- Ale m�w dalej, prosz�...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

- S�uchaj uwa�nie. Dochodzimy do sedna sprawy: je�li r�wnowaga pomi�dzy dwoma �wiatami zostanie zak��cona, harmonia - czyli sam splot - zacznie by� niestabilny. Zacznie si� strz�pi� niczym kawa�ek tkaniny. Rozumiesz? Poderwa�em si�. - Niestabilny splot oznacza kosmiczny chaos i katastrof� - czy do tego zmierzasz? - W zasadzie tak. - Profesor wsta� i znalaz� sobie zaj�cie w k�cie pokoju. - Z tego punktu widzenia, spraw� najwy�szej wagi jest przede wszystkim ustalenie, co zak��ca r�wnowag�, a potem przywr�cenie jej. W przeciwnym razie... - Jego g�os zgin�� w�r�d rumoru przerzucanych karton�w. - W przeciwnym razie co? - dopytywa�em si�. Patrzy� przez chwil� przed siebie, po czym powiedzia�: - Obawiam si� bardzo, �e bezpowrotnie stracimy tamten �wiat. - Zdawa�o mi si�, �e m�wi�e�, i� chodzi tu o co� powa�nego. - To jest powa�ne - odrzek� profesor Nettleton. - Nie przychodzi mi na my�l nic bardziej powa�nego, co mog�oby przytrafi� si� ludzko�ci. - Przeszed� na drug� stron� pokoju, otworzy� szaf� i zacz�� wpycha� rzeczy do wyblak�ego brezentowego plecaka. - Co w takim razie z zag�ad� nuklearn�? A co z AIDS? A co z wojnami, zarazami i g�odem? - Oczywi�cie, to s� gro�ne rzeczy - przyzna� Nettles, bior�c tub� pasty do z�b�w. - Ale one nie zagra�aj� istocie ludzko�ci jako takiej. - Je�li o mnie chodzi, to uwa�am perspektyw� rozbicia na gar�� migoc�cych proton�w za nieliche zagro�enie dla mej istoty. My�l�, �e znalaz�oby si� jeszcze kilku, kt�rzy poparliby mnie w tym wzgl�dzie. Nettles zlekcewa�y� t� uwag� machni�ciem szczoteczki do z�b�w. - �mier� jest �mierci�, panie Gillies. Towarzyszy ludzko�ci od chwili narodzin i nie opu�ci jej po kres czasu. W ko�cu jest cz�ci� �ycia. Podobnie jak choroby, zarazy, g��d i wojny. Nie r�ni� si� od siebie pod tym wzgl�dem - s� cz�ci� ludzkiej egzystencji. - I�cie akademickie rozumowanie. Siedzisz tu sobie w zaciszu w�asnego kokonu; nie masz zupe�nie kontaktu z rzeczywistym �wiatem. Sk�d mia�by� cokolwiek wiedzie�... - Pozw�l mi sko�czy�! - warkn��, potrz�saj�c szczoteczk� do z�b�w. - M�wisz o rzeczach, o kt�rych nic nie wiesz! Mniej ni� nic! G�owa mnie bola�a, a oczy piek�y i �zawi�y. By�em zm�czony, skonfundowany i nie by�em w nastroju do znoszenia cudzych wymy�la�. - Przepraszam. M�w dalej, s�ucham. Profesor ponownie odwr�ci� si� ku szafie i wyci�gn�� grub�, we�nian� kamizelk�. - Czasami zastanawiam si�, po co zawracam sobie tym g�ow�! - Prosz� - odezwa�em si� pojednawczo. - Naprawd� nie b�d� przeszkadza�. Profesor milcza� przez chwil�, wpatruj�c si� w kamizelk�. - Jakie znaczenie ma japo�ska waza? - zapyta� niespodziewanie. - Przepraszam? - Albo obraz Rembrandta, Lewis? Albo wiersz Tennysona - jakie maj� dla nas znacznie? Prosz�, odpowiedz mi. Wariat. Ten cz�owiek by� kompletnym czubkiem. - Nie wiem - wzruszy�em ramionami. - Sztuka, pi�kno - co� w tym rodzaju. Nie potrafi� dok�adnie powiedzie�. Nettles wyd�� policzki i parskn�� kpi�co, po czym zwin�� ubranie i wepchn�� do plecaka. - Je�li nagle znikn�yby obrazy Rembrandta i wiersze Tennysona, �wiat by�by z pewno�ci� ubo�szy. Ale s� inne obrazy i wiersze. Prawda? - Jasne. - Ahaaa! Ale co b�dzie, je�li zniknie samo pi�kno? - zapyta�. - Co b�dzie, je�li pi�kno - samo poj�cie pi�kna - przestanie istnie�? - Wyd�� policzki. - W jednej chwili zosta�oby wymazane dziesi�� tysi�cy lat ludzkiej my�li i rozwoju. Ludzko�� utraci�aby jedn� ze swych zasadniczych zdolno�ci - umiej�tno�� widzenia, oceniania i tworzenia pi�kna. Zeszliby�my do poziomu zwierz�t. - Zgoda - przyzna�em. - Bardzo dobrze. - Wyci�gn�� par� d�ugich, we�nianych skarpet i sprawdzi�, czy nie maj� dziur. - Opr�cz przyjemno�ci, pi�kno rozpala r�wnie� wyobra�ni�, dodaje odwagi i wzbudza nadziej�. Je�li pi�kno przestanie istnie�, to my, w bardzo realnym sensie, r�wnie� przestaniemy istnie� - poniewa� nie b�dziemy ju� tymi, kt�rymi byli�my. - Znam t� teori� - rzuci�em obronnym tonem. - Dobrze. P�jd�my zatem dalej. - Z�o�y� skarpetki i wsun�� je do plecaka, wyci�gn�� nast�pn� par�, zmarszczy� brwi i wrzuci� j� z powrotem do szafy. - A cho� poj�cie pi�kna jest tak wa�ne, to tamten �wiat jest po tysi�ckro� wa�niejszy. A utrata go b�dzie mia�a o wiele bardziej niszczycielskie skutki. Ostre zagranie! Znowu zosta�em z ty�u. - Nie bardzo wiem, jak to rozumie� - powiedzia�em, przerywaj�c mu. - Bo nie my�lisz pan, panie Gillies! - rykn�� profesor. Si�gn�� do szafy, wyci�gn�� but na grubej podeszwie i wycelowa� go we mnie