Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Faworyta (La Favorita) Opera w 4 aktach; libretto: Eugene Scrlbe, wg Hrabiego de Commln- gues Baculard d'Amquda. Prapremiera: Paryż 2 XII 1840. 14! Donizetti Premiera polska: Wilno 1851. Osoby: Alfons Xl, król Kastylii — baryton; Leonora de Guzman, faworyta królewska — mezzosopran; Inez, jej powiernica — sopran; Fernando — tenor; Baltazar, przeor klasztoru Sw. Jakuba — bas; Don Gaspar, minister królewski — tenor; hiszpańscy panowie 1 damy, pa- ziowie, gwardziści, zakonnicy, pielgrzymi. Akcja rozgrywa się w Kastylii w 1340 r. A k t I. Odsłona 1. W kościele przy klasztorze Sw Jakuba przeor Baltazar rozmawia z młodym nowicjuszem. Fernandem. Fer- nando zwierza się mu, iż ujrzał kiedyś modlącą się w kościele kobietę przecudnej urody i zapałał do niej gwałtowną miłością (aria Una vergine). Słowa młodzieńca smucą Baltazara, który upatrywał w Fernandzie swego następcę. Na życzenie nowi- cjusza przeor zezwala mu na opuszczenie klasztoru, przestrze- gając jednak, że złamanie ślubów zakonnych nie może pozostać bez kary. Odsłona 2. Do brzegu wyspy, gdzie mieści się rezydencja fa- woryty królewskiej, Leonory de Guzman, zbliża się łódź wio- ząca Fernanda. To właśnie Leonora wzbudziła w nim ową fa- talną miłość. I ona również pokochała pięknego młodzieńca, lecz wie, że związek z nią mógłby ściągnąć nań nieszczęście. Dla- tego kazała przywieźć go na wyspę z zawiązanymi oczami, a te- raz, wyznając mu miłość, wzbrania się jednak zdradzić swe imię i oznajmia, iż Fernando musi opuścić ją na zawsze. Młodzieniec chce protestować, ale w tym momencie Inez oznajmia swej pani przybycie króla. Zaniepokojona Leonora pośpiesznie wy- prawia Fernanda, wręczając mu na pożegnanie pismo, które okazuje się skierowaniem do wojska z jednoczesną nominacją na kapitana. Młodzieniec domyśla się stąd, że jego ukochana musi być wysoko urodzoną damą, posiadającą wpływy na dwo- rze królewskim. Akt II. W królewskim pałacu w Alkazarze Don Gaspar gratuluje królowi świetnego zwycięstwa nad Maurami, mo- narcha jednak stwierdza, iż za triumf ten chwalą należy się przede wszystkim Fernandowi, stojącemu na czele armii. Nad- chodzi Leonora i czyni królowi gorzkie wyrzuty, że nie dotrzy- mał danej niegdyś obietnicy poślubienia jej po uzyskaniu roz- wodu ze swą małżonką i że wyróżniając ją, złamał jej zarazem życie. Ale oto król dowiaduje się w sekrecie od Don Gaspara, że jest zdradzany przez swą faworytę. W odpowiedzi na pyta- nia wzburzonego władcy Leonora przyznaje, iż kocha kogoś, wzbrania się jednak zdradzić jego imię. Nie panujący już nad sobą, rozkazuje król wziąć ją na tortury, aby wyznała, kim jest tajemniczy kochanek. W tym momencie wkracza do pałacu przeor Baltazar w otoczeniu zakonników. W imieniu Kościoła 142 D onize tti katolickiego zapytuje króla, Czy prawdą jest, jakoby zamie- rzał on rozwieść się z królową Marią w celu poślubienia Leo- nory. Gdy król potwierdza, Baltazar odczytuje bullę papieską, która grozi królowi klątwą, jeżeli natychmiast nie oddali on swej kochanki. Akt III. Król Alfons przeżywa ciężkie chwile wewnętrznej rozterki. W tym właśnie momencie staje przed nim Fernan- do — młody wódz opromieniony chwałą zwycięstwa nad Mau- rami. Zapytany, czego pragnie w nagrodę za swe męstwo, prosi o rękę jednej z dam dworu; nie znając jej nazwiska, wskazuje na wchodzącą właśnie Leonorę. Król jest zdumiony i zaskoczony — wnet jednak w jego sercu budzi się chęć zemsty. Przywołując na twarz łaskawy uśmiech oznajmia, iż życzenie Fernanda zostanie spełnione (aria A tanto amor). Mło- da para ma wziąć ślub za godzinę, a ponadto Fernando obda- rzony zostaje tytułem markiza. Leonora jest przerażona. Ro- zumie dobrze, iż pozornie dobrotliwy i łaskawy władca w rze- czywistości chce narazić jej ukochanego na niesławę. Nikt bowiem nie uwierzy, iż młody wódz nie wie, kim jest jego oblu- bienica — przeciwnie, wszyscy myśleć będą, że tytuł markiza jest zapłatą za poślubienie upadłej kobiety