Tymczasem Otho wbrew oczekiwaniu wszystkich nie gnu�nia� w zbytkach ani w bezczynno�ci; od�o�ono rozrywki, zamaskowano rozpust� i wszystkiemu przystojny najwy�szej...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Wyznaczonego konsula Mariusza Celsusa, kt�rego pozornym wi�zieniem w�ciek�o�ci �o�nierzy by� wydar�, ka�e na Kapitol wezwa�; jedynie chwa�� askawo�ci stara� si� przez tego s�awnego i partii nienawistnego m�a pozyska�. Celsus przyzna� si� do zbrodni dochowania Galbie sta�ej wierno�ci i jeszcze j� jako przyk�adna na karb zas�ug sobie policzy�. Tak�e Otho nie zachowa� si� tak, jak gdyby mu przebacza�, lecz wezwa� bog�w na �wiadk�w wzajemnego pojednania, przyj�� go zaraz do liczby naj�ci�lejszych swych przyjaci� i wkr�tce potem jednym z dow�dc�w na wojnie wybra�; i jakby ze zrz�dzenia losu pozosta� Celsus tak�e Othonowi wierny niezmiennie i nieszcz�liwie. Rado�nie przyj�te przez przedniejszych obywateli, s�awione przez lud ocalenie Celsusa nie by�o nawet �o�nierzom niemi�e, wielbicielom tej w�a�nie cnoty, kt�ra ich oburza�a. R�wna potem rado�� z odmiennych nasta�a powod�w, kiedy Tygellinusa zgub� uzyskano. Ofoniusz Tygellinus, syn nieznanych rodzic�w, sromot� okryty w swych latach ch�opi�cych, bezwstydem w staro�ci, osi�gn�� prefektur� stra�y nocnej i pretoria�skiej oraz inne odznaczenia za zas�ugi � wyst�pkami, poniewa� tak szybciej sz�a sprawa; wkr�tce potem wprawia� si� w okrucie�stwie, nast�pnie w chciwo�ci, zbrodniach o charakterze m�skim, skoro ju� Nerona do wszelakich haniebnych post�pk�w by� uwi�d�, a na niejedno te� bez jego wiedzy si� odwa�y�, a� wreszcie go opu�ci� i zdradzi�; st�d dla nikogo innego �o�nierze uparciej kary si� nie domagali, w�r�d sprzecznych uczu� jednych, kt�rzy Nerona nienawidzili, i drugich, kt�rzy za nim t�sknili. Pod Galb� obroni�y go wp�ywy Tytusa Winiusza, kt�ry na to si� powo�ywa�, �e on ocali� mu c�rk�. I niew�tpliwie j� ocali�, nie dla swej �agodno�ci, on, kt�ry przecie� tylu pomordowa�, lecz aby sobie jakie� wyj�cie na przysz�o�� zostawi�; gdy� najgorsi ludzie, z nieufno�ci ku panuj�cym stosunkom zmiany si� obawiaj�c, przeciw powszechnej nienawi�ci u jednostek �ask� zawczasu sobie skarbi�; dlatego nie jest to wcale troska o nieskazitelno��, lecz wzajemna por�ka bezkarno�ci. Lud tym bardziej oburzony, �e do dawnej ku Tygellinowi nienawi�ci przy��czy�a si� �wie�a ku Tytusowi Winiuszowi niech��, zbieg� si� z ca�ego miasta na Palatium i na miejsca publiczne, a nap�ywaj�c t�umnie do cyrku i do teatr�w, gdzie swawola mas bywa najwi�ksza, ha�asowa� w�r�d buntowniczych wykrzykiwa�; a� Tygellinus otrzymawszy u w�d w Synuessie wiadomo��, �e musi umrze�, w�r�d wszetecze�stw z na�o�nicami, poca�unk�w i wstr�tnego zwlekania, brzytw� gard�o sobie przeci�� i w ten spos�b bezecne swe �ycie nawet zgonem sp�nionym i nieszlachetnym splugawi�. W tym samym czasie za��dano stracenia Kalwii Kryspinilli; usz�a ona jednak niebezpiecze�stwa dzi�ki rozmaitym wybiegom, a tak�e kosztem dobrej s�awy cesarza, kt�ry na nie przymyka� oczy. Mistrzyni w rozpustach Nerona, przenios�a si� potem do Afryki, aby Klodiusza Makra do zbrojnego powstania pod�ega�, i lud rzymski g�odzi� jawnie usi�owa�a; mimo to p�niej utrzyma�a