5 listopad 1879 Letni wiecz�r Ju� zaszed� nad dolin� Z�ocisty s�o�ca kr�g - Ciche odg�osy p�yn� Z zielonych p�l i ��k...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

167 Dalekie ludzi g�osy, Daleki s�ycha� �piew I cichy szelest rosy Po dr��cych li�ciach drzew. Promieni gra r�ana Topnieje w sinej mgle, A �wie�y zapach siana Skoszona ��ka �le. Wraz z woni� polnych kwiat�w, Z gasn�cym blaskiem z�rz Cicha poezja �wiat�w W g��b ludzkich sp�ywa dusz. W p�cieniu pier� olbrzymi� Podnosz� widma g�r, Nocnymi mg�ami dymi�, Wdziewaj� p�aszcze chmur. I wi�� swoje skrzyd�a, Podarty kryj�c stok, Jak senne malowid�a Powoli ton� w mrok. Wieczoru blask niepewny O�wietla obraz ten - 168 Ludzie w zadumie rzewnej Goni� pi�kno�ci sen. 18 grudzie� 1879 Podczas burzy Do�em - wicher ci�kie chmury niesie, O skaliste roztr�ca urwiska; Burza huczy po sczernia�ym lesie I gromami w g��b w�woz�w ciska... A tam w g�rze, gdzie najwy�sze szczyty, L�ni� pogodne jak dawniej b��kity. Ach! tak samo na drogach �ywota: Nieraz burza szaleje nad g�ow�, Wicher nami nad przepa�ci� miota, A grom ciemno�� o�wietla grobow�; Jednak wy�ej - wida� b��kit nieba... Tylko wznie�� si� nad chmury potrzeba. 17 grudzie� 1879 Limba Wysoko na ska�y zr�bie Limba iglast� koron� 169 Nad ciemne zwiesi�a g��bie, Gdzie lec� wody spienione. Samotna ro�nie na skale, Prawie ostatnia ju� z rodu... I nie dba, ze wrz�ce fale Ska�� podmy�y u spodu. Z godno�ci pe�n� �a�ob� Chyli si� ponad urwisko I widzi w dole pod sob� T�um �wierk�w rosn�cych nisko. Te �atwo wschodz�ce kar�y, W �ci�ni�tym krocz�c szeregu, Z dawnych j� siedzib wypar�y Do krain wiecznego �niegu. Niech spanoszeni przybysze Pe�zaj� dalej na nowo! Ona si� w chmurach ko�ysze - Ma wolne niebo nad g�ow�! Nigdy si� do nich nie zni�y, O �ycie walczy� nie b�dzie - Wci�� tylko wznosi si� wy�ej Na ska� spadziste kraw�dzie. 170 Z pogard� patrzy u szczytu Na tryumf rzeszy poziomej... Woli samotnie z b��kitu Upa�� strzaskana przez gromy. 1880 Wodospad Siklawy Jaka� to prz�dka snuje bia�e nici, Kt�re w�r�d g�az�w migaj� tak �ywo, �e je z daleka ledwie wzrok pochwyci? Jaka� to prz�dka rozpierzch�e prz�dziwo �owi po ska�ach strojnych w szar� ple��? I z drobnych nitek srebrn� wst�g� prz�dzie, I przez granit�w przewiesza kraw�dzie, Nuc�c wieczy�cie jednobrzmi�c� pie��? To wartki strumie� szumi�cej Siklawy Zagarnia wko�o �nie�ne �cieki g�r, Na ni� sw� czarne nawi�zuje stawy I wiedzie g�o�ny z kamieniami sp�r; To potok wzbiera siatk� w�d paj�cz� I coraz g��biej pier� w�wozu orze, I znika w ciemnej gardzieli otworze, Ko�cz�c krajobraz wodospadu t�cz�. 