�e ono otacza i zamyka kr�g ziemi, jest o tyle prawdopodobne, poniewa� ostatni blask zachodz�cego ju� s�o�ca trwa a� do �witu i tak jest jasny, �e gwiazdy zaciemnia; przydaje...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Do tego tylko punktu, a mniemanie to jest prawdziwe, si�ga natura. Zwracaj�c si� wi�c wprawo, spotykamy na wybrze�u Morza Swebskiego oblane nim gminy Esti�w, kt�rzy maj� zwyczaje i str�j Sweb�w, lecz j�zyk zbli�ony bardziej do bryta�skiego. Czcz� oni matk� bog�w. Jako symbol swej wiary nosz� wizerunek dzika; ten, zast�puj�c bro� i wszelk� inn� ochron�, czciciela bogini nawet w�r�d nieprzyjaci� zabezpiecza. Rzadko pos�uguj� si� �elazem, cz�sto pa�kami. Z upraw� zbo�a i innych produkt�w ziemnych cierpliwiej si� biedz�, ni�by si� tego oczekiwa�o po zwyczajnej Germanom gnu�no�ci. Ale tak�e morze przeszukuj� i jedyni w�r�d wszystkich German�w zbieraj� po mieliznach i na samym wybrze�u bursztyn, kt�ry oni sami nazywaj� glesum. Jakie s� jego w�asno�ci lub w jaki spos�b si� rodzi, tego zwyczajem barbarzy�c�w ani nie badali, ani nie dociekali; a nawet le�a� on d�ugo mi�dzy innymi odpadkami morskimi, a� nasz zbytek nada� mu rozg�os. Im samym nie s�u�y do �adnego u�ytku: zbieraj� go w surowym stanie, dostawiaj� nie obrobiony i dziwi� si� cenie, jak� za niego otrzymuj�. W ka�dym razie mo�na przypu�ci�, �e bursztyn jest �ywic� drzew, poniewa� wida� bardzo cz�sto w jego przezroczu jakie� �yj�tka ziemne, a tak�e lotne, kt�re uwik�awszy si� w cieczy zostaj� w niej uwi�zione, skoro potem w mas� stwardnieje. Przeto jak w odleg�ych cz�ciach Wschodu, gdzie kadzid�o i balsam si� s�cz�, tak na wyspach i w krajach Zachodu znajduj� si� - s�dzi�bym - bardziej �yzne lasy i gaje, kt�rych soki drzewne, wyci�ni�te promieniami bliskiego s�o�ca, w stanie p�ynnym do najbli�szego morza uchodz� i si�� burz na przeciwleg�e wybrze�a si� wylewaj�. Je�eli na pod�o�onym ogniu badamy natur� bursztynu, zapala si� on jak �uczywo i podsyca p�omie� t�usty i wonny; potem rozpuszcza si� w mas� lepk� jak smo�a lub �ywica. Bezpo�rednio z Sujonami granicz� szczepy Syton�w. Pod ka�dym innym wzgl�dem do nich podobne, tym jedynie si� r�ni�, �e rz�dzi nimi kobieta: do tego stopnia ni�ej stoj� nie tylko od wolnych, lecz nawet od niewolnik�w! Tu ko�czy si� Swebia..." (Tacyt Germania 45-46; t�um. S. Hammer). ow� "Calisi�" od Dunaju i od uj�cia Wis�y, a ponadto usytuowanie Kalisza na tzw. szlaku bursztynowym, ��cz�cym tereny nad �rodkowym Dunajem z po�udniowymi wybrze�ami Ba�tyku i pewne skupienie osadnictwa z okresu wczesnorzym-skiego odkryte w rejonie tego miasta. Jednak�e, w �wietle innych danych Ptoleme-usza, gdy przyjmiemy identyfikacj� Laugaricio (Leugaricio), miasta po�o�onego wed�ug Geografii na p�noc od "Calisii", z Trenczynem nad Wagiem, gdzie 261 Najdawniejsze dzieje ziem polskich --------------------�- ----�.-�------- znajduje si� znana inskrypcja z czas�w wojen markoma�skich, w�wczas ow� "Calisi�" nale�a�oby lokalizowa� na terenie S�owacji. W okresie rzymskim na po�udniowo-wschodnich obszarach Europy, po�o�onych poza granicami Cesarstwa, g��wn� rol� odgrywa�y dwa ludy - Sarmaci i Dakowie. Plemiona Sarmat�w (Sauromat�w) po wyparciu Scyt�w z obszar�w po�o�onych na p�noc od Morza Czarnego sta�y si� na owych terenach dominuj�c� si��. Znalaz�o to wyraz w zmianie u�ywanych przez staro�ytnych autor�w nazw obszar�w wschodniej, czy raczej po�udniowo-wschodniej Europy. W miejsce okre�lenia "Scytia" zacz�to u�ywa� terminu "Sarmacja", odnosz�cego si� do pewnej strefy geograficznej obejmuj�cej wielkie obszary, znacznie rozleglejsze ni� tereny zajmowane przez plemiona sarmackie. Sarmacja pojawi�a si� na mapie Marka Wipsaniusza Agryppy, jako jedna z dw�ch (obok Dacji) cz�ci dawnej Scytii. Wed�ug Pomponiusza Meli, kt�rego praca zawiera jednak szereg nie�cis�o�ci, tak�e w stosunku do �wczesnej wiedzy o geografii Europy, granica Sar-macji przebiega�a wzd�u� Wis�y, od kt�rej na wsch�d mia�a znajdowa� si� "Asia". Dok�adniejszy opis obszar�w Sarmacji zawiera Geografia Ptolemeusza, wed�ug kt�rej zachodnia jej rubie� przebiega�a wzd�u� Wis�y i "g�r Sarmackich", p�nocn� za� stanowi� "Ocean" (Morze Ba�tyckie) i "ziemie nieznane" (Geografia III, 5,1-2). Staro�ytna Sarmacja obejmowa�a wi�c tereny, kt�re w p�niejszych wiekach zasiedlone by�y w znacznej cz�ci przez plemiona s�owia�skie. Z tego te� wzgl�du w XVI-XVIII w., a nawet i nieco p�niej, panowa�y pogl�dy o sarmackim pochodzeniu S�owian. Plemiona sarmackie zajmowa�y oczywi�cie tylko pewn� cz�� tych obszar�w. Sarmaci pojawili si� na stepach nadczarnomorskich jako przybysze ze wschodu, ze step�w eurazjatyckich, wypieraj�c z tych teren�w Scyt�w na prze�omie III i II w. a.C. Pocz�tek ekspansji Sarmat�w na te obszary datowany jest jednak znacznie wcze�niej, ju� od prze�omu V i IV w. a.C