sztachety, Witia dopad� do p�otu i w ostatniej chwili zdo�a� chwyci� za n�ki pieca. - Wasze? - Przecie�cie wyrzucili. A nam si� przyda. - Wam? Komu "wam"? - Przecie wiadomo, �e na dwie rodziny jeden piec za ma�o - wyja�ni� Kokeszko, nie puszczaj�c zdobyczy. - Ka�da rodzina musi mie� sw�j piec i na nim swoje garnki. - Od szabru nowe �ycie pan zaczyna?! - Jaki szaber? - obruszy� si� Kokeszko, ci�gn�c piec ku sobie. - Jako osadnik mog� bra� wszystko, co wolne stoi