Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Są także pomostem, który łączy konwencjonalny kanon literacki Zachodu z o wiele starszymi pomnikami literatury pozaeuropejskiej. ' Gilgamesz, tłum. Robert StiIIer, Warszawa 1967, s. 7. 2 Odyseja, tłum. Jan Parandowski, Warszawa 1965, s. 35. 3 Stephanie West, Assurbanipal's CIassic'. recenzja książekStephanie Dalley, Myths from Mesopotamia: The Creation, fhe Flood, Gilgamesh and Others, Oxford 1989, iMaureen Gallery Kovacs, The Epic of Gilgamesh, Stanford, Kalifornia 1989, „London Review of Books”, 8, listopad 1990, s. 23-25. Literatura pisana wymaga znajomości liter, te zaś dotarły do Grecji w VIII w. p. n. e. Rozwojowi sztuki pisania sprzyjało życie w ośrodkach miejskich, natomiast stopień, w jakim ta umiejętność docierała do różnych warstw społecznych, jest dziś przedmiotem sporów. [KADMOS] Postać Kadmosa, syna Agenora, króla Fenicji, i brata Europy, figuruje KADMOS w wielu mitach greckich. Czczono go jako założyciela miasta Teby w Beocji i tego, który przywiózł do Grecji alfabet. Wędrując przez świat w poszukiwaniu uprowadzonej siostry, udał się po radę do wyroczni delfickiej. Usłyszał, że w miejscu, w którym spocznie krowa, ma wybudować miasto. Wobec tego ruszył tropem pewnego upatrzonego bydlęcia z Focis ku równinom Beocji. Oznaczył miejsce, w którym jego krowa wreszcie legła u stóp niewielkiego wzgórka, po czym rozpoczął budowę Kadmei - owalnego akropolis w Tebach. Mieszkańcy miasta powstali z zębów smoka, którego Kadmos zabił, posłuszny radom Ateny. Atena mianowała go władcą Tebańczyków, a Zeus dał muza żonę Harmonię. Teby stały się miejscem narodzin Dionizosa i Heraklesa, wieszczka Tejrezjasza i obdarzonego czarodziejską mocą muzyka Amfiona. Ale były także sceną tragedii Edypa i Siedmiu przeciw Tebom. Były sąsiadem i nieustannym rywalem Aten; sprzymierzeńcem Sparty, której później przyniosły zagładę; same zostały zniszczone przez Aleksandra Wielkiego. [EDYP] Alfabet fenicki, który według legendy został przez Kadmosa sprowadzony do Grecji, był alfabetem fonetycznym, ale składał się wyłącznie ze spółgłosek. Jak jego sąsiad - alfabet hebrajski - powstał z wcześniejszych hieroglifówi znany jest uczonym w swej podstawowej formie z okresu sprzed1200 r. p. n. e. Był to prosty system, którego bez trudu mogło się nauczyć dziecko, i przełamał monopol na zawiłą sztukę pisania, będący od tysiącleci przywilejem kasty kapłanów we wcześniejszych cywilizacjach Bliskiego Wschodu. Nazwy poszczególnych liter trafiły do języka greckiego w swoim niemal oryginalnym kształcie: alepb (alfa) - „wół”; beth (beta) - „dom”; g/me/ (gamma) - „wielbłąd”; daleth (delta) - „wejście do namiotu”. Alfabet starogrecki powstał przez dodanie do początkowych szesnastu fenickich spółgłosek pięciu samogłosek. Służył także do zapisywania liczb. Z czasem stał się pniem, z którego wyrosły podstawowe systemy pisma na kontynencie europejskim: pismo nowo-greckie, etruskie, łacińskie, głagolica i cyrylica (por. Dodatek III, 4). Najwcześniejsze ślady użycia alfabetu łacińskiego pochodzą z VI w. p. n. e. Opierał się on na piśmie używanym w chalcedońskich koloniach - na przykład w Kyme w Megale Hellas (Wielkiej Grecji). Później przyjęły go i adaptowały do własnych potrzeb wszystkie języki krajów chrześcijańskiego Zachodu - od irlandzkiego pofiński, a w epokach późniejszych - także liczne języki nieeuropejskie, na przykład turecki. Głagolica i cyrylica powstały na bazie alfabetu greckiego w okresie Bizancjum i służyły do zapisu niektórych języków słowiańskich. W prawosławnej Serbii język „serbochor-wacki” zapisuje się cyrylicą, natomiast w Chorwacji do zapisu tego samego języka używa się alfabetu łacińskiego. [ILIRIA] Ostry kształt liter alfabetu fenickiego, greckiego i łacińskiego podyktowały warunki pracy dłutem w kamieniu. Stopniowy rozwój kursywy możliwy był dopiero po wynalezieniu rylca, którym pisano na wosku, i gęsiego pióra, którym pisano na pergaminie. Łacińskie minuskuły, które stały się podstawą współczesnych „małych liter”, pojawiły się około 600 r. n. e. ; utrzymano jednak także rzymskie majuskuły, czyli „wielkie litery”. [PALEOGRAFIA] Litery i literatura są chlubą europejskiej cywilizacji. Dzieje Kadmosa pokazują, że ich korzeni należy szukać w Azji