- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Powiem Ci także, że nie Ciebie dla krzeseł tych, ale zapewne krzesła te dla Ciebie kocham, Dialy – i jeśli mogę krzesło słomiane tak ukochać, to muszę jego panią nad...
- Publiczna samoświadomość przejawia się w trosce o to, jak odbierają nas inni: „Co oni o mnie myślą?", „Jakie robię wrażenie?", „Czy mnie lubią?", „Jak mogę się upewnić, że mnie...
- — Nie jestem miękkim człowiekiem, widziałem już wiele, ale nie potrafię zabijać… Nie potrafię nie myśleć… Jeszcze dziś nie mogę wyzbyć się uczucia, że wtedy mogło być...
- Mogę jednak powiedzieć wam tyle: białe żyłki są z tego samego materiału co niebieska reszta, tyle że mają inną barwę...
- „Prawdziwe szla- chectwo rodzi się w sercu — pisał do ojca — i chociaż nie jestem hrabią, mogę mieć więcej poczucia godności niż niejeden hrabia...
- Czuję ten zapach i chociaż nie znam go jeszcze dobrze, przeczuwam rzeczy, o których nie mogę wiedzieć, jeśli mam dalej beztrosko pędzić przez okolicę w wietrze i...
- Zaproponował mi także pensję w wysokości dwustu tysięcy dolarów rocznie w gotówce, bez żadnych podatków, i powiedział, że mogę dalej pobierać moje wynagrodzenie w Centurionie...
- Chcę powiedzieć o nim prawdę, przedstawić jak najbardziej obiektywnie moje wspomnienia, a jednak nie mogę wykluczyć, że się mylę, że prawda wygląda całkiem inaczej, niż ją...
- A teraz, gdybym przyprowadził Urghowi cenną zwierzynę, mogę się od niego spodziewać nie byle jakich splendorów!...
- Tak też się stało i gdyby i ich flota była ci, Panie, potrzebna, mogę ją jak swoją pod twoje rozkazy postawić...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Jezu, ale to boli! Nie dam rady prowadzić! Potrwało trochę, nim zorientowałem się, że nawet jeśli umiera, to nie w typowy dla żołnierza sposób. Nigdzie nie znalazłem rany. - Co się stało? - Kątem oka zobaczyłem biegnącego na górę Lesika. Nikogo za sobą nie pociągnął, więc zignorowałem go. - Strasznie boli, w żołądku. Jakby nożem... Z boku Morawski przewrzaskiwał się z czołgistami, ale słów nie rozumiałem: kierowca wrócił do swej żelaznej nory i uruchomił silnik. Na górze zadudnił wukaem samochodu pancernego, rozerwał się pocisk. Nie miałem pojęcia, co się tam dzieje; mogłem tylko błagać w myślach Filipiaka, by jakoś nad tym zapanował. - Gdzie radio?! - Nie wiedziałem, co myśleć o niewidzialnym nożu w brzuchu Andrusiaka, więc potrząsnąłem nim dość delikatnie. - Zostało. Niech mnie ktoś zastąpi... Porucznik nas zabije, jak zostawimy wóz. - Ból, choć znów zwinął go w kłębek, najwyraźniej nie osłabił wyczucia sytuacji. Bohater? Aktor? Cóż, teraz nieważne. Samochód był ważny. No i nadajnik. - Potrafi ktoś poprowadzić honkera? Liczyłem na Staśkę, ale właśnie on najenergiczniej pokręcił głową. Niedobrze. Kapelan nie wchodził w grę, nawet gdybym go dogonił. - Ja pojadę. - Jakimś cudem prawie zdążyłem o niej zapomnieć, ale Gabriela Asmare nie należała do takich, które pozwolą się szybko i trwale wymazać z pamięci. Ruszyła biegiem, nie czekając na zgodę. - Zaczekaj! - O dziwo, zatrzymała się, obejrzała. - Zgłupiałaś?! Czy ty w ogóle masz prawo jazdy?! - Z drogówki jesteś? - odszczeknęła się. I już jej nie było. Udało mi się za nią nie pobiec. Warknąłem: „Zostańcie!” i ruszyłem w stronę wciąż stojących obok, choć już rozdzielonych metrową przerwą uczestników kolizji. - Porucznik do ciebie! - przekrzykiwał się z czołgowym silnikiem wychylony z wieży celowniczy. Drabowicz zbył go machnięciem ręki. Klęczał za czołgiem, szarpiąc się z zaczepem liny holowniczej. Po drugiej stronie Morawski, wbity piętami w koło, zawisł na łomie, popychanym z kolei przez Wołynowa. Koniec pręta ginął gdzieś pod harmonijką powyginanej blachy, będącego niegdyś nadkolem. - Co robimy? Nikt nie raczył mi odpowiedzieć. Drabowicz odblokował w końcu oporny rygiel, ale nie zrzucał jeszcze pętli z zaczepu. - To co, jedziecie czy będziecie się pieścić z tym gównem? Morawski udał głuchego. Plutonowy cisnął liną aż pod zderzak ciężarówki i wdrapał się na czołg. Parę sekund później T-72 ryknął ostrzegawczo i ruszył, by po raz