Pozosta�a wi�kszo�� chorych skar�y si� na b�le krzy�a...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Natomiast u Vs pacjent�w z b�lami krzy�a w przebiegu omawianego schorzenia stwierdza si� bolesno�� ko�ci guzicznej. Chorzy skar�� si� na b�le krzy�a wyst�puj�ce zw�aszcza w pozycji siedz�cej, cz�sto skar�� si� na zaparcia stolca, rzadziej zaburzenia potencji. U kobiet przy badaniu stwierdza si� stref� przeczulicy nad ko�ci� krzy�ow�. Objawem decyduj�cym jest stwierdzenie bezpo�redniej bolesno�ci uciskowej, kt�ra wyst�puje na przedniej stronie ko�ci guzicznej (przy ucisku bowiem wywieranym od strony tylnej ko�ci mo�na nie wykry� tej bolesno�ci). W badaniu per rectum stwierdza si� przynajmniej po jednej stronie skurcz mi�nia d�wigacza odbytu (m. levator ani). Dodatnie r�wnie� mog� by� objawy Lasegue'a i Thomayera. Bolesno�� ko�ci guzicznej najcz�ciej wi�zano przyczynowo z urazem, lecz naprawd� uraz w wywiadzie stwierdza si� jedynie u 20% naszych pacjent�w. Poniewa� mi�nie g��bokie miednicy, zw�aszcza d�wigacz odbytu, po�ladkowy wielki i du�a ilo�� drobnych mi�ni maj� swoje miejsca przyczep�w na ko�ci guzicznej, zak�ada si�, �e przykurcz� tych mi�ni, kt�re powodowane s� r�nymi zaburzeniami w obr�bie miednicy, s� przyczynami b�lu ko�ci guzicznej. Zw�aszcza dotyczy to nawracaj�cych b�l�w ko�ci guzicznej. Leczenie tej choroby polega na rozlu�nieniu, poizometrycznym mi�ni po�ladkowych, wzgl�dnie na manipulacji do grzbietowej ko�ci guzicznej per rectum, z uprzednim masa�em mi�nia d�wigacza odbytu. Je�eli ten spos�b leczenia zawiedzie, poleca si� infiltracj� zwoju guzicznego w otworze krzy�owym. W przypadku nawrot�w b�l�w w ko�ci guzicznej nale�y szuka� zaburze� w obr�bie miednicy. Cz�sto te� s� wtedy b�le wi�zade�. Mo�na zaleci� chorym siedzenie na gumowym kole wype�nionym powietrzem. Rozpoznanie bolesno�ci ko�ci guzicznej jest bardzo wa�ne, poniewa� bez leczenia manualnego tej choroby nie mo�na osi�gn�� w�a�ciwego, pe�nego wyleczenia b�l�w krzy�a i jest to przyczyna nawrot�w bolesno�ci. Je�eli badanie kr�gos�upa i miednicy nie wyja�ni istniej�cych dolegliwo�ci, a stwierdza si� dodatnie objawy Lasegue'a i Thomayera, zawsze nale�y rutynowo bada� ko�� guziczn�. Dla zilustrowania przedstawiam nast�puj�cy przypadek: Chory P, J. ur. 1933 r., skar�y� si� od 24.IX.1961 r. na lekkie b�le plec�w, kt�re w czasie pracy i wieczorem nasili�y si� tak znacznie, �e nie m�g� si� porusza�. 25.IX. wprawdzie przyszed� do pracy, ale ze wzgl�du na b�le uznano go za niezdolnego do pracy i wr�ci� do domu. Otrzyma� �rodki farmakologiczne i wykonano miejscow� infiltracj�, nie da�o to zadowalaj�cego wyniku. Chorego po raz pierwszy badano manualnie 2.X.62 r. Stwierdzono wyg�adzenie lordozy i sk�on ku przodowi by� wyra�nie ograniczony. Naj-wyra�niejszym objawem by�a nasilona palpacyjn� bolesno�� ko�ci guzicznej. Objaw Lasegue'a by� dodatni j po obu stronach przy k�cie 75�. Wykonano manipula- 1 cj� ko�ci guzicznej, co da�o natychmiastowe ust�pienie dolegliwo�ci i r�wnoczesn� mo�liwo�� wykonania bez ogranicze� sk�onu w prz�d. Kontrolne badanie 6.X. 