Ro�liny pobieraj� go z atmosfery i w procesie fotosyntezy przetwarzaj� w struktury swoich kom�rek...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Zwierz�ta zjadaj� ro�liny lub inne zwierz�ta ro�lino�erne i w ten spos�b w�giel trafia do cia� zwierz�t. Oddychaj�c organizmy zwracaj� cz�� w�gla do atmosfery w postaci dwutlenku w�gla. W ten spos�b zamyka si� jedna p�tla obiegu. Kiedy ro�lina nie zostanie zjedzona, to a� do jej �mierci w�giel znajduje si� w jej kom�rkach. Po �mierci ro�liny w�giel ten mo�e zosta� na d�ugo wy��czony z obiegu, gdy ulegnie zmagazynowaniu w postaci z�� paliw kopalnych - w�gla kamiennego, brunatnego i ropy naftowej. Martwa ro�lina mo�e by� roz�o�ona przez bakterie. W tym przypadku w�giel tak�e zostanie zwr�cony do atmosfery jako dwutlenek w�gla. W podobny spos�b w�giel wraca do atmosfery po �mierci zwierz�t. Ogromna ilo�� dwutlenku w�gla jest roz puszczona w g��bokich wodach ocean�w. W oceanach znajduje si� o wiele wi�cej w�gla ni� w atmosferze. Je�eli paliwa kopalne zostan� wydobyte ze z�� na powierzchni� i spalone (np. w elektrowniach lub silnikach samochod�w), to zawarty w nich w�giel powr�ci do atmosfery. 157 Azot tak�e kr��y w przyrodzie. Znajduje si� w at mosferze w ogromnych ilo�ciach, lecz jest to azot cz�steczkowy i wi�kszo�� organizm�w nie mo�e go bezpo�rednio wykorzysta�. Azot przedostaje si� do istot �ywych za po�rednictwem bakterii, kt�re wi�� azot atmosferyczny. Kiedy stanie si� on ju� sk�adnikiem kom�rek ro�lin, wraz z nimi przechodzi do organizm�w zwierz�t ro�lino�ernych. Azot jest zwracany glebie w odchodach zwierz�t i szcz�tkach obumar�ych ro�lin, a bakterie uwalniaj� go z gleby z powrotem do atmosfery. Wielkie ilo�ci azotu, podobnie jak dwutlenku w�gla, s� rozpuszczone w wodach ocean�w i w ten spos�b zmagazynowane. 158 Tak naprawd� niczego nie mo�na si� pozby�, po niewa� wszystkie materia�y Ekosystemy 63 w �wiatowym ekosystemie podlegaj� sta�emu obiegowi. Niezale�nie od tego, jak g��boko co� zosta�o zakopane lub jak g��boko zatopione w oceanie, nadal pozostaje to w ekosystemie Ziemi i kiedy� si� uwolni - by� mo�e ze szkod� dla nas. Jest to jedna z wielkich prawd, kt�ra rodzi pytania na temat ska�e� �rodowiska. Energia przep�ywa w g�159 r� �a�cucha pokarmowego. W ka�dym ekosystemie �a�cuch pokarmowy wytycza zale�no�ci pokarmowe mi�dzy r�nymi organizmami, ujawnia, kto kogo zjada i przez kogo sam jest zjadany. Na najni�szym poziomie w �a�cuchu pokarmowym s� ro�liny wykorzystuj�ce bezpo�rednio �wiat�o S�o�ca do syntetyzowania materii organicznej ze sk�adnik�w nieorganicznych. Ro�liny mo�emy nazwa� pierwszym poziomem troficznym. Poziom troficzny jest to grupa organizm�w otrzymuj�cych energi� w ten sam spos�b. Zwierz�ta �ywi�ce si� ro�linami (ro�lino�ercy) tworz� drugi poziom troficzny. Jest oczywiste, �e zwierz�ta ro�lino�erne nie zu�ywaj� ca�ej energii nagromadzo nej przez ro�liny. Wi�kszo�� ro�lin umiera �mierci� naturaln�. Nie zostaj� zjedzone ani przez kr�lika, ani przez jego krewnych. Zwierz�ta ro�lino�erne s� zazwyczaj zdolne do wykorzystania tylko 10 procent energii dost�pnej na pierwszym poziomie troficznym. Na trzecim poziomie troficznym znajduj� si� zwierz�ta mi�so�erne, tzw. drapie�cy I rz�du (np. wilki), zjadaj�ce zwierz�ta ro�lino�erne, a na czwartym drapie�cy II rz�du (jak drapie�ne walenie) zjadaj�cy zwierz�ta mi�so�erne. Wreszcie na ko�cu �a�cucha pokarmowego znajduj� si� zwierz�ta (np, s�py i cz�� owad�w), kt�re od�ywiaj� si� martwymi ro�linami i zwierz�tami. 160 Cz�owiek, nied�wied� grizzly i inne zwierz� ta wszystko�erne korzystaj� z pokarmu znajduj�cego si� na wszystkich poziomach troficznych. Prawdopodobnie najbardziej wydajnie ze wszystkich zwierz�t zu�ywaj� one energi� docieraj�c� do nich poprzez �a�cuch pokarmowy. 64 BIOLOGIA KLASYCZNA ' Ra�dy poziom troficz1 v 1 ny pobiera energi� z poziomu ni�szego, zu�ywaj�c oko�o 90 procent pobranej energii na zaspokojenie w�asnych potrzeb. Gdy ju� to zrozumiesz, �atwiej ci b�dzie poj�� kilka fakt�w dotycz�cych cen �yw o�ci. Je�eli, przechodz�c na wy�szy poziom troficzny, musisz dzieli� energi� przez 10, to zap�acisz za to dziesi�� razy dro�ej. Na przyk�ad wo�owina kosztuje prawie dziesi�� razy dro�ej ni� taka sama wagowo ilo�� ziarna, poniewa� zwierz� przerabia na swoje mi�so tylko 10 procent energii pobieranej z pokarmem, reszta energii jest zu�ywana na czynno�ci �yciowe zwierz�cia. 162 Koncentracja ska�e� ro�nie w miar� przechodze nia wzd�u� �a�cucha pokarmowego. W miar� jak energia przep�ywa do coraz to wy�szych ogniw �a�cucha, koncentracji ulegaj� tak�e ska�enia, kt�re trafi�y do obiegu. Jest to przyczyn� zaniepokojenia ekolog�w i instytucji zajmuj�cych si� ochron� �rodowiska