�mier� Togodumna przynios�a Brytom raczej korzy��...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Naczelne dow�dztwo Katawellaun�w znalaz�o si� w jednym r�ku, a Karaktak, w�dz zdolny i ciesz�cy si� wzgl�dami druid�w, m�g� p�omiennymi s�owy zaapelowa� do swych sprzymierze�c�w i wasal�w, aby pomogli mu pom�ci� �mier� jego szlachetnego brata. Kiedy straty Rzymian przekroczy�y oznaczone maksimum, a oporu nieprzyjaciela nie mo�na by�o �adn� miar� uwa�a� za z�amany, rozwa�ny Aulus da� mi um�wiony sygna�. Do Boulogne rozkaz zawi�z� jeden ze statk�w, kt�re obecnie kursowa�y mi�dzy Londynem a Richborough, dostarczaj�c wojsku wina, koc�w i sprz�tu wojennego. W Boulogne zap�on�� pierwszy stos i w kr�tkim czasie wie�� przelecia�a Alpy i dotar�a do Rzymu. Przyby�a w dzie�, w kt�rym wykry�em nieodparte dowody nadu�y� i fa�szerstw Myrona. Kaza�em go w obecno�ci wszystkich moich ministr�w o�wiczy�, a nast�pnie �ci��. Przed wieczerz�, zm�czony po ci�kim i przykrym dniu, zasiad�em w�a�nie do przyjacielskiej partyjki ko�ci z Witeliuszem, kiedy eunuch Posides, sekretarz spraw wojskowych, wbieg� podniecony do komnaty. - Cezarze! - wo�a�. - Sygna� �wietlny! Przyzywaj� ci� z Brytanii. - Z Brytanii! - zawo�a�em. Trzyma�em w�a�nie w r�ku kubek. Machinalnie jeszcze raz nim wstrz�sn��em i wyrzuci�em ko�ci, a zerwawszy si� z miejsca pobieg�em �wawo do okna wychodz�cego na p�noc. - Poka�! Gdzie? - zawo�a�em. Wiecz�r by� pogodny i nawet moje s�abe oczy dojrza�y we wskazanym przez Posidesa kierunku czerwony punkt na szczycie Sorakte, o trzydzie�ci mil od stolicy. Powr�ci�em do sto�u, gdzie czeka� mnie z rozpromienion� twarz� Witeliusz. - Co powiesz, Cezarze, na ten omen? - zapyta�. - Przez ostatnie p� godziny wyrzuca�e� same pieski, a teraz zawo�a�e� �Brytania� i wyrzuci�e� r�wnocze�nie �Wener�. Nie by�o w�tpliwo�ci. Trzy kostki le�a�y na stole, tworz�c ca�kiem regularny, r�wnoboczny tr�jk�t, a na ka�dej widnia�a sz�stka. Prawdopodobie�stwo wyrzucenia �Wenery� wynosi jeden na dwie�cie szesna�cie. Mo�na mi wi�c wybaczy� radosne uniesienie. Przy rozpocz�ciu wyprawy nie ma nic lepszego nad dobry omen. Pami�tajcie, �e Wenera by�a nie tylko patronk� gry w ko�ci, lecz matk� Eneasza - a wi�c przez Oktawie, siostr� Augusta, moj� antenatk� - i opiekowa�a si� domem julijskim, kt�rego teraz by�em g�ow�. Przywi�zywa�em r�wnie� pewne znaczenie do tr�jk�tnego uk�adu kostek; Brytania przecie� ma na mapach kszta�t tr�jk�ta. Obecnie przychodzi mi do g�owy, �e mo�e to nie bogini, lecz Wileliusz u�o�y� tak pi�knie ko�ci, w chwili kiedy odwr�ci�em si� do okna. Jestem podobno jednym z najbardziej �atwowiernych ludzi, jakich zna �wiat; przynajmniej panuje takie og�lne mniemanie. Je�eli