'j wykaza�o wyra�n� popraw� chodu, chory mia� jednak * nadal b�le krzy�a. Wykonano specyficzn� trakcj� rozlu�niaj�c� kr�gos�upa l�d�wiowego, po kt�rej ust�pi� objaw Lasegue'a. Po kolejnym badaniu kontrolnym 21.X. chory ju� wr�ci� do pracy, mia� jednak jeszcze dolegliwo�ci b�lowe. Objaw Thomayera by� dodatni do 40 cm i znowu stwierdzono bolesno�� ko�ci guzicznej oraz jeszcze nieznaczne zablokowanie stawu krzy�owo--biodrowego. Ponownie wykonano manipulacje ko�ci guzicznej i stawu krzy�owo-biodrowego. Po tej manipulacji dolegliwo�ci ust�pi�y ju� ca�kowicie. W tym przypadku manipulacja ko�ci guzicznej da�a dwukrotnie efekt leczniczy natychmiastowy, a powt�rne manipulacje � ca�kowity. Jeszcze bardziej godny uwagi jest inny przypadek: Chory M. K. ur. 1919 r., radiotechnik. Przyj�ty do kliniki neurologicznej z powodu nast�puj�cych dolegliwo�ci: od 1955 r. cierpia� na zaparcie stolca, b�le prawej po�owy brzucha i pal�c�, pasmowato przebiegaj�c� przeczulic� wzd�u� grzebienia talerza ko�ci biodrowej, od kr�gos�upa, a� do okolicy p�pkowo-biodro-wej. Wyst�powa�y: rozszczepienie czucia powierzchniowego w ko�czynach dolnych, okresowe zaburzenia w oddawaniu moczu oraz impotencja. W czasie badania 10.XI.196i r. stwierdzono og�lne wyg�rowanie odruch�w ze �ci�gien, obni�enie odruch�w brzusznych i lekko zaznaczone objawy piramidowe w ko�czynach dolnych. Dlatego wysuni�to podejrzenie ucisku rdzenia lub stwardnienia rozsianego (sclerosis multiplex). Ze wzgl�du na b�le brzucha i kr�gos�upa piersiowego wykonano manipulacj� kr�gu Ths, po kt�rej zupe�nie u-st�pi�y dolegliwo�ci brzuszne, a dyskretne objawy 326 piramidowe z ko�czyn dolnych stopniowo ust�pi�y. Nadal utrzymywa�y si� jednak: zaparcia stolca, zaburzenia oddawania moczu i impotencja. Przy badaniu kontrolnym 23.1.1962 r. kiedy pacjent ponownie zg�asza� b�le krzy�a, zauwa�ono b�l ko�ci guzicznej. Po manipulacji ko�ci guzicznej nast�pi�a natychmiastowa ulga w odcinku krzy�owym, stopniowo ust�pi�y wszystkie zaburzenia ze strony zwieraczy, a wi�c zaparcia, zaburzenia w oddawaniu moczu i impotencja. Wymieniany* przypadek wskazuje na symptomatologi� wegetatywn� choroby. 8.1.1.7. Zablokowanie w odcinku l�d�wiowym kr�gos�upa Zablokowanie w odcinku l�d�wiowym stoi na drugim miejscu przyczyn lumbago po zablokowaniu staw�w krzy�owo-biodrowych. Najcz�ciej zablokowanym segmentem jest s'egment przej�cia l�d�wio-wo-krzy�owego. Skargi chorego przypominaj� objawy wyst�puj�ce przy zablokowaniu stawu krzy�o-wo-biodrowego, przy czym chory umiejscawia b�l bli�ej linii po�rodkowej cia�a. Promieniowanie b�lu do ko�czyn dolnych jest r�wnie� cz�ste przy zablokowaniu segment�w ruchowych g�rnego odcinka l�d�wiowego, niekiedy te� obserwuje si� promieniowanie do brzucha. Objawem najbardziej typowym jest unieruchomienie kr�gos�upa l�d�wiowego. Ograniczenie sk�onu do przodu stwierdza si� nie tylko przy badaniu objawu Thomayera (sk�on do przodu w pozycji stoj�cej), lecz nale�y zbada� to ograniczenie tak�e w pozycji siedz�cej. W przeciwie�stwie do tego w ograniczeniu sk�onu towarzysz�cemu zablokowaniu stawu krzy�owo-biodro-wego lub i zespo�om korzeniowym (je�eli nie towarzyszy im r�wnoczesne zablokowanie kr�gos�upa l�d�wiowego) chorzy nie mog� wykona� sk�onu do przodu w pozycji stoj�cej z wyprostowanymi kolanami, natomiast w pozycji siedz�cej sk�on ten wykonuj� swobodnie. Cz�sto zablokowanie w segmencie l�d�wiowo-krzy�owym uwidacznia si� przy sk�onach do boku ograniczeniem zakresu tego ruchu po jednej stronie