Po co? Po to, by pozna� nasze reakcje fizyczne i psychiczne, by pozna� nasz spos�b my�lenia i charakter naszych proces�w my�lowych, by si� przekona�, w jakim stopniu jeste�my...

Wybrali sobie godnych argonaut�w, ale jedynie Ziernow okaza� si� Odyseuszem - poj�� i przechytrzy� bog�w�. Czytaj�c ten artyku� mia�em tak uszcz�liwiony wyraz twarzy, �e Irena nie wytrzyma�a. Powiedzia�a: - Chcia�am ci� ukara� za to, �e jeste� taki skryty. Ale trudno, masz, czytaj. I poda�a mi otwart� ju� depesz� z Umanacu na Grenlandii. �PARY�. Kongres. Ziernow. Wys�ucha�em referatu przez radio. Jestem wstrz��ni�ty. Mo�e w�a�nie tu na Grenlandii dokona pan nowego odkrycia. Czekam na przylot pana i Anochina najbli�szym samolotem. Thompson�. To by� doprawdy szcz�liwy dzie�. WYOBRA�NIA CZY PRZECZUCIE Szcz�liwy chyba nie tylko dla mnie. Opowiada�em Irenie o kobiecie z kasyna. Z pocz�tku nie uwierzy�a mi. - Robisz ze mnie idiotk�? Zmilcza�em. Potem zapyta�em: - Twoja matka by�a w Resistance. Gdzie to by�o? - Komitet Weteran�w prosi� towarzyszy francuskich, by zebrali dane. Nie wiedz� dok�adnie. Wszyscy z grupy matki zgin�li. Gdzie i w jakich okoliczno�ciach - nie wiadomo. - W Saint Dizier - powiedzia�em. - Niezbyt daleko od Pary�a. By�a t�umaczk� w kasynie oficerskim. Tam w�a�nie j� aresztowano. - Sk�d wiesz? - Sama o tym opowiada�a. - Komu? - Mnie. Irena powoli zdj�a okulary, z�o�y�a je. - Nie �artuje si� na takie tematy. - Ja wcale nie �artuj�. Ja i Martin widzieli�my j� tamtej nocy w Saint Dizier. Wzi�li nas za angielskich lotnik�w, tej nocy str�cono w pobli�u miasteczka samolot angielski. Wargi Ireny dr�a�y. Opowiedzia�em jej wszystko po kolei - o portierze i o Langem, o tym, jak Martin strzela� na schodach z automatu, o wybuchu w kasynie, kt�ry us�yszeli�my, biegn�c przez zaciemnione miasto. Irena milcza�a. Denerwowa�a mnie bezradno�� moich s��w, kt�re nie by�y w stanie odda� nawet modelu �ycia, nie m�wi�c ju� o samym, �yciu. - Jaka ona jest? - zapyta�a nagle Irena. - Za ka�dym razem by�a inna, zale�nie od tego, kto akurat j� wspomina�, Etienne czy Lange. M�oda, w twoim wieku. I Etienne, i Lange zachwycali si� ni�, cho� jeden z nich j� wyda�, a drugi zabi�. Powiedzia�a bardzo cicho. - Teraz rozumiem Martina. - To zbyt ma�o, �eby si� m�ci�. - Rozumiem go - powt�rzy�a, a potem zapyta�a: - Co by�o dalej? - Potem zacz��em wchodzi� na schody w hotelu �Bretagne�. - I wszystko znikn�o? - Dla mnie - tak. - A dla niej? Bezradnie roz�o�y�em r�ce - kt� to mo�e wiedzie�? - Nie rozumiem - powiedzia�a Irena. Istnieje tera�niejszo��, istnieje przesz�o��. �ycie, wiemy. Ale czym jest t o? - To model. - �ywy? - By� mo�e w jaki� spos�b utrwalony. Po co - nie wiem. Moja wyobra�nia po prostu tego nie ogarnia. By� jednak cz�owiek, kt�ry mia� dostatecznie bogat� wyobra�ni�. Spotkali�my go ju� nast�pnego dnia. Rano wypisa�em si� z kliniki, z m�sk� pow�ci�gliwo�ci� po�egna�em si� z ma�om�wnym jak zwykle Pelletierem (,,Uratowa� mi pan �ycie, profesorze. Jestem panu bardzo zobowi�zany�), obj��em na po�egnanie