Spada� przez ca�y dzie�, a zderzywszy si� z ziemi� na wyspie Lemnos, z�ama� obie nogi i chocia� by� nie�miertelny, mieszka�cy wyspy znale�li go na wp�-�ywego...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Wybaczono mu p�niej i sprowadzono z powrotem na Olimp, ale kula� i musia� wspiera� si� na z�otych laskach.2 c. Hefajstos by� brzydki i porywczy, ale mia� pot�ne ramiona i bary, a dzie�a jego r�k odznaczaj� si� niepor�wnywalnym kunsztem. Pewnego razu zrobi� ze z�ota komplet mechanicznych kobiet, kt�re pomaga�y mu w ku�ni. Potrafi�y nawet m�wi� i wykonywa�y najtrudniejsze zadania. Ma tak�e ustawiony wok� swego warsztatu komplet tr�jnog�w ze z�otymi ko�ami, kt�re same potrafi� biec na spotkanie bog�w i potem same wracaj�.3 1. Homer, Iliada, XV111.394-409 2. Ibid.,1.586-594. 3. Ibid., XVIII.368 i nast. l. Hefajstos i Atena mieli wsp�lne �wi�tynie w Atenach, a imi� Hefajstosa mo�e by� zniekszta�con� z czasem form� "hemero-phaistos", czyli "ten, kt�ry �wieci w dzie�" (tzn. s�o�ce), podczas gdy Atena by�a bogini� ksi�yca, "t�, kt�ra �wieci w nocy", patronk� sztuki kowalskiej 90 23.1- 24.a i wszelkich rzemios� mechanicznych. Nie zawsze si� pami�ta, �e ka�de narz�dzie epoki br�zu, ka�da bro� i przyrz�d mia�y w�a�ciwo�ci magic2ne i �e kowal by� kim� w rodzaju czarownika. Tak na przyk�ad spo�r�d trzech os�b ksi�ycowej triady Brigit (zob. 21. 4) jedna patroriowa�a poetom, druga kowalom, trzecia za� lekarzom. Po zdetronizowaniu bogini bogiem zosta� kowal. Tradycja kulawego boga-kowala jest bardzo rozpowszechniona i spotyka si� j� w rejonach tak odleg�ych, jak na przyk�ad Afryka Zachodnia i Skandynawia. W czasach pierwotnych by� mo�e celowo kaleczono kowala, by nie m�g� uciec i przej�� na stron� nieprzyjacielskich plemion. Wykonywano r�wnie� taniec kulej�cej kuropatwy podczas erotycznych orgii zwi�zanych z misteriami sztuki kowalskiej (zob. 92. 2), a poniewa� Hefajstos mia� za �on� Afrodyt�, by� mo�e kaleczono go raz do roku, podczas obrz�d�w wiosennych. Metalurgia dotar�a do Grecji z Wysp Egejskich. Import kunsztownych wyrob�w z br�zu i z�ota t�umaczy mo�e mit o Hefajstosie strze�onym w jednej z grot na Lemnos przez Tetyd� i Eurynome ; s� to tytu�y bogi� morskich, kt�re stworzy�y wszech�wiat. Dziewi�� lat, kt�re Hefajstos sp�dzi� w grocie, dowodz�, �e by� podporz�dkowany ksi�ycowi. Upadek jego, podobnie jak upadek Kefalosa (zob. 89j), Talosa (zob. 92.2), Skirona (zob. 96f), Ifitosa (zob.135b) i innych �wiadczy� o powszechnym losie �wi�tych kr�l�w w wielu cz�ciach Grecji, gdy ko�czy�o si� ich panowanie. Z�ote laski mia�y prawdopodobnie unie�� jego �wi�te stopy nad ziemi�. 2. Dwadzie�cia tr�jnog�w Hefajstosa jest prawdopodobnie tego samego pochodzenia co Gasterocheires, budowniczowie Tirynsu (zob. 73.3). By�y to z�ote tarcze s�oneczne o trzech nogach, przypominaj�ce herbowe znaki Isle of Man, niew�tpliwie umieszczone wok� jakiego� staro�ytnego obrazu przedstawiaj�cego za�lubiny Hefajstosa i Afrodyty. S� one symbolem lat z�o�onych z trzech p�r roku i oznaczaj� d�ugo�� jego panowania. Hefajstos umiera na pocz�tku dwudziestego roku, gdy nast�puje