uczyni� to Witeliusz, to post�pi� bardzo m�drze, gdy� Wenera wys�a�a mnie na podb�j w najlepszym, jaki sobie mo�na wyobrazi�, nastroju. Modli�em si� do niej tego wieczora (jak r�wnie� do Augusta i Marsa) i �lubowa�em, �e je�li pomo�e mi odnie�� zwyci�stwo, uczyni� wszystko, czego ode mnie za��da. - R�ka r�k� myje - przypomnia�em bogini. - Spodziewam si�, �e zrobisz wszystko, co w twojej mocy. - W rodzinie Klaudiusz�w panuje zwyczaj poufa�ego odnoszenia si� do Wenery. Przypuszczamy, �e sprawiamy jej tym przyjemno��. Wszak prababki, a zw�aszcza te, o kt�rych chodz� wie�ci, �e m�odo�� mia�y do�� weso��, same nieraz zach�caj� swych faworyt�w prawnuk�w, aby traktowali je jak swoje r�wie�nice. Nazajutrz ze sztabem i pi�ciuset ochotnikami wyp�yn��em z Ostii do Marsylii. Wia� od po�udnia �agodny wiatr i wola�em pop�yn�� morzem, ni� t�uc si� w powozie. Mog�em wreszcie skorzysta� z dobrodziejstwa tak upragnionego snu. Ca�e miasto zebra�o si� w porcie, aby nas po�egna�, prze�cigano si� wzajemnie w zapewnieniach lojalno�ci i gor�cych �yczeniach. Messalina zarzuci�a mi r�ce na szyj� i p�aka�a. Ma�y Germanik chcia� jecha� razem ze mn�. Witeliusz obiecywa�, �e je�li powr�c� zwyci�zc�, ka�e drzwi �wi�tyni Augusta obi� z�ot� blach�. Flota, z kt�r� rusza�em, sk�ada�a si� z pi�ciu szybkich wojennych dwumasztowc�w z o�aglowaniem rejowym i trzema rz�dami wio�larzy. Kad�uby statk�w by�y na wypadek burzy obwi�zane silnymi linami. Podnie�li�my kotwice w godzin� po wschodzie s�o�ca. Poniewa� nie by�o czasu do stracenia, kaza�em kapitanowi p�yn�� na pe�nych �aglach. Przy rozwini�tych obu �aglach na ka�dym maszcie i przy spokojnym morzu robili�my dobrych dziesi�� w�z��w. P�nym popo�udniem dostrzegli�my wysp� niedaleko Elby, Planazj�, na kt�r� wygnano biednego Postuma; wida� by�o z dala opuszczone obecnie budynki, gdzie ongi� kwaterowali stra�nicy; dzi� sta�y pustk�. Przep�yn�li�my pierwszego dnia sto dwadzie�cia mil, to znaczy jedn� trzeci� drogi. Wiatr d�� w dalszym ci�gu. Ko�ysanie statku jako� nie zaszkodzi�o mojemu �o��dkowi i uda�em si� do kajuty, aby si� dobrze wyspa�. Wieczorem min�li�my Korsyk�, lecz oko�o p�nocy wiatr usta� i trzeba by�o p�yn�� na samych tylko wios�ach. Spa�em doskonale. Streszczaj�c si� powiem, �e nast�pnego dnia pogoda si� popsu�a, a poniewa� wiatr stopniowo zmienia� kierunek na zachodni, p�nocno-zachodni, wi�c p�yn�li�my powoli. Brzegi Francji ujrzeli�my dopiero trzeciego dnia o wschodzie. Morze by�o teraz wyj�tkowo burzliwe i wios�a albo pogr��a�y si� w wodzie a� po dulki, albo uderza�y w pr�ni�. Z czterech towarzysz�cych nam statk�w tylko dwa by�y widoczne. Poszukali�my schronienia u wybrze�a i z wolna posuwali�my si� wzd�u� l�du