- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Drugie, w postaci jedynie mo|no[ci biernej, mianowicie |eby z przed istniejcej materii mogBo by uczynione przez Boga: I w ten to sposób - wedBug Augustyna - ciaBo czBowieka przedistnieje w dzieBach sze[ciu dni w postaci zarodków powodujcych (ni|ej, z
- A jednak każdy krok w stronę linii białych kolumn, która ciągnęła się na północ i południe przez wzgórza południowego Manganaru, tylko zwiększał moje poczucie oddalenia od...
- Od słowa do słowa i zanim się spostrzegłem, Aszan wyłaził przez okno, moje zęby chwiały się jak sosny na wietrze, a Pensimer zjadała wszystko, co jej wpadło w rękę...
- Zamiast jednak przebić się przez linię otaczających iH> wrogów, zawiódł oczekiwania; wpadł między groźne szeregi 1 iuronów, lecz zaraz ostro skręcił i nim dosięgną! go choć...
- Pełne światło z otwartego, na obszerną łąkę okna pada teraz na jego zgarbioną i znędzniałą postać Stoi tak przez chwilę, mnąc w ręku stary pilśniowy kapelusz, a chude...
- Coś w tym jest, ale przecież z biedą, bo z biedą, lecz przez ponad dwadzieścia lat jakoś się goliłem i przestałem to robić dopiero wtedy, gdy szczenięcy puch na pysku Psa...
- Kilka minut później, około trzeciej po południu, kiedy pluton przechodził przez ulicę Mickiewicza, niemiecki czołg otworzył ogień i Olek został trafiony w czoło...
- Użycie owych anegdot w metodzie koanów zostało zapoczątkowane przez Yiian-wu (1063-1135) i jego ucznia Ta-hueia (1089--1163) w dziesiątym lub jedenastym pokoleniu po...
- Gdy brat Aleksandra, wielki książę Andrzej, zbiegł z kraju w roku 1252, po tym jak jego wojska zostały rozgromione przez oddziały mongolskie przysłane z Saraju, Batu--chan...
- Puścili cwałem swoje śmigłe konie i dalej w las! Przez krótki czas jechali razem, ale że w tej okolicy na zwierzynie nie zbywało, Lech już po paru chwilach ujrzał wspaniałego...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Ujawnienie i nagłośnienie tych napięć pogłębiło najbardziej dokuczliwe objawy kryzysu (panika kolejkowa z masowym wykupywaniem towarów). Liberalizacja kursu Zapowiedzi przebudowy systemu polity-w polityce wewnętrznej cznego i jawności życia nie pozostały pustymi hasłami. Poczyniono poważne ustępstwa na rzecz wolności słowa; Zwolniono przytłaczającą większość więźniów politycznych (m.in. w 1986 r. z internowania w mieście Górki powrócił Andriej Sacharow). W krótkim czasie odrodziły się opinia publiczna i inicjatywy społeczne, które początkowo wyrażały się kultywowaniem pamięci o ofiarach stalinizmu, obroną języków narodowych i ruchami ekologicznymi. Nie sposób przecenić roli, jaką w dziedzinie rozbudzania aktywności społecznej odegrała katastrofa w elektrowni atomowej w Czarnobylu (kwiecień 1986 r.). Na Ukrainie stała się ona jednym z najsilniejszych bodźców do odrodzenia życia politycznego i narodowego. Swoboda w wyrażaniu opinii prowadziła do nagłośnienia niekompetencji funkcjonariuszy aparatu i zbrodni okresów minionych. Po poznaniu prawdziwej historii ZSRR, dotychczas skutecznie fałszowanej bądź naginanej dla doraźnych celów, nie sposób było nie doznać szoku. Zwłaszcza po transmitowanych przez telewizję obradach I Zjazdu Deputowanych Ludowych (maj-czerwiec 1989 r.), w czasie którego wielokrotnie w sposób nader otwarty, a nawet dosadny piętnowano zbrodniczy charakter państwa. W ten sposób oficjalna ideologia nazywająca się marksizmem-leninizmem została zdyskredytowana w oczach tysięcy ludzi. Szeregi partii komunistycznej zaczęły gwałtownie topnieć. Rozpoczął się masowy powrót do chrześcijańskich nakazów prawosławia, nastąpił renesans religijności, który przebiegał o tyle łatwiej, że od 1987 r. znacznie osłabł ostra-cyzm wobec działających na terenie ZSRR cerkwi i kościołów. Dotyczyło to