Jakie wino, ile butelek...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Mia� na Nowolipiu �adny sklep, ale wola� nie czeka�, a� klient wst�pi, Chaskiel wola� wst�pi� do klienta. Handlowa� tylko winem koszernym, odpowiednim do odmawiania b�ogos�awie�stw, zalecone by�o wino �Karmel�, s�odkie, z Ziemi Izraela, w smaku przypominaj�ce aperitif �StRaphael� czy �Bartissol�. Pewnie przez t� koszerno�� swoich win Chaskiel musia� si� nosi� ortodoksyjnie, wi�c w czarnej kapocie i brzydkiej czapce, czego moje siostry nie mog�y od�a�owa�, taki by� pi�kny. Kiedy Chaskiel przychodzi� do nas przyjmowa� zam�wienie, moje siostry zaczyna�y wykazywa� ogromne zainteresowanie dla win, siada�y przy stole, gapi�c si� 27 w jego czarne b�yszcz�ce oczy, a mama podawa�a mu herbat� z babk� piaskow�. I potem, kiedy on wychodzi�, wszystkie trzy si� zachwyca�y: �Co za oczy!...� Innym m�czyzn�, kt�rego przyj�cie budzi�o niepok�j �e�skiej po�owy naszego domu, by� pan Borensztajn. Otacza�a go ciemna s�awa. �To don�uan� � m�wi�a o nim ze zgroz� mama i mnie od razu te� ogarnia� l�k, chocia� nie wiedzia�em, co to s�owo znaczy. Jaki� zajad�y facet. Kto�, czyje uk�szenie mo�e by� jadowite. Pan Borensztajn pracowa� jako buchalter w pewnej firmie towar�w �elaznych, mia� ju� prawie trzydzie�ci lat i wci�� jeszcze by� kawalerem, w �aden spos�b nie mo�na by�o go sk�oni�, �eby si� o�eni�. Z kwiatka na kwiatek, co� podobnego! I ka�d� kobiet� �widruje bezwstydnie wzrokiem. Kiedy ojciec zapowiedzia� po raz pierwszy jego przyj�cie, siostry i matk� ogarn�o dziwne podniecenie, zupe�nie jakby mia�o si� sta� co� strasznego, najazd tatarski czy co� w tym rodzaju. Ja te� strasznie by�em go ciekaw. Przyszed� do�� za�ywny blondyn, na pewno kr�tkowzroczny, nosi� grube szk�a (spoza kt�rych tak �widrowa� �lepiami, �e panie czu�y si� oblepione spojrzeniem, wprost nagie) w rogowej oprawie (�ameryka�skie okulary� � pochwali� si�, a mama natychmiast przyr�wna�a go do Harolda Lloyda), ani troch� nie demoniczny, raczej mia� pewn� rozmi�k�o�� w twarzy, mi�sisty nos i grube, wilgotne wargi. Mo�e te wargi... Zdaje si�, �e do�� by� speszony swoj� opini�, zrobion� mu �g�b�� (chocia� nie zna�o si� jeszcze wtedy tego Gombrowiczowskiego poj�cia), chyba o niej wiedzia�, zw�aszcza �e mama nie szcz�dzi�a mu przycink�w. Jego szef, czarnow�osy dryblas o g�stych brwiach, pan �wieca, nie ustawa� w robieniu pikantnych aluzji, jakby mu zale�a�o na tym gorsz�cym podziwie dla cz�owieka, kt�ry u niego by� na pensji. Chocia� moje siostry jakby nie wykazywa�y rozczarowania, tak oczywiste dla nich by�o, �e pan Borensztajn, wraz ze swoimi okularami w rogowej oprawie, jest osobnikiem zepsutym do szpiku ko�ci, ja poczu�em si� oszukany. Wi�c ten nieciekawy facet to ma by� zdobywca serc niewie�cich? Kt�rego spojrzenie przepala i doprowadza do omdlenia? Wi�c tych par� dowcipas�w (bo jednak, na skutek nalega� swojego szefa, pan B. wymamrota� kilka ryzykownych dowcip�w), to ma by� owo zepsucie? Musz� wyzna�, �e �w pierwszy widziany przeze mnie �don�uan� spowodowa� moj� nieufno�� do tego gatunku na ca�e �ycie. Pan B. znik� nam p�niej z oczu. Zdaje si�, �e m�wiono, i� si� w ko�cu o�eni�, i to wcale dobrze. Nie wiem, co si� ostatecznie z nim sta�o. Nie wiem, jak zgin��. Nie wiem te�, co si� sta�o z przemi�ym, pi�knookim, zawsze u�miechni�tym Chaskielem � sprzedawc� koszernych win. 28 