- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Po pierwsze istnieją podobne odsetki odpowiedzi w kategoriach: z ciekawości (51,0% i 51,8%), dla zabawy (12,5% i 12,2%), pod wpływem alkoholu czy narkotyków (37,0% i 36,2%),...
- Jaka na to rada? Albo nabrać i zaskoczyć społeczeń- stwo amerykańskie, jak to podobno zrobił Rooseyelt, prowokując wojnę z Japonią, albo też zgwałcić to społeczeństwo,...
- Na zachodzie odkryto ludzi, którzy przeżyli atak na Skarpę Tireni oraz Gminę Mirlu, podobnie jak innych Nathan poprosił ich o przygotowanie się do ewakuacji oraz wyjaśnił,...
- Z pewnością nie istnieją żadni niewidzialni tubylcy, którzy mogliby wywoływać te burze, podobnie jąknie istnieje nikt, kto wzbudza ziemne błyskawice czy śmiercionośne...
- Podobnie jak sieć wód, również i rozmieszczenie suchych enklaw zmienia się nieustannie - i tak od tysięcy lat ta niesamowita delta trwa, choć jednocześnie stale się zmienia...
- Największego zużycia materiałów napędowych wymagał start z Ziemi i osiągnięcie prędkości trzydziestu kilometrów na sekundę, później zaś podobną ilość tych materiałów...
- Związek Radziecki - podobnie jak powojenne Niemcy - stał w obliczu poważnego problemu, jakim było uporanie się z własną przeszłością; jednakże wielu dawnych przywódców...
- Ulokowana w historii bezgraniczno[ poznawania wszystkiego pod ka|dym wzgldem i za pomoc wszelkich [rodków przedstawiania, rozporzdzanie wszystkim faktycznym prowadzi do odcicia od dziejów, które, im bardziej zdecydowane si staje, tym mniej rozpoznawalne pozostaje dla odcitych
- Kiedy człowiek się troszczy o podobne sprawy, o pospolite wypadki dziejące się na powierzchni, rzeczywistość - właśnie rzeczywistość się rozwiewa...
- Jakkolwiek oddawanie niemowlęcia mamce na karmienie było w Rzymie bardzo rozpowszechnione, to jednak lekarze występowali przeciwko temu zdecydowanie, podobnie jak i...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Omawiam je w rozdziale ósmym. Koszty depresji W ostatnim badaniu przeprowadzonym przez Światową Organiza- cję Zdrowia stwierdzono, że wprawdzie depresja nie ma wielkiego wpływu na poziom śmiertelności, ale odpowiada za 28% wszystkich chorób (Holden, 2000). 34 Wyzwania macierzyństwa Ubóstwo Komisja Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego ds. Depresji u Kobiet uznała ubóstwo za ważny czynnik ryzyka (McGrath i in., 1990). W ostatnich latach wiele napisano o „feminizacji nędzy", czyli o tym, że kobiety są bardziej zagrożone biedą niż mężczyźni. Co cieka- we, w jeszcze większym stopniu dotyczy to kobiet, które w dzieciństwie były molestowane lub zaniedbywane (Amundson, 2000). Szczególnie narażone na życie w ubóstwie są matki samotnie wychowujące dzieci. Takie rodziny stanowią większość (55%) biednych rodzin w naszym kra- ju (U.S. Census Bureau, 1998a) i są grupą, której liczebność najszybciej wzrasta (Scoon-Rogers, 1999). Nie chodzi tu jedynie o problem samot- nego wychowywania dzieci. Znajdujący się w takiej samej sytuacji mężczyźni są średnio dwukrotnie bardziej zamożni od kobiet (Scoon- -Rogers, 1999). Z nędzą wiąże się wiele problemów. Ubogie kobiety mają mniejsze możliwości działania i trudniej im uzyskać pomoc. Często mieszkają w niebezpiecznej okolicy, więc boją się o dzieci przebywające w przed- szkolu czy w szkole. Martwią się stale, czy otrzymają pieniądze na utrzymanie dziecka. Ostatnie badania nad czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo załamania nerwowego wykazały, że najbardziej zagrożone są biedne, młode kobiety, samotnie wychowujące dzieci i nie- związane z żadnymi organizacjami religijnymi (Swindle i in., 2000). Kobiety należące do klasy średniej są zagrożone ubóstwem w mo- mencie rozwodu. Niekiedy muszą zmienić miejsce zamieszkania i stają w obliczu nieznanych dotąd kłopotów finansowych. Badania wykazały, że kobiety, których dochody po rozwodzie się nie zmniejszyły, były mniej przygnębione, miały lepsze kontakty z dziećmi i mniejsze skłon- ności autorytarne niż kobiety, u których rozwód dramatycznie pogorszył sytuację materialną. Dzieci wychowywane w rodzinach stabil- nych finansowo lepiej funkcjonowały społecznie, nie miały problemów z zachowaniem i rozwojem intelektualnym. Zdaniem badaczy może to wynikać z tego, że ich matki nie były silnie przygnębione (Murray, 2000). Zmęczenie i brak snu Brak snu może być zabójczy dla stanu psychicznego kobiety. Ponieważ jednak jest zjawiskiem powszechnym, jego wpływ na psychikę młodych matek często bywa lekceważony. Mało kto wie, że niektóre dzieci nie Depresja. Życie bez radości 35 śpią w nocy całymi latami. Matki zwykle nie rozgłaszają tego wszem i wobec, ponieważ przesypianie nocy przez dziecko uważa się za oznakę prawidłowego wypełniania obowiązków przez rodziców. Przyznać, że dziecko nie śpi w nocy, to kręcić na siebie bicz. Nawet jednak, kiedy dzieci śpią, matki często wykorzystują ten czas nie na sen, lecz na wy- konywanie prac domowych. Brak snu jest zjawiskiem powszechnym i ma fatalny wpływ na zdrowie nasze i innych ludzi. Więcej piszę o tym w rozdziale siódmym. Doświadczenie straty Setki tysięcy kobiet przeżywa co roku poważne kryzysy związane z doświadczeniem straty. Wynikają one na przykład ze śmierci dziecka w czasie porodu, z choroby dziecka, kłopotów okołoporodowych lub z poczucia utraconego - na skutek molestowania czy przemocy - dzie- ciństwa. Kobietom nie daje się jednak okazji, by w pełni doświadczyły swego smutku lub choćby zdołały uznać, że coś takiego naprawdę się wydarzyło. Oczekuje się od nich, że szybko staną na nogi. W kolejnych rozdziałach omawiam sytuacje kryzysowe związane z różnego rodzaju doświadczeniami straty. Izolacja społeczna i brak wsparcia Kobiety, które mają oparcie w innych ludziach, są mniej zagrożone de- presją. Potwierdzają to wszystkie badania i codzienne doświadczenie. W nawale bieżących zajęć łatwo jednak o tym zapominamy. W ostatniej ankiecie magazynu „Working Mother" respondentki często pomijały pozycje „czas spędzany z mężem" i „czas spędzany z przyjaciółmi" (Cassidy, 1999). Szczególnie zagrożone izolacją są matki przebywające w domu z ma- łymi dzieci, a także te, które spędzają czas samotnie w domu. Wiele matek mieszka z dala od ludzi. Izolrje je geografia, brak samochodu czy dostępu do środków komunikacji. Niektóre natomiast unikają kontaktu z kobietami w podobnej sytuacji, ponieważ boją się krytyki. Najsurow-~ szym sędzią dla matki bywa bowiem często druga kobieta, także matka