zwłaszcza rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, która w myśl nowego statutu z 1988 r. (wszedł w życie w 1990 r.) i Ustawy o wolności sumienia... (1990 r.) pozbyła się kontroli lokalnej i centralnej administracji. W przypadku unitów, Ukraińców greckokatolickiego 6S6 Pod znakiem rozpadu imperium obrządku, zwolenników autokefalii, katolików narodowości polskiej i litewskiej oraz wyznawców islamu należy mówić jedynie o ograniczeniu represji, choć wierni tych wyznań odzyskali po 1987 r. wiele swych świątyń. W najgorszym położeniu pozostawali nadal wierzący Ukraińcy, którzy niezmiennie spotykali się z jednolitym wrogiem: frontem moskiewskich central, państwowo-partyjnej i religijnej. Prześladowania zelżały jednak na tyle, że duchowieństwo obu ukraińskich Cerkwi wyszło z podziemia i odtworzyło swą hierarchię. Moskiewski Patriarchat, kierując się lojalnością wobec władz, przekraczał po staremu granice norm moralnych. W przeddzień obchodów 1000-lecia chrztu Rusi rosyjski episkopat oficjalnie potępił dysydentów - duchownych swego Kościoła. Włączył się również w oficjalny, imperialny nurt milenijnych uroczystości. Wszystkie opisane powyżej zjawiska z pewnością nie leżały w planach autora pierestrojki. Sam Gorbaczow bynajmniej nie rezygnował z doktryny marksistowsko-leninowskiej, choć oskarżano go o to szczególnie podczas XXVIII zjazdu KPZR (lipiec 1990 r.). Gwałtowna liberalizacja życia publicznego przyniosła mnogość różnych organizacji politycznych o charakterze nieoficjalnym, w tym m.in. zalążków nowych partii i ruchów politycznych. Najwcześniej wykrystalizowały się one w republikach nadbałtyckich i zakauka-skich w postaci masowych frontów ludowych (1988 r.). Dodatkowym efektem zmian było rozbudzenie konfliktów narodowych, co wobec zupełnego braku programu w tej sprawie źle wróżyło gorbaczowow-skiej pierestrojce. •'.- • Klasa rządząca w większości niechętnie przyjęła reformy Gor-baczowa. Nie była jednak w stanie zdecydowanie przeciwstawić się nowemu sekretarzowi generalnemu, gdyż cechował ją skrajny konformizm i uległość. Zresztą wypowiedzi Gorbaczowa - przekonanego komunisty - niemal do końca pozwalały jej żywić nadzieję, że reformator ,,opamięta się". W ciągu kilku lat pierestrojki w łonie nomenklatury zaszły jednak znaczące zmiany. Częściowo zaangażowała się ona w prywatne i półprywatne inicjatywy gospodarcze (uwłaszczenie). Niektórzy jej przedstawiciele przeszli na pozycje narodowe (Borys Jelcyn, Leonid Krawczuk, Nursułtan Nazarbajew, Algirdas Brazauskas). W republikach nadbałtyckich proces ten objął większość Rozpad ZSRR i powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw 687 rodzimych funkcjonariuszy partyjnych. Podobnie rzecz miała się na Zakaukaziu. Część aparatu partyjno-państwowego ZSRR opowiedziała się za pierestrojką, lecz najliczniejsza grupa była jej w sposób milczący przeciwna. W imieniu i w interesie tej milczącej większości wystąpili puczyści w sierpniu 1991 r. - o czym będzie dalej mowa. Reforma instytucji państwowych. Na XIX konferencji partyjnej Zmiana zasad ustrojowych w czerwcu-lipcu 1988 r. uchwalono powołanie instytucji Zjazdu Deputowanych Ludowych (superparlament o uprawnieniach konstytuanty) oraz zaaprobowano postulat rozdziału władz na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Podkreślono konieczność respektowania niezbywalnych praw i swobód jednostki. Wskutek uchwał konferencji i postępów głasnosti wybory do rad wszystkich szczebli przybrały mniej (Azja Środkowa) lub bardziej (Pribałtyka') demokratyczny charakter. Dzięki niewątpliwie większej rzetelności tych aktów republikańskie i obwodowe rady (sowiety) przestały mieć jedynie fasadowy charakter i stały się po wyborach 1990 r. autentycznymi organami przedstawicielskimi