znaczne zbli�enie czasu s�onecznego i ksi�ycowego. W Ate- nach cykl ten oficjalnie uznano dopiero pod koniec pi�tego wieku przed Chr., ale odkryty zosta� kilka wiek�w wcze�niej (White Goddess, s. 284 i 291). Hefajstosa��czonozku�niami Wulkanana wulkanicznych Wyspach Liparyjskich, poniewa� Lemnos, siedziba jego kultu, jest wysp� wulkaniczn�, a tak�e poniewa� od stuleci p�on�� r�wnym p�omieniem strumie� naturalnego gazu asfaltowego wydobywaj�cy si� ze szczytu g�ry Moschylos (Tzetzes, O Likofronie, 227; Hesychios pod has�em "Moschylos"). Podobny strumie�, opisany przez biskupa Metodego w czwartym wieku po Chr., p�on�� na g�rze Lemnos w Licji i widoczny by�jeszczew 1801 roku. Hefajstos mia� sanktuarium na obu tych g�rach. Lemnos-(prawdopodobnie od leibein, "wylewaj�ca") by�o imieniem Wielkiej Bogini tej matriarchalnej wyspy (Hekatajos cytowany przez Stefana z Bizan- cjum pod has�em "Lemnos" - zob.149.1). 24 NATURA I POCZYNANIA DEMETER a. Chocia� kap�anki Demeter, bogini �an�w zbo�owych, zapoznaj� panny m�ode i pan�w m�odych z tajemnicami �o�a ma��e�skiego, sama bogini nie ma ma��onka. W m�odo�ci swej lekkomy�lnie przysta�a na nie�lubny zwi�zek ze swym bratem Zeusem oraz urodzi�a Kor� i krzepkiego lakchosa.l Urodzi�a r�wnie� tytanowi Jazjosowi, albo Jazjonowi, syna Plutosa. W Jazjosie zako- cha�a si� podczas wesela Kadmosa i Harmonu. Pijani nektarem, kt�ry la� si� 24.a - 24.d 91 jak woda podczas uczty, kochankowie wymkn�li si� z domu i przespali si� na trzykrotnie zaoranym polu. Po ich powrocie Zeus, domy�laj�c si� wszystkiego z ich min i �lad�w b�ota na ramionach i nogach oraz rozgniewany tym, �e � Jazjos �mia� dotkn�� Demeter, zabi� go piorunem. Niekt�rzy jednak utrzymu- j�, �e Jazjosa zabi� jego brat Dardanos, b�d� te� rozszarpa�y go w�asne konie.2 b. Demeter mia�a �agodne usposobienie. Jednym z niewielu ludzi, z kt�ry- �mi post�pi�a surowo, by� Erysichton, syn Tropiasa. Na czele dwudziestu towarzyszy o�mieli� si� on wtargn�� do gaju, kt�ry Pelazgowie zasadzili dla niej w Dotion, i zacz�� cina� �wi�te drzewa na budulec nowej sali bankieto- wej. Demeter przybra�a posta� kap�anki gaju, Nikippe, i grzecznie poprosi�a Erysichtona, by sobie poszed�. Dopiero gdy zagrodzi� jej toporem, wyst�pi�a w ca�ej swej okaza�o�ci i skaza�a go na wieczny g��d, kt�ry nie ust�puje bez wzgl�du na to, ile by zjad�. Wr�ci� Erysichton do sto�u i przez ca�y dzie� �ar� kosztem swych rodzic�w, ale stawa� si� coraz bardziej g�odny i coraz bardziej chudy, a� wreszcie rodzice nie byli ju� w stanie dostarcza� mu jedzenia. Zosta� �ebrakiem ulicznym i jad� wszelkie �wi�stwo. Inaczej post�pi�a z Krete�czy- kiem Pandareusem, kt�ry ukrad� z�otego psa Zeusa mszcz�c zab�jstwo ' Jazjosa. Demeter obdarowa�a go po kr�lewsku sprawiaj�c, �e nigdy nie cierpia� na b�le brzucha.3 c. Na zawsze straci�a Demeter weso�o��, gdy odebrano jej m�od� Kor�, zwan� p�niej Persefon�. Hades zakocha� si� w Korze i prosi� Zeusa, by mu zezwoli� j� po�lubi�. Zeus ba� si� urazi� niedwuznaczn� odmow� swego najstarszego brata, ale wiedzia�, �e Demeter nigdy mu nie wybaczy, je�li Kora zostanie zamkni�ta w Tartarze