poj

U¿ycie tej formy w stosunku do osób nieznanych wskazuje na wy¿szy status spo³eczny mówi¹cego. Tughiak - patrz: Muhammad Tughlak. tumbriwala - zaklinacz wê¿y pos³uguj¹cy siê piszcza³k¹ sporz¹dzon¹ z tykwy (tumbri). Urna - (sanskr.) „Len”; jedna z bogiñ panteonu œiwaickiego, przedstawiana niekiedy z krow¹. Jako ma³¿onka Siwy ma siê ukazywaæ wraz z nim pod koniec ka¿dego eonu. Wg jednego z mitów U. karmi ludzkoœæ ¿yciodajnymi warzywami, które zrodzi³y siê z jej cia³a podczas pory deszczowej. Czêsto identyfikowana z Parwati. urdu - literacki jêzyk nowoindyjski zbli¿ony do j. hindi. W odró¿nieniu od hindi, które pos³uguje siê pismem dewanagari, urdu u¿ywa pisma arabskiego. Jest jêzykiem urzêdowym w Pakistanie i jednym z konstytucyjnych jêzyków Indii (ok. 90 mln mówi¹cych, g³ównie muzu³manów). U. powsta³o we wczesnym okresie podbojów muzu³mañskich w Indiach jako „mieszany” jêzyk armii czy obozu wojskowego (z tur. orda) i zawiera wiele zapo¿yczeñ z arabskiego, perskiego, tureckiego i pusztu. Vimto - gazowany napój orzeŸwiaj¹cy. Wakil - (z arab.) „prawnik, adwokat, obroñca”; s³owo u¿yte ironicznie dla stworzenia nazwiska typowego dla wieloreligijnej metropolii bombajskiej: Johnny Wakil (Johnny Obroñca) jest s¹dz¹c z imienia chrzeœcijaninem, z nazwiska - muzu³maninem. walima - (arab.) uroczyste przyjêcie urz¹dzane przy wa¿nych okazjach rodzinnych (pogrzeb, œlub), czêsto ³¹czone z recytacj¹ Koranu. Wanaspati - (sanskr.) „pan roœlin”; nazwa firmowa mas³a roœlinnego. Waruna - w starej mitologii indyjskiej bóg niebios, stró¿ odwiecznego ³adu kosmicznego (i porz¹dku spo³ecznego), sêdzia grzeszników. W hinduizmie W. straci³ swe pierwotne funkcje i pozosta³ jedynie w³adc¹ wód i obroñc¹ zachodniej strony œwiata. Wavell, Archibald Percival Earl (1883-1950) - marsza³ek brytyjski, w latach 1943-1947 wicekról Indii. Wee Willie Winkie - popularna postaæ z angielskich rymowanek i ko³ysanek dla dzieci; ch³opczyk w koszuli nocnej, który sprawdza, czy dzieci ju¿ œpi¹; bohater opowiadania Rudyarda Kiplinga. wie¿e milczenia - miejsca pochówkowe parsów, wyznawców zoroastryzmu. Zw³oki wystawia siê w w. m. na po¿arcie sêpom, co daje pewnoœæ, ¿e ¿ywio³y ziemi, wody i ognia nie zostan¹ zbrukane przez kontakt ze œmierci¹. W. m. stanowi¹ charakterystyczny element krajobrazu bombajskiego, nie ma ich jednak - wbrew Autorowi - w Delhi. wina - (sanskr.) strunowy (szarpany) instrument muzyczny u¿ywany w klasycznej muzyce indyjskiej; mitycznym wynalazc¹ w. jest wieszcz Narada. Wingate, Orde Charles (1903-1944) - ¿o³nierz brytyjski; w czasie II wojny œwiatowej dowodzona przez niego brygada, w której walczyli Brytyjczycy, Gurkhowie i birmañscy Czindici, nêka³a znacznie silniejsze oddzia³y japoñskie w d¿unglach pó³nocnej Birmy. Wisznu - w religii okresu wedyjskiego ma³o znacz¹ce bóstwo solarne. W hinduizmie jeden z trójcy najwy¿szych bogów, opiekun œwiata. Ma³¿onk¹ W. jest Lakszmi, bogini Szczêœcia i Dobrobytu. W momentach zagro¿enia dla trwania œwiata W. zstêpuje na ziemiê (awatara), by zbawiæ ludzkoœæ. W dotychczasowych dziejach œwiata W. objawi³ siê ju¿ dziewiêciokrotnie, jako Ryba, ¯ó³w, Dzik, Cz³owiekolew, Karze³, Rama z Toporem, Rama, Kryszna i Budda. Po raz ostatni W. objawi siê na ziemi w postaci Kalkina, bohatera jad¹cego na bia³ym koniu z p³on¹cym mieczem w rêku. W. bywa najczêœciej wyobra¿any jako czterorêki mê¿czyzna dzier¿¹cy znaki porz¹dku religijnego (lotos i koncha, której dŸwiêkiem zwo³uje siê wiernych na modlitwê) i prawnego (maczuga i p³on¹cy dysk - dharmaæakra). Wiœwanath - (z sanskr.) „Opiekun Wszechrzeczy”; jedna z postaci Siwy czczona w s³ynnej œwi¹tyni w Benaresie. Wskazuj¹cy palec rybaka - opisywany w tekœcie obraz jest pêdzla Johna Everetta Millais (1829-1896), jednego z za³o¿ycieli grupy prerafaelitów. zamindar - (z pers.) w³aœciciel ziemski, obszarnik. zenana - (z pers.) czêœæ domu (tzw. „wewnêtrzne pokoje”) wydzielona dla kobiet nale¿¹cych do rodziny. Zgromadzenie Konstytucyjne - ideê Z.K. wy³onionego przez lud indyjski niezale¿nie od kolonialnych w³adz brytyjskich wysun¹³ jeszcze w latach dwudziestych D¿awaharlal Nehru. Z.K., powo³ane do ¿ycia w 1946 zgodnie z planami przedstawionymi przez Misjê Rz¹dow¹, zosta³o ostatecznie zbojkotowane przez Ligê Muzu³mañsk¹, co uniemo¿liwi³o stworzenie federalnej Unii Indyjskiej i doprowadzi³o do podzia³u kraju. Z³ota Œwi¹tynia - Harmandir („Œwi¹tynia Pana”); g³ówny oœrodek ¿ycia kultowego sikhów i miejsce pielgrzymek w Amritsarze w Pend¿abie. Z. S. zbudowano na gruntach otrzymanych przez czwartego guru sikhów Amar D¹sa (1479-1574) od cesarza Akbara. zo³za - królewska zo³za lub skrofuloza, gruŸlica wêz³ów ch³onnych, zwykle spowodowana z³ymi warunkami higienicznymi; objawem jej s¹ d³ugo nie goj¹ce siê przetoki na szyi