Pan Balbus i pan Dokt�r Nas, dzieci, choroba wcale nie przera�a�a. Stawali�my si� dzi�ki niej strasznie wa�ni. Oczywi�cie, nic przyjemnego � gor�czka, wymioty, b�l okolic ucha z powodu �winki, okropne zagl�danie do gard�a za pomoc� �y�ki � ale warto by�o to znosi�, bo rodzice si� martwili i m�wili �agodnie. Kiedy ja chorowa�em, to ja by�em wa�ny, a brat musia� si� odpowiednio zachowywa�, a kiedy on chorowa�, to on stawa� si� wa�ny, i ja ju� si� nie liczy�em. Wtedy ten zdrowy zazdro�ci� choremu i m�wi�: popatrz, jaki wa�ny. Kiedy zdarzy�a si� choroba, wzywano domowego felczera: by� nim pan Balbus, w kt�rego mama wierzy�a bardziej ni� w stu doktor�w, gruby, sapi�cy, z br�dk� podobn� do tej, kt�r� mia� tamten bia�ogwardyjski genera�, co �piewa� na podw�rzu. Pan Balbus (starszy felczer, taki by� pe�ny jego tytu�) bra� chorego za puls, otwiera� kopert� du�ego zegarka wisz�cego na dewizce na brzuchu i liczy� prawie bezg�o�nie. Wszyscy wiedzieli, �e to taka zgrywa, bo �adnego pulsu nie ma, tylko doktorzy udaj�, �eby oszuka� chorych, i starszy felczer Balbus, chocia� uczciwy cz�owiek, te� musia� udawa�. Potem zaczyna�o si� opukiwanie, os�uchwanie, prosz� �y�eczk�, powiedz �aaa�, szerzej usta, jeszcze raz �aaa�, gard�o ob�o�one. P�niej pan Balbus chwil� zastanawia� si� w skupieniu, podczas gdy mama wpatrywa�a si� w niego jak w obraz. Pan Balbus nakazywa� nacieranie, p�ukanie gard�a, czasem ba�ki, wreszcie s�pi�c krzaczaste brwi wypisywa� recept�, do kt�rej przyk�ada� rzetelnie obchuchan� piecz�tk� ze swoim nazwiskiem. Lekarstwo! Na sam� my�l o tym, co mnie czeka, robi�o mi si� md�o. Pi�� razy dziennie po �y�ce sto�owej. Coraz bli�szy by�em md�o�ciom. Aha, my�la�em sobie, trzeba b�dzie si� poawanturowa�, �eby to by�a �y�eczka od herbaty. Z recept� bieg�o si� na Karmelick�, bo kiedy by�em ma�y, na Nowolipiu nie by�o jeszcze apteki. Dopiero na kilka lat przed wojn� otworzono wy�o�on� orzechow� boazeri� aptek�, nad jej wej�ciem zosta� zainstalowany zielony napis neonowy i by� to jedyny neon na naszej ulicy, widoczny przez to z bardzo daleka, jego blask nas fascynowa� i stanowi� przedmiot dumy. Pana magistra, w�satego Sarmaty, dzieci troch� si� ba�y, bo surowym g�osem nakazywa� cisz�, gdy tylko kto� si� zapomnia�, i rzeczywi�cie by�o w tej aptece tak cicho, �e robi�o si� od tego nieswojo, zupe�nie jakby kto� mia� zaraz umrze�. Najpierw pan Balbus skazywa� chorego na g�od�wk�. Po dw�ch�trzech dniach sk�ada� wizyt�, znowu co� kombinowa� z tym rzekomym pulsem, zagl�da� do gard�a, o�wiadcza�, �e jest lepiej, i pozwala� da� troch� roso�u z kury z jajkiem (nazywa�o si� to �grzybek na rosole�), kartofelki t�uczone z mas�em, mo�e by� ze zsiad�ym mlekiem. �adnego mi�sa, nic sma�onego. P�niej bu�ka z kie�kiem owsianym. Pojutrze da mu pani skrzyde�ko od kury. Nikt nie �mia� niczego zmienia� w zaleceniach pana Balbusa, tym bardziej �e leczenie okazywa�o si� naprawd� skuteczne. Do tego stopnia wszelka gor�czka ��czy�a mi si� z surow� diet�, �e kiedy na kolonii gimnazjalnej w Kro�cienku dano mi, choremu na angin�, galaretk� z n�ek, uzna�em to za oburzaj�ce lekcewa�enie mojego zdrowia. Zjad�em jednak, nam�wiony do tego przez pann� Nin�, czarnook� c�rk� kierowniczki kolonii, studentk� konserwatorium lwowskiego, kt�ra cieszy�a si� ogromnym autorytetem, bo i urocza by�a, i cudnie gra�a dla nas nokturny Chopina... na fujarce