W ostatnim, pi�tym punkcie informuje si� czytelnika o �r�d�ach o podstawowej bibliografii, podaje nowsze edycje i pe�ne tytu�y tekst�w oraz daty nowoczesnych realizacji...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Zachowana po dzie� dzisiejszy dokumentacja starego polskiego teatru jest i uboga, i fragmentaryczna. Do�� powiedzie�, �e z druk�w dramatycznych znanych historykom teatru w pierwszej po�owie XIX wieku do naszych czas�w dotrwa�a tylko po�owa. W takich okoliczno�ciach prezentowa� musimy czasami ca�y zesp� sztuk, na przyk�ad tragedi� renesansow�, dysponuj�c wiadomo�ci� o jednej zaledwie znanej realizacji teatralnej. Musimy te� przedstawi� ca�y korpus komedii sowi�rzalskich grywanych dla dw�ch zapewne r�nych "scen": jarmarcznej i szlachecko-dworskiej, nie znalaz�szy ani jednej konkretnej wzmianki o grywaniu kiedykolwiek tych komedii. By� mo�e, �e biblioteki odkryj� nam jeszcze nieznane dot�d dokumenty i przyjdzie czas na powa�ne korektury w przedstawionym ni�ej opisie. W obecnym stanie bada� jest on w naszym przekonaniu prawdopodobny. Obrazy poszczeg�lnych scen-teatr�w uk�adamy w zasadzie chronologicznie, co podyktowa�o podzia� na tomy. Z tych pierwszy obejmuje wieki �rednie i odrodzenie, tom drugi - obrazy teatr�w w w. XVII, tom trzeci - czasy saskie oraz rozdzia�y zbiorcze. Traktowa� si� w nich b�dzie o poetykach dramatu, o aktorach, o scenografii, o sumie dorobku artystycznego, problemach oryginalno�ci dawnego teatru. Znajd� te� w nim miejsce indeksy obejmuj�ce ca�o�� publikacji. Polska przesz�o�� teatralna nie znalaz�a uznania w oczach ludzi O�wiecenia, nie widzieli oni warto�ci w tradycji polskiej sceny. Pierwsze zainteresowania starym teatrem to opisowo bibliograficzne ustalenia; oto Hieronim Juszy�ski w swoim Dykcjonarzu odnotowa� i zacytowa� kilka sztuk, chroni�c je w ten spos�b od ca�kowitego zaprzepaszczenia, podobnie inni badacze okazjonalnie wspominaj� r�ne dramaty. Okres pierwszych poszukiwa�, rozmaitych przedruk�w, r�nych stanowisk metodologicznych wi��e si� w naszej pami�ci z nazwiskiem Kazimierza W�adys�awa W�j-cickiego i jego szlachetnym dyletantyzmem. Da� on pr�b� pierwszego zarysu ca�o�ciowego: Teatr staro�ytny w Polsce (Warszawa 1841). Pokusi� si� (w dw�ch tomach) o stworzenie obrazu dramaturgii, �ycia teatralnego, wspomina� nawet o aktorach. Jednocze�nie w Bibliotece Staro�ytnej Pisarzy Polskich opublikowa� seri� dawnych dramat�w, a nadto wydrukowa� kilka artyku��w towarzysz�cych, takich jak przegl�d repertuaru w chronologicznym uk�adzie, jak sylwetki bohater�w (Klecha). W tych�e latach czterdziestych sporo kart w kompendialnych opisach dawnej literatury, wi�c podr�cznikach Micha�a Wiszniewskiego i Wac�awa Aleksandra Macie j owskiego zaj�� dawny dramat. Przy��czy� si� do tej listy i Kraszewski. Dawny teatr zainteresowa� go jako historyka i jako literata, da� on i szkic og�lny, i wyda� kilka tekst�w, mianowicie teatru masowego, przypomnia� teatr saski w powie�ci. Jednocze�nie w wypowiedziach romantyk�w wyznaczano dawnemu teatrowi wa�ne miejsce w naszej kulturze. W drugiej po�owie XIX wieku publikowane s� r�ne przyczynki do zarysowanego ju� obrazu. Karol Estreicher zbiera systematycznie wiadomo�ci o przedstawieniach i rozmaitych scenach, uk�adaj�c pierwszy obraz geograficzny, niestety nieuko�czony, w pracy Teatra w Polsce (1873 - 1879). Towarzyszy mu trzy lata wcze�niejsza publikacja W�adys�awa Chom�towskiego Dzieje teatru polskiego od najdawniejszych czas�w do 1750 roku, dzie�o niesk�adne, do�� fragmentaryczne. W nast�pnych latach Johannes Bolte da� pierwsz� informacj� o teatrze jezuickiego kolegium w Poznaniu, a obszern� panoram� dziej�w teatru w Gda�sku. Ku ko�cowi wieku ukazuj� si� rozprawy i artyku�y Stanis�awa Windakie-wicza. Krakowski filolog, pracowity badacz �r�de�, zestawi� w r. 1902 pierwsz� monografi� Teatr ludowy w dawnej Polsce, w kt�rej referuj�c tre�� trzech zeszyt�w repertuarowych teatru masowego w w. XVII zarysowa� obraz owego najmniej przedtem znanego teatru dla "ludu", powszechnego, kt�ry by� przecie�, gdy ujmiemy rzecz statystycznie, najwa�niejszym elementem historii tej dziedziny sztuki w Polsce. Jakby dla r�wnowagi zainteresowa� si� scen� elitarn�, dworsk�, og�aszaj�c prac� Teatr W�adys�awa IV (w 1893 r.). Dotkn�� te� sprawy systematycznie dzia�aj�cego na ponad pi��dziesi�ciu scenach teatru jezuickiego, charakteryzuj�c sztuki z dw�ch pojemnych r�kopis�w XVIII wieku. Cofn�� si� tak�e do XIII wieku i pierwszy og�osi� trzy dramaty liturgiczne z r�kopis�w kapitu�y wawelskiej