si� w �askach ca�ej stolicy, maj�c podpor� w swym ma��e�stwie z konsularem i dlatego za Galby, Othona i Witeliusza nie �cigana; potem sta�a si� pot�na przez swe pieni�dze i sw� bezdzietno��, co zar�wno w dobrych, jak i z�ych czasach wa�n� odgrywa rol�. W cz�stych tymczasem i niem�skimi przyn�tami zaprawionych listach ofiarowa� Otho Witeliuszowi pieni�dze, wp�ywy i jakiekolwiekby spokojne miejsce dla rozrzutnego �ycia sobie obra�. Podobne przyn�ty Witeliusz stawia� na widoku; odbywa�o si� to naprz�d w �agodniejszym tonie, w�r�d g�upiej i niegodnej z obu stron ob�udy, potem jakby w k��tni zarzu cali sobie nawzajem rozpustne i nikczemne czyny � �aden wbrew prawdzie. Otho, odwo�awszy wys�anych przez Galb� pos��w, zn�w innych rzekomo w imieniu senatu wyprawi� do obu armii germa�skich, do legionu italskiego i do tych wojsk, kt�re w Lugdunum sta�y. Pos�owie zostali u Witeliusza, zbyt �atwo, �eby w ich zatrzymanie uwierzy� miano; pretorian�w, kt�rych Otho pod pozorem honorowej stra�y pos�om by� doda�, odes�ano z powrotem, zanim z legionami si� zetkn�li. Do tego jeszcze da� im Fabiusz Walens w imieniu wojska germa�skiego do pretoria�skich i miejskich kohort pismo, pe�ne przechwa�ek co do si� partii i z propozycjami ugody; a nadto je �aja�, �e o tyle wcze�niej ju� przekazane Witeliuszowi rz�dy ku Othonowi skierowa�y. Tak je obietnicami a zarazem gro�bami wiedziono na pokuszenie, jako �e wojnie nie podo�aj�, a w pokoju nic nie strac�; mimo to jednak wierno�� pretorian�w nie uleg�a zmianie. Ale i skrytob�jc�w Otho do Germanii, Witeliusz do stolicy nas�a�. Jednym i drugim si� nie uda�o, witelianom bezkarnie, poniewa� ich w�r�d takiego mn�stwa nawzajem sobie nie znanych ludzi nie zauwa�ono; othonianie jednak zdradzili si� nowo�ci� swych twarzy, gdy� wszyscy tam mi�dzy sob� si� znali. Witeliusz wystosowa� pismo do Tycjanusa, brata Othona, w kt�rym jemu samemu i jego synowi zgub� zagrozi�, gdyby mu jego matki i dzieci przy �yciu nie zachowano. I rzeczywi�cie obie rodziny ocala�y; czy za Othona z obawy � nie wiadomo; Witeliusz zwyci�ski chwa�� askawo�ci pozyska�. Pierwsza wiadomo��, kt�ra Othonowi wi�cej ufno�ci doda�a, pochodzi�a z Ilirii: �e na jego imi� legiony Dalmacji, Pannonii i Mezji przysi�g� z�o�y�y. O tym samym doniesiono z Hiszpanii, i w publicznym obwieszczeniu otrzyma� za to Kluwiusz Rufus pochwa��; lecz zaraz potem dowiedziano si�, �e Hiszpania ku Witeliuszowi si� nawr�ci�a. Nawet Akwitania nied�ugo pozosta�a wierna, aczkolwiek j� Juliusz Kordus przysi�g� Othonowi zobowi�za�. Nigdzie nie by�o wierno�ci ani przychylno�ci: z obawy i z musu na zmian� to tu, to tam si� przerzucano. Ta sama boja�liwo�� prowincj� narbo�sk� do Witeliusza sk�oni�a, bo �atwo do najbli�szych i silniejszych si� przechodzi. Odleg�e prowincje i jakakolwiek si�a zbrojna morzem by�a oddzielona, przy Othonie trwa�y � nie z przywi�zania do partii, lecz wielka waga tkwi�a w imieniu stolicy i w nimbie senatu, a nadto zdoby� on sobie w sercach ludzi pierwsze�stwo, bo o nim wprz�d us�yszano. Od wojska w Judei Wespazjan, od legion�w w Syrii Mucjanus przysi�g� na imi� Othona odebrali; r�wnocze�nie Egipt i wszystkie na wsch�d po�o�one prowincje w pos�usze�stwie dla Othona trzymano