kolejny zmierzyć się ze stokiem. - Jak go chcesz odpalić? - zapytałem, przyglądając się ponuro szarpaninie z blachą. Pod naciskiem dwóch par rąk oplatające przód opony żelastwo ustępowało powolutku, a ja nie byłem pewien, czy ten wątpliwy sukces nie zaślepił pary majorów. - Tak... samo - rzucił przez zęby Morawski. - Myślisz, że poczeka? - spojrzałem w bok, gdzie gąsienice wolno, ale póki co skutecznie, sunęły naprzód. - Co na to Filipiak? - Lepiej byś... pomógł. Tam gdzieś jest młotek. Okrążając szoferkę, rzuciłem okiem na swych podopiecznych. Nie uciekli. Na razie. Między fotelami znalazłem brezentowy pokrowiec z narzędziami. Najwyraźniej trzymali je pod ręką. Nie wiem, po co: nie potrafiłem sobie wyobrazić, jakich to szybkich napraw za pomocą kluczy i śrubokrętów zamierzali dokonywać ci pomyleńcy pod ogniem pół tuzina kaemów i baterii dział - a tyle już teraz do nas strzelało. To znaczy: do tych na górze. - ...na dziesiątej, osiemset albo więcej - trzeszczało radio głosem Filipiaka. - Ustaw na tyle i pogłębiaj. Grochulski, jeszcze jedna maszynka z prawej! Wolno bije, chyba ciężki, dawaj w tamtą... - To jedziemy czy nie?! - Zza jakiejś bliskiej eksplozji i terkotu kaemu dało się rozpoznać Olszana. - Długo będziemy tak stać?! I Hanusik: - Mam zacięcie, przechodzę na działo. W sumie nie wyglądało to dobrze. Złapałem za młotek i najcięższy z kluczy, wyskoczyłem prawymi drzwiami, o włos unikając głowy Wołynowa. - Czekają na nas! - Mam nadzieję! Walnij tutaj! Walnąłem. Raz, drugi, dwudziesty. Młotek był beznadziejnie lekki. Klucz połamałem. Potem tłukłem kamieniem, cholernie nieporęcznym, za to ciężkim. Na koniec butem. Wołynow klął w jakimś dziwnym języku, nurkował głową w dziury, do których bałbym się wetknąć rękę, szukał punktu podparcia dla coraz bardziej łukowatego pręta, po czym pobił rekord szybkiej prowizorki, sięgając po pistolet i strzelając Starowi w bok zmiażdżonego pyska niczym kawalerzysta zdychającemu koniowi. Wepchnął koniec łomu w przestrzelinę, zaczął pchać. O dziwo - pokonaliśmy blachy. Udało nam się oswobodzić koło nawet wcześniej, niż Rogala pokonał podjazd. - Zabierajcie się! - Morawski złapał koniec liny i chwiejnym krokiem pobiegł po śladach gąsienic. * Bewupa Hanusika dopadłem niemal po omacku: plan ataku nie zakładał stawiania zasłony dymnej na pozycji wyjściowej, ale dalej już tak, a my byliśmy poważnie spóźnieni. Pancerna szpica ruszyła na północ dawno temu i choć przynajmniej na początku więcej strzelała, niż jechała, zdążyła oddalić się na tyle, że Filipiak wydał rozkaz uruchomienia generatorów dymu. Nie ułatwiło to wyciągania ciężarówki z wąwozu, ale każdy kij ma dwa końce: na razie nikt do nas nie strzelał. Grupa czołowa nie tylko przetrzebiła stanowiska ogniowe przeciwnika, ale i skupiła na sobie całą jego uwagę. Pytanie: na jak długo? Wołynow wrzucił bieg jeszcze na stoku i star odpalił gładko, ledwie znalazł się na górze. Staśko wyskoczył z bewupa, odczepił linę. Wgramoliłem się na ławkę, zamknąłem za sobą stalowe drzwi. Saper zatrzasnął swoje i włączył latarkę. Opuścił filtr i przystawił czerwone oczko do gniazda strzeleckiego. Dookoła nas tu i ówdzie płonęły zapalone przez pociski krzaki, dalej jednak czekała noc, zagęszczona dodatkowo zasłoną dymną. Wozom bojowym to nie przeszkadzało - każdy kierowca miał przed oczami peryskop z zamontowanym wzmacniaczem światła szczątkowego - ale gogli nocnych dla prowadzących pozostałe pojazdy mocno brakowało. Jedyny ocalały po wczorajszych walkach egzemplarz przydzielono Wielogórskiej. Honker i ciężarówka miały trzymać się blisko poprzedników i - choć tego nie powiedziano wprost - modlić się o łaskę niebios. Teren był względnie płaski, kamieni i drzew mało, a noc pogodna, więc nie musiała to być od razu modlitwa o cud, ale trochę szczęścia zdecydowanie by się przydało. Latarki nie załatwiały sprawy: zgodnie z instrukcją Filipiaka wyznaczeni do tego pasażerowie bewupów mieli ich używać tylko od czasu do czasu, najlepiej wyłącznie przy skrętach. Nic tak nie skraca życia na nocnym polu bitwy jak robienie z siebie dobrze oświetlonej choinki