- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- A przecież wszystkie południki i równoleżniki zostały wyciągnięte czysto tuszem, podziałka wyraźna, liczby oznaczające równoleżniki wypisane tuszem, jak nadrukowane...
- Kilka minut później, około trzeciej po południu, kiedy pluton przechodził przez ulicę Mickiewicza, niemiecki czołg otworzył ogień i Olek został trafiony w czoło...
- Gdy brat Aleksandra, wielki książę Andrzej, zbiegł z kraju w roku 1252, po tym jak jego wojska zostały rozgromione przez oddziały mongolskie przysłane z Saraju, Batu--chan...
- Skoro zdolność rozumowania, tak samo jak zdolność odczuwania po to zostały dane człowiekowi, aby z nich korzystał, czymś absolutnie wybaczalnym jest doszukiwać się sensu w...
- Gdyśmy do Ostroga przybyli i zajęli miejsca ważniejsze, bronić mogące przeprawy, bateryą moja naprzeciw Międzyrzecza-Ostrogskiego umieszczoną została...
- To, co pewien krytyk (Gabriel Kempner) określił wkrótce jako „mały 'prąd' w literaturze naszej", zapoczątkowane zostało w 1897 ogromnym sukcesem sztuki Zapolskiej Małka...
- Ponadto zaczął organizować w Rabce Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, co od razu zostało odnotowane przez Wydział IV WUSW w Nowym Sączu, który przejął inwigilację...
- Krzysztof wezwany został na tę konfrontację zaraz po zjawieniu się w redakcji, serce mu biło, ręce drżały, szczęściem stary ględził tak długo, że można się było uspokoić...
- W każdym razie tworzywo, obojętne, zapałki czy coś innego, spojone zostało klejem opartym na chemolaku, oczy od tego piekły i łzawiły, i dostawało się bicia serca...
- Na każdej skrzynce widniały wymalowane zieloną farbą elfie runy głoszące, iż te zabawki zostały wyprodukowane w baśniowej wytwórni najwidoczniej noszącej nazwę "Nadwyżki...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Faworyzował Serbów, co spotykało się ze stanowczymi protestami innych narodów, szczególnie Chorwatów. Z roku na rok narastały napięcia polityczne i narodowe, a Aleksander coraz wyraźniej skłaniał się ku rozwiązaniom autorytarnym. 6 stycznia 1929 król uchylił konstytucję, zawiesił swobody obywatelskie, rozwiązał parlament i zdelegalizował partie polityczne opierające się na zasadach narodowościowych. Manifestując swe antyparlamentarne uczucia, Aleksander oddał gmach parlamentu organizacjom filantropijnym. W ciągu następnych lat król sprawował osobistą dyktaturę, a głównym instrumentem jego władzy było wojsko. Ambicją Aleksandra było nadanie państwu większej spoistości. Wyrazem tych centralistycznych tendencji w jego polityce była zmiana nazwy państwa na Królestwo Jugosławii (październik 1929). We wrześniu 1931 Aleksander ogłosił zakończenie ścisłej dyktatury. Nadał wtedy państwu nową konstytucję, która przywracała pewne elementy parlamentaryzmu, aczkolwiek stała na stanowisku wyższości władzy wykonawczej nad przedstawicielską. Król prowadził aktywną politykę zagraniczną, był frankofilem i silnie popierał ?Małą Ententę. Aleksander został zabity 9 października 1934 przez macedońskiego terrorystę (?Macedonia) działającego na polecenie chorwackich ?ustaszy. Stało się to w Marsylii w trakcie oficjalnej wizyty króla we ?Francji. Po śmierci Aleksandra na tronie jugosłowiańskim zasiadł jego 11letni syn Piotr II, w imieniu którego regencję w latach 1934–41 sprawował kuzyn zabitego monarchy książę Paweł. (M.B.) ALFONS XIII (1886–1941) – król hiszpański panujący w latach 1886–1931. Był synem pogrobowym Alfonsa XII (1857–85). Z chwilą narodzin został proklamowany królem pod regencją matki Marii Krystyny. Pełny tytuł królewski otrzymał w 1902 na swe 16 urodziny. Rządzona przez niego Hiszpania, pozostając formalnie monarchią parlamentarną, w rzeczywistości była krajem daleko odbiegającym od innych ówczesnych demokracji zachodnio europejskich. Zmieniający się u steru władzy, za zgodą Alfonsa XIII, konserwatyści i liberałowie (w okresie 1902–23 funkcjonowały w Hiszpanii 33 rządy) – stwarzali jedynie pozory konkurencyjności i alternatywności polityki kolejnych gabinetów. Wszystko to nie przy sparzało Alfonsowi XIII popularności. Nie brakowało knowań i spisków wymierzonych przeciwko monarsze, a nawet prób zamachu na jego życie. Jedna z nich miała miejsce 31 maja 1906 podczas ślubu króla z Wiktorią Eugenią Battenberg. W okresie ?pierwszej wojny światowej Alfons XIII opowiadał się za neutralnością Hiszpanii, co nie przeszkadzało mu ujawniać swych sympatii germanofilskich. Sprawą, która przysporzyła Alfonsowi XIII poważnych problemów, było osobiste zaangażowanie się w wojnę marokańską w 1921 (?Rifeńska republika). Króla obarczono odpowiedzialnością za katastrofalny dla Hiszpanów rezultat tej wojny. Parlament powołał 21osobową komisję, mającą przedstawić akt oskarżenia przeciwko Alfonsowi XIII. Z trudnej sytuacji wybawił króla zamach stanu z 13 września 1923 generała Miguela ?Primo de Rivery. Alfons XIII związał się ściśle z dyktaturą, przez co naraził na niebezpieczeństwo istnienie samej monarchii. Po upadku w styczniu 1930 Primo de Rivery król usiłował powrócić do systemu konstytucyjnego, aczkolwiek nie chciał się zgodzić na wybory powszechne. Ostatecznie przystał na wybory lokalne, które w kwietniu 1931 przyniosły ogromne zwycięstwo republikanom. W Madrycie tłum wiwatujący na rzecz republiki, domagał się natychmiastowej abdykacji króla. Alfons XIII abdykował 14 kwietnia 1931 i bezzwłocznie wraz z rodziną opuścił Hiszpanię. Do ojczyzny już nigdy nie powrócił. I choć generał Francisco ?Franco przywrócił mu hiszpańskie obywatelstwo oraz skonfiskowany w 1932 majątek, Alfons XIII pozostał na emigracji i zrzekł się praw do korony na rzecz swego syna Don Juana. Zmarł w Rzymie 28 lutego 1941. (B.B.) ALGIERSKA WOJNA 1954–1962 – wojna o niepodległość Algierii, której stronami były algierski Front Wyzwolenia Narodowego (FLN) i ?Francja. Początek powstaniu Algierczyków przeciwko francuskim władzom kolonialnym dała seria zamachów i wystąpień zbrojnych zorganizowanych 1 listopada 1954. W okresie pierwszych dwóch lat walki partyzanckie miały zasięg ograniczony i obejmowały wschodnią część Algierii, stopniowo jednak rozszerzyły się na całe jej terytorium, przybierając charakter wojny ludowej i masowej. Kierownictwo sił powstańczych pozostawało w rękach Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN), z którego w 1958 wyłonił się tymczasowy rząd Republiki Algierskiej z Ferhatem Abbasem na czele. Rząd francuski odrzucał zrazu jakąkolwiek możliwość dyskusji z powstańcami i nie godził się na żadne mediacje organizacji międzynarodowych. Jednak po prawie 4latach walk, w których obie strony nie przebierały w środkach, Paryż zaczął przejawiać wolę znalezienia jakiegoś kompromisu, nie widząc możliwości rozwiązania kwestii algierskiej wyłącznie na drodze militarnej. Stanowisko takie wywołało ostre protesty ze strony zwolenników Algierii Francuskiej (Algérie Française). Co więcej, grupa wojskowych w Algierze przygotowała spisek antyrządowy i planowała zajęcie Paryża 29 maja 1958 (tzw. operacja Rezurekcja). Francja stanęła na krawędzi wojny domowej. Groźba jej wybuchu została zażegnana poprzez powierzenie 1 czerwca 1958 generałowi Charlesowi ?de Gaulle’owi misji utworzenia rządu (?Francja). Nie jest do końca jasne, kiedy de Gaulle zdecydował się rozwiązać sprawę Algierii, poprzez przyznanie jej niepodległości. Niemniej faktem pozostaje, że w lipcu 1960 z inicjatywy de Gaulle’a zostały podjęte oficjalne rozmowy między rządem Francji a tymczasowym rządem Algierii. Przeciwko polityce de Gaulle’a zdecydowanie wystąpili zwolennicy Algierii Francuskiej, uznając ją za zdradę. Grupa zbuntowanych wojskowych – tworzących od 1961 ?Organizację Tajnej Armii – usiłowała dwukrotnie dokonać puczu oraz podjęła działania terrorystyczne (?Terroryzm). Podjęte rokowania francuskoalgierskie były jednakże kontynuowane i 18 marca 1962 w Évian zostały zawarte porozumienia. Przynosiły one przerwanie działań wojennych, zobowiązywały Francję do wycofania jej wojsk z Algierii do końca 1962 oraz zapowiadały niepodległość Algierii, co wszakże miało zostać potwierdzone przez referenda we Francji i Algierii. Referenda te, przeprowadzone 8 kwietnia i 1 lipca 1962, przyniosły wynik jednoznaczny – przytłaczająca większość głosujących wypowiedziała się za niepodległością Algierii. 3 lipca de Gaulle proklamował niepodległość Algierii. Sama zaś Algieria oficjalnie zadeklarowała swą niepodległość 5 lipca, kończąc tym samym 132letni okres pozostawania pod panowaniem francuskim. We wrześniu jej pierwszym prezydentem został Ferhat Abbas (1899–1985), natomiast premierem Ahmed Ben Bella (1918–91)