Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Już samo zanurzenie twarzy w zimnej wodzie wystarczy, by tętno gwałtownie zmalało. Taki sam skutek wynika z naporu wody na klatkę piersiową, odczuwanego w głębinach z powodu zwiększonego ciśnienia. Ponadto śledziona nurka kurczy się nawet o 20 procent, wydzielając dodatkową hemoglobinę. Wszystkie te reakcje mają sprawić, by organizm nurka przyswajał więcej tlenu. Największym zabójcą nurków nie posługujących się sprzętem jest jednak ciśnienie, a właściwie jego zmiany. Tak zwane omdlenie płyciznowe występuje wówczas, gdy przebywający na dużej głębokości nurek wynurza się na powierzchnię, a jego płuca, które w głębinach były ściśnięte, ponownie się rozszerzają. Następnym problemem jest głód tlenowy. Kiedy nurek się wynurza, płuca rozszerzają się i jeszcze mniej natlenionej krwi dociera do organizmu, który i tak już cierpi na niedobór tlenu. Płuca zaczynają zaś dodatkowo „wsysać" komórki krwi z całego ciała, wskutek czego więcej krwi wpływa do płuc, niż z nich wypływa. Powstaje więc silny niedobór tlenu w mózgu. Jeśli nurek znajdował się pod wodą dość długo lub szczególnie aktywnie spędził czas w wodzie, na przykład walcząc z rybą, istnieje wielkie prawdopodobieństwo, że na głębokości 77 3 czy 5 metrów gwałtownie straci przytomność - jego mózg po prostu się wyłączy wskutek niedoboru pokarmu. Nurka trzeba wówczas jak najszybciej wyłowić, gdyż inaczej utonie. Gdzie w Wielkiej Brytanii znajduje się • najwspanialsza jaskinia? W Walii, która szczyci się dwudziestym co do długości (25 mil) kompleksem jaskiniowym na świecie. Są to także najgłębsze jaskinie brytyjskie - ich głębokość wynosi około 330 metrów. Nazwano je Ogof Ffynnon Ddu, co oznacza po prostu „poniżej jaskini", jako że dwóch braci, Ashwell i Jeff Morgan, odkryli je za łatwiej dostępną jaskinią. Jednym z najwspanialszych elementów Ogof Ffynnon Ddu są kolumny - kilkanaście filarów z czysto białego kalcytu, łączących spąg ze stropem. Okazały się one wystarczająco cenne, by cały kompleks mianowano pierwszym podziemnym rezerwatem przyrody w Wielkiej Brytanii. W innym miejscu w Walii znajduje się szczególny kompleks Dan-yr-Ogof, z niezwykłą kaskadą nacieków mineralnych zwaną „zamarzniętym wodospadem" lub „dzwonnicą", ze stalaktytowymi „linami" zwieszającymi się z podobnych do dzwonów głazów i śladami kolonii korali, świadczącymi o tym, że skała nagromadziła się na dnie tropikalnego morza sprzed ponad 300 milionów lat. ( Co trzeba zrobić, jeśli spotka się niedźwiedzia grizzly? • Większość niedźwiedzi stara się uniknąć kontaktu z człowiekiem, a ataki na ludzi to na ogół skutek mylnej identyfikacji. Niedźwiedzie przyciąga jednak zapach jedzenia, więc wycieczkowicze w kanadyjskich lasach muszą trzymać zapasy (nawet pastę do zębów) w torbie zawieszonej wysoko na drzewie, by nie dosięgły ich ciekawskie grizzly. Gdy już nie uda nam się uniknąć spotkania i wpadniemy na niedźwiedzia, 78 w żadnym razie nie wolno uciekać: kiedy tylko się ruszymy, będziemy schwytani. Niedźwiedzie wyglądają na tłuste i nieruchawe, ale potrafią biegać z prędkością 35 kilometrów na godzinę. Jeśli jesteśmy we dwoje (lub więcej, a w krainę niedźwiedzi lepiej nie zapuszczać się samotnie), dobrze jest się zbliżyć do siebie, by sprawiać wrażenie jednej dużej istoty, a nie dwóch małych, i starać się powoli wycofać. Jeśli niedźwiedź rusza w naszą stronę, rzucamy coś - kapelusz lub część ekwipunku - to może zaabsorbować go na tyle, że zdążymy uciec. Jeśli i na to jest już za późno, najlepiej udać martwego, leżąc twarzą do ziemi, z rękami ochraniającymi głowę. Przy odrobinie szczęścia, niedźwiedź zostawi nas w spokoju. Co to tak naprawdę jest odmrożenie? « Żywa tkanka palców u rąk i nóg, wystawiona na mróz, może się oziębić do minus 5 stopni Celsjusza i zacząć zamarzać