Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Założony w roku 1348 uniwersytet w Pradze miał charakter zarówno czeski, jak niemiecki. Inna kwestia, że w wyniku zarówno ruchu husyckiego w XV wieku, jak odrodzenia narodowego czeskiego w XIX, naród czeski w całej pełni się ocknął i odrodził jako naród niezależny i pełnej niezależności spragniony. To w takim proniemieckim duchu rządy czeskie były sprawowane nad Polską. W sposób skuteczny w szczególności poprowadziły one Śląsk ku germanizacji. Pod rządami tymi duża część Śląska się zniemczyła, a Wrocław i wiele innych śląskich miast stało się na długie wieki miastami niemieckimi. Pod późniejszymi rządami austriackimi, w podobny sposób jak Czechy były • Ponadto, wyodrębniona prowincja czeska Morawy miała 71 procent Czechów i 28 procent Niemców, a związany z Czechami Śląsk Austriacki, obejmujący ziemie Opawską i Cieszyńską. 45 procent Niemców, 33 procent Polaków i 22 proc. Czechów. W niepodległej od 1918 roku Republice Czesko-Słowackiej, obejmującej połączone ziemi' czeskie i słowackie, było w okresie międzywojennym 66 proc. Czechów i Słowaków, 23 pro1-' Niemców, 6 proc. Węgrów i 5 proc. innych, głównie Polaków i Rusinów. 122 . ajem etnicznie mieszanym, czesko-niemieckim, Śląsk stał się krajem jnjeszanym niemiecko-polskim. Bezpośrednie rządy królów czeskich Wacława II i III w latach 1300-1306 w ^ej Polsce, a potem pośrednie i bezpośrednie rządy czeskie na samym tylko Śląsku świadomie popierały germanizację. Królowie-Czesi całą siłą wspier^ niemieckie mieszczaństwo w polskich miastach i opierali się o nie, oraz popierali niemiecką kolonizację. Popierali też potęgę krzyżacką. W rzeczach zaś wielkiej polityki wpływ czeski był forpocztą niemczyzny i politycznego wpływu cesarstwa. Toteż narodowe dążenie do odbudowania Polski w całej pełni niezależnej zmuszone było do przeciwstawiania się nie tylko bezpośrednio niemczyźnie i wpływowi politycznemu niemieckiemu (polityce cesarskiej, krzyżackiej i brandeburskiej, oraz niemieckiemu mieszczaństwu), ale także i wpływowi czeskiemu. Wpływ ten — to była odmienna forma wpływu niemieckiego. Sprawiedliwość każe stwierdzić, że rządy Wacławów czeskich pod jednym względem udoskonaliły polską administrację: wzmocniły one bezpośrednią władzę królewską. Czesi zaprowadzili w Polsce urząd „starosty", bezpośredniego przedstawiciela władzy królewskiej, stanowiącego przeciwwagę dla reprezentującego raczej miejscowe siły samorządne „wojewody". Urząd ten utrzymał się w Polsce także i po ustaniu władzy królów czeskich. ŁOKIETEK Ostatecznego zjednoczenia Polski (nie całej, ale obejmującej większość jej ziem) i przywrócenia Polsce rangi królestwa dokonał dopiero Władysław Łokietek. Był on malutkim książątkiem, jego dziedziczne ksiąstewko to był Brześć Kujawski (pod Włocławkiem). Był on wnukiem Konrada Mazowieckiego, prawnukiem Kazimierza Sprawiedliwego, a młodszym bratem Leszka Czarnego. Początkowo wcale nie zanosiło się na to, by miał on w życiu Polski, oraz w rodzie piastowskim wysunąć się na czoło. Ale jego niesłychanie mocna, nieugięta wola, oraz jego wielki talent, a także jego trafna, prawdziwie narodowa polityka, sprawiły, że to osiągnął. Początkowo, robił niemal wrażenie warchoła, ambitnego awanturnika, który pragnie rzeczj niemożliwych, powodując się dążeniem do własnego wywyższenia. Ale okazało się wkrótce, że jest to wielki człowiek, zmierzający wytrwale i z wielką odwagą, wbrew wszelkim trudnościom do odbudowania prawdziwie niezależnej Polski. Bez wszelkiej wątpliwości jest to jeden z największych bohaterów narodowych na całej przestrzeni naszych dziejów, symbolizujący jak mało kto inny niezłomną i żadnymi przeciwnościami nie ugiętą wolę oporu narodu polskiego przeciw naporowi niebezpieczeństwa niemieckiego. Zasługuje on na to, by jego portret zdobił w Polsce niejedną ścianę w koszarach i kasynach wojskowych i w urzędach polskiej dyplomacji, oraz w salach, w których dyskutowana jest i kształtowana polska myśl polityczna. A znamy jego portret dobrze, dzięki przepięknej rzeźbie na jego grobowcu w katedrze wawelskiej, stanowiącej jedno z arcydzieł naszej sztuki średniowiecznej, a pokazującej jego wybitnie polskie, po chłopsksu krzepkie i surowe rysy. Podwaliny jego polityki były trzy. Był to bojownik o polskość, o zwycięstwo polskiego poczucia narodowego, o polski język, o przewagę polskiego żywiołu etnicznego nad zalewającym Polskę, napływowym żywiołem niemieckim. Był to stronnik Kościoła i papiestwa. I był to sojusznik ówczesnych, propapieskich Węgier. Warto przypatrzeć się bliżej dwom ostatnim z tych trzech wymienionych tu elementów jego politycznej postawy. Po jednej ze swoich klęsk, wypędzony z Polski i skazany na udanie się na emigrację, Łokietek odbył podróż do Rzymu i wszedł przez to w samo centrum światowej polityki papieskiej. Było to w roku 1300. Na tronie papieskim zasiadał wówczas jeden z najsławniejszych papieży w dziejach. 124 , facy VH1. autor słynnej bulli „Unam sanctam", w której proklamował l g? władzy papieskiej nad władzą świecką. WyŻSJak pisze polski historyk (Zachorowski), „Idąc torem utartej polityki 1 kiei. ktora zawsze z pominięciem cesarstwa poddawała się pod P°erzchnictwo papieskie, Łokietek udał się do Rzymu, gdzie zaraz stanął zW. z między tym bezdomnym księciem rozdartej Polski, a potężnym S°pieżem. (•••)Ocl teJ chwili polityka Łokietka, a tym samym i kawał historii P lskiej staje się epizodem ogólnoeuropejskiej polityki Stolicy Apostolskiej, która usiłowała umocnić swe zwierzchnictwo na wschodzie Europy. Chodziło fu głównie o dziedzictwo po Arpadach na Węgrzech (...) po które sięgał też Wacław II (czeski). Wówczas to Łokietek, rywal Wacława, otrzymał energiczne poparcie od papieża (1302) i z Węgier i mógł skutecznie wystąpić 0 odzyskanie polskich dzierżaw"