- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Drugie, w postaci jedynie mo|no[ci biernej, mianowicie |eby z przed istniejcej materii mogBo by uczynione przez Boga: I w ten to sposób - wedBug Augustyna - ciaBo czBowieka przedistnieje w dzieBach sze[ciu dni w postaci zarodków powodujcych (ni|ej, z
- A jednak każdy krok w stronę linii białych kolumn, która ciągnęła się na północ i południe przez wzgórza południowego Manganaru, tylko zwiększał moje poczucie oddalenia od...
- Od słowa do słowa i zanim się spostrzegłem, Aszan wyłaził przez okno, moje zęby chwiały się jak sosny na wietrze, a Pensimer zjadała wszystko, co jej wpadło w rękę...
- Zamiast jednak przebić się przez linię otaczających iH> wrogów, zawiódł oczekiwania; wpadł między groźne szeregi 1 iuronów, lecz zaraz ostro skręcił i nim dosięgną! go choć...
- Pełne światło z otwartego, na obszerną łąkę okna pada teraz na jego zgarbioną i znędzniałą postać Stoi tak przez chwilę, mnąc w ręku stary pilśniowy kapelusz, a chude...
- Coś w tym jest, ale przecież z biedą, bo z biedą, lecz przez ponad dwadzieścia lat jakoś się goliłem i przestałem to robić dopiero wtedy, gdy szczenięcy puch na pysku Psa...
- Kilka minut później, około trzeciej po południu, kiedy pluton przechodził przez ulicę Mickiewicza, niemiecki czołg otworzył ogień i Olek został trafiony w czoło...
- Użycie owych anegdot w metodzie koanów zostało zapoczątkowane przez Yiian-wu (1063-1135) i jego ucznia Ta-hueia (1089--1163) w dziesiątym lub jedenastym pokoleniu po...
- Gdy brat Aleksandra, wielki książę Andrzej, zbiegł z kraju w roku 1252, po tym jak jego wojska zostały rozgromione przez oddziały mongolskie przysłane z Saraju, Batu--chan...
- Puścili cwałem swoje śmigłe konie i dalej w las! Przez krótki czas jechali razem, ale że w tej okolicy na zwierzynie nie zbywało, Lech już po paru chwilach ujrzał wspaniałego...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Kto wie, może była jakaś alegoria w fakcie, że Rousseau, twórca nowożyt- nej myśli demokratycznej, miał zwyczaj po kryjomu podrzucać swe potomstwo do przytułku. Nowożytna demokracja opiera się bowiem na idei, że wszystkim ludziom właściwa jest pewna szczególna świętość i godność - a jest to idea zaczerpnięta wyłącznie z religii. Gołym okiem widać, że ludzie nie są sobie równi umysłowo ani fi- zycznie. Skoro więc z punktu etyki istnieje pomiędzy nimi równość, musi to być rów- ność niewidzialna i mistyczna. Jakjednak wszyscy wiemy, kiedy to zagubione dziecko wiary wkroczyło w nowoczesny świat, zaczęło wściekle walczyć z własną rodzicielką [...]. Skrajnym przykładem jest bolszewizm i jego względna sprzeczność, zgodnie z którą ideał równości jest rozciągany do absurdu, podczas gdy jedyna możliwa racj a tej równości została przekreślona"44. 3v J. Gajda, Wychowanie do prawdy?, Lublin 1995; J. Gajda, Honor, godność, człowieczeństwo, Lublin 2000. 4ym priorytetem, Warszawa-Kraków 19R9. 4 J. Życiński, Medytacje sokratejskie, Lublin 1991. 42 K. Denek, Uniwersalne wartości edukacji szkolnej, "Dydaktyka Literatury" XVI(1996), Zielona Góra. 43 T. Lewowicki, Aksjologia i cele edukacji, "Toruńskie Studia Dydaktyczne" 2(1993); T. Lewo- wicki, Przemiarzv o.światy, Warszawa 1994; K. Przyszczypkowski, Edukacja dla demokracji. Strategie zmian a kompetencje obywatelskie, Toruń-Poznań 1999. 44 G.K. Chesterton, Our Notebook, The Illustrated "London News" z dnia 4 sierpnia 1928. 223 Wartości uniwersalne opierają się na dobrze w sensie bezwzględnym. Mają charak- ter autoteliczny. Cechuje je powszechność i trwałość. Pełnią one liczne funkcje. Można je za T. Kocowskim sprowadzić do funkcji: - integrującej motywacje w kierunku aktywności, skutkiem czego wartości nadają sens życiu i pozwalają perspektywicznie uporządkować działania; - orientacyjnej (występując w tej funkcji wartości stanowią kryterium ocen i orien- tacji; porządkującje według takich wskazań,jak: korzyść, szczęście, prawda, piękno); - metadecyzyjnej (rozstrzygającej), w ramach której wartości pomagają podejmo- wać decyzję w przypadku konfliktu motywów lub racji; - socjalizacji (motywacyjna), poprzez którą jednostka zostaje włączona do życia zbiorowości (pełnią ją wartości etyczne, idee społeczne, wartości takie, jak: rodzina, oj- czyzna, ludzkość); - gratyfikacji (sprawują ją wartości, które są źródłem satysfakcji)45. Wartości ogólnoludzkie zostały ukształtowane w rozwoju ludzkości. Jakkolwiek nie są one akceptowane przez wszystkich ludzi w każdej epoce i pod każdą szerokością geograficzną, to jednak są na tyle powszechne, że można je uznać jako ogólnoludzkie. Zalicza się do nich: cnotę, nadzieję, sprawiedliwość, odpowiedzialność, miłość, szacu- nek dla osób starszych, rodziców, poczucie wspólnego obowiązku, dobro, pracowitość, humanizm, troskę o rodzinę, autorytet, świadomość etniczną, kulturową, religijną46. MIEJSCE WARTOŚCI W EDUKACJI SZKOLNEJ Wartości wspomagają rozwój dzieci, młodzieży i dorosłych. Pozwalają na bezpiecz- ne żeglowanie w życiu. Są jak "morskie latarnie"4. Natomiast uczestnikom procesu dy- daktyczno-wychowawczego przypada rola bycia "sterem, żeglarzem, okrętem". Eduka- cja staje się Odyseją, w której "morskie latarnie" ukazują mądrość i prawa życia. Jako Odyseusze odkrywamy ciągle nowe lądy. Jednocześnie tęsknimy za Itaką, małą Oj- czyzną swego dzieciństwa4s. Innymi słowy edukacja to "proces polegający na wpajaniu młodzieży wartości, które są jej rdzeniem. Edukacja efektywnie służy wielostronnemu rozwojowi ucznia, gdy staje się procesem integracji jego wokół wartości. Jest to możli- we gdy wartości ®przenikająŻ cały proces kształcenia i wychowania"49. zkice z teorii twórczości i motywacji, Kraków 1991. 4 F. Adamski, Prawda jako zasada życia społecznego i zadanie wychowania, [w:] Wychowanie na rozdrożu. Personalistyczna filozofia wychowania, pod red. F. Adamskiego, Kraków 1999; B