171 Skromny to potok! a jednak w swym biegu Tyle pi�kno�ci naszych g�r jednoczy - Chyl� si� nad nim �ciany pe�ne �niegu, I goni� za nim czarnych staw�w oczy. Za nim pi�trami spadaj�cych wzg�rz Ci�gn� si� gruzem zas�ane rozdro�a, Jak faluj�ce a zastyg�e morza, Co skamienia�y w�r�d pierwotnych burz. Skromny to potok! lecz tak wdzi�cznym rzutem Zamyka w�w�z na b��kit�w tle, Tak pi�knie ginie w wn�trzu ska� rozprutem, Znikaj�c w t�czach albo w sinej mgle. Skromny wodospad! nie ma w �wiecie s�awy, Lecz tak mu pi�knie w ukrytej czelu�ci, Gdy na wiatr wst�gi srebrzyste rozpu�ci Skromny wodospad szumi�cej Siklawy. 18 grudzie� 1879 Ulewa Na szczytach Tatr, na szczytach Tatr, Na sinej ich kraw�dzi, Kr�luje w mg�ach �wiszcz�cy wiatr I ciemne chmury p�dzi. 172 Rozpostar� z mg�y utkany p�aszcz I ros� z chmur wyciska - A strugi w�d z wilgotnych paszcz Sp�ywaj� na urwiska. Na pi�tra g�r, na ciemny b�r Zas�ony spad�y sine, W deszczowych �zach granit�w gmach Rozp�yn�� si� w r�wnin�. Nie wida� nic - b��kit�w t�o I ca�e widnokr�gi Zasnute w cie�, zalane mg��, Porzni�te w deszczu pr�gi. I dzie�, i noc, i nowy wsch�d Przechodz� bez odmiany - Doko�a szum rosn�cych w�d, Strop niebios o�owiany. I siecze deszcz, i �wiszcz� wiatr, G�o�niej si� potok gniewa, Na szczytach Tatr, w dolinach Tatr Mrok szary i ulewa. 30 lipiec 187 9 173 Maciejowi Sieczce Przewodnikowi w Zakopanem M�j przewodniku! ty� mnie wi�d� przez g�ry, Daj�c mi pozna� ich poezj� �wie��, Nag�, dziewicz� pi�kno�� tej natury, Nie zeszpecon� md�ych legend odzie��, Nie rozdrobnion� na powszednie rysy, Zdawkowe s�owa, zdawkowe opisy. Ty� j� pojmowa� swoim sercem prostem Wiernie, jak staje wyciosana z g�az�w; Nie poci�ga�e� fa�szywym pokostem, Co kryje nico�� bezmy�lnych obraz�w, Ale umia�e� j�drne znale�� s�owo, Aby jej wielko�� wyrazi� surow�. Ty� mnie nauczy� czu� j� silniej, lepiej, Bez wykrzyknik�w i przeno�ni bladej, I w dzikich formach, kt�re ona sklepi, Nie szuka� natchnie� niemieckiej ballady, Lecz na ni� okiem spogl�da� g�rala, Co wszystkie wierchy rozpoznaje z dala. Ty� mnie nauczy�, drapi�c si� na turnie, 174 Nie bra� przybor�w romantycznej muzy I na klasycznym nie st�pa� koturnie Przez naszych �leb�w kamieniste gruzy, Ale weso�o, bez zawrotu g�owy Mija� g��boko wyci�te parowy. Pami�tam, nieraz siedz�c na up�azku, Rze�bi�e� s�owem Tatr skalisty w�tek, Ka�dy szczyt w wiernym schwyta�e� obrazku, Ka�dej doliny koniec i pocz�tek, I pi�tr g�rzystych oznacza�e� biegle Trawiaste kopy i lesiste regle; Umia�e� kszta�ty ka�dego olbrzyma Z g�r z�batego grzebienia wydosta�, Wskaza�, jak drugich ramieniem si� trzyma, Jak� przybiera z ka�dej strony posta�, I na swych palcach przedstawia�e� �ywo Ka�de odr�bne �a�cucha ogniwo; Ukazywa�e� ciemne w�d lusterka W wg��bieniach, w �niegu b�yszcz�ce oprawie, Siklawy w przepa�� skacz�ce z pi�terka, Wn�trza w�woz�w spl�tanych ciekawie, Kierunek dolin i strumieni koryt, Wszystkim w�a�ciwy nadaj�c koloryt