siostr� oddzia�ow�, mego bia�ego anio�a z diabelsk� strzykawk� (�Przykro mi, �e si� musz� z pani� rozsta�, mademoiselle�) i wyszed�em na bulwar Woltera, na kt�rym wyznaczy�a mi spotkanie Irena. Irena natychmiast zawiadomi�a mnie o tym, �e Tolek Diaczuk i Wano odlecieli ju� z Kopenhagi bezpo�rednio na Grenlandi�, a dla mnie i dla Ziernowa przygotowuje si� ju� w ambasadzie du�skiej wizy. Mog�em jeszcze p�j�� na plenarne posiedzenie kongresu. �By� taki upa�, �e asfalt na ulicy topi� si� pod nogami, ale na klatkach schodowych i na korytarzach Sorbony, najstarszego uniwersytetu Francji, w kt�rym korzystaj�c z letnich wakacji obradowa� kongres, panowa� ch��d i cisza, niczym w ko�ciele, w kt�rym dawno ju� sko�czy�o si� nabo�e�stwo. I by�o r�wnie pusto jak w ko�ciele. Nie mijali mnie sp�nieni ani tacy, co po prostu wyszli na papierosa i na kuluarow� pogaw�dk�, nie by�o wida� rozdyskutowanych grupek, palarnie i bufety �wieci�y pustkami. Wszyscy zgromadzili si� w audytorium, w kt�rym nawet na najbardziej lubianych przez student�w wyk�adach nie panowa� taki t�ok. Zaj�te by�y nie tylko �awy, siedziano tak�e w przej�ciach na pod�odze, a nawet na schodkach amfiteatralnej sali. Przemawia� w�a�nie Amerykanin. Zna�em, jak wszyscy czytelnicy pism, jego nazwisko, nie by� to jednak polityk ani nawet uczony, co by by�o naturalne na tego rodzaju zgromadzeniu, gdzie uczeni i politycy przemawiali najcz�ciej. By� to pisarz, autor ksi��ek fantastycznonaukowych, kt�ry, jak w swoim czasie Wells, zdoby� sobie popularno�� na ca�ym �wiecie. W gruncie rzeczy niezbyt si� nawet troszczy� o naukowe prawdopodobie�stwo swoich zadziwiaj�cych pomys��w i nawet tutaj, w obliczu naj�wietniejszych przedstawicieli wsp�czesnej nauki mia� odwag� stwierdzi�, �e jego osobi�cie nie interesuje informacja naukowa o przybyszach, kt�r� tak skrz�tnie, po okruszynce, stara si� zgromadzi� kongres (tak w�a�nie powiedzia�: ,,skrz�tnie� i �po okruszynce�), ale sam fakt zetkni�cia si� dw�ch w gruncie rzeczy niepor�wnywalnych cywilizacji. Kiedy ja i Irena sadowili�my si� na schodkach w przej�ciu, us�yszeli�my w�a�nie to o�wiadczenie pisarza i szmerek na sali, trudno orzec - szmerek solidarno�ci czy protestu, kt�ry je powita�. - Niech was nie ura�aj� te �okruszynki�, panowie - ci�gn�� Amerykanin, odrobin� chyba rozbawiony. - Zebrali�cie, panowie, ca�e tony najpo�yteczniejszych w �wiecie informacji, zebra�y je komisje glacjolog�w i klimatolog�w, specjalne ekspedycje, stacje badawcze i instytuty naukowe, gromadzicie je w specjalnych pracach o problemach nowych form lodowych, zmian klimatycznych oraz nast�pstw meteorologicznych r�owych ob�ok�w. Jednak tajemnica owego fenomenu nadal pozosta�a tajemnic�. Nie poznali�my ani natury pola si�owego, ani charakteru tej formy �ycia, z kt�r� si� zetkn�li�my, ani nie dowiedzieli�my si� niczego o usytuowaniu we wszech�wiecie jej siedzib. Rozwa�ania Borysa Ziernowa o eksperymencie przybysz�w, kt�ry ma na celu nawi�zanie kontaktu z ziemianami, s� interesuj�ce. To jednak ich eksperyment a nie nasz