�rodki parz�co-�r�ce niszcz� sk�r� i b�ony �luzowe oraz le��ce pod nimi g��bsze tkanki...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Przy za�yciu doustnym mo�e do��czy� si� jeszcze zatrucie. Przy oparzeniach kwasami tworz� si� na sk�rze i szczeg�lnie wyra�nie na b�onach �luzowych mocno przylegaj�ce strupy o charakterystycznej barwie (kwas solny � bia�e, kwas azotowy � ��te, kwas siarkowy � czarne). Oparzenia �ugami powoduj� powstawanie szklistego obrzmienia. Wszystkie oparzenia chemiczne s� bardzo bolesne. Uszkodzenie sk�ry stanowi pr�cz tego zagro�enie zaka�enia rany. Rozpoznanie Silny b�l Obawa przedziurawienia prze�yku Post�powanie Nie prowokowa� wymiot�w 19.1. Oparzenie prze�yku i przewodu pokarmowego Oparzenie powoduje natychmiastowy silny, pal�cy b�l w ustach, w gardle i w prze�yku. Na wargach i b�onach �luzowych tworz� si� strupy lub szklisto-maziste zmiany. B�ony �luzowe s� cz�sto zaczerwienione, czasami krwawi�. Cz�sto pojawiaj� si� natychmiastowe trudno�ci w prze�ykaniu i �linotok. Istnieje niebezpiecze�stwo, i� uszkodzona przez oparzenie �ciana prze�yku lub �o��dka mo�e ulec przedziurawieniu. W takich przypadkach bywaj� �miertelne krwotoki lub ci�kie uszkodzenia wa�nych dla �ycia narz�d�w. Silny b�l mo�e by� przyczyn� wstrz�su. W �adnym wypadku nie wolno prowokowa� wymiot�w. W czasie zwracania tre�� o��dkowa, przechodz�c powt�rnie (w odwrotnym kierunku) przez prze�yk i jam� ustn�, powoduje nowe oparzenie. �ciana �o��dka jest stosunkowo lepiej chroniona dzi�ki pokrywaj�cej j� warstwie �luzu utrudniaj�cego dzia�anie kwasu. W ko�cu jest ona i tak fizjologicznie stale poddawana dzia�aniu kwasu solnego bior�cego udzia� Oparzenie oka 195 w trawieniu. Kwas jest poza tym neutralizowany przez cia�a bia�kowe organizmu. Znacznie s�absza jest ochrona przed �ugami i dlatego wywo�ane przez nie oparzenia s� na og� bardziej niebezpieczne od oparze� kwasami. Pacjent powinien �ykami popija� p�yny oboj�tne (woda, herbata itp.) unikaj�c napoj�w z zawarto�ci� CO2 i alkoholu. W ten spos�b �r�ca substancja ulega rozcie�czeniu. Mo�liwie szybko oparzony winien zosta� przewieziony do szpitala (pogotowie ratunkowe). W dalszym post�powaniu b�dzie wa�ne dla lekarza ustalenie rodzaju �r�cej substancji. Nale�y zabezpieczy� jej resztki, naczynia, opakowanie i ewentualnie wymiociny. Wszystko to przekazuje si� personelowi pogotowia ratunkowego. W zasadzie mog�oby si� wydawa� s�uszne, aby pobrany kwas neutralizowa� s�abym roztworem zasadowym lub bia�kiem (mleko, surowe jaja), �ugi za� rozcie�czonym kwasem (ocet, woda z cytryn�). Cz�sto jednak nie mo�na ustali� z wszelk� pewno�ci� charakteru wypitej substancji. Trudno jest r�wnie� oceni�, jak� ilo�� p�ynu neutralizuj�cego nale�a�oby poda� choremu i dlatego te� ratuj�cy ogranicza si� do rozcie�czania �r�cej substancji p�ynem oboj�tnym. 19.2. Oparzenie oka Oparzenie oka zdarza si� cz�sto u os�b maj�cych przy wykonywaniu czynno�ci zawodowych do czynienia ze �r�cym materia�em, np. z niegaszonym wapnem. Nierzadko opr�cz oka bywaj� oparzone r�wnie� s�siaduj�ce okolice sk�ry. Reaguj�c na wyst�puj�cy natychmiast ostry b�l, osoba oparzona mocno zaciska dotkni�te oko. Oko jest zaczerwienione, powieki mog� by� obrz�kni�te. Rog�wka bywa zm�cona. Istnieje zagro�enie utraty wzroku na skutek uszkodzenia przedniej cz�ci oka. Pierwszym celem udzielanej pomocy jest mo�liwie natychmiastowe i dok�adne usuni�cie �r�cego cia�a. D��y si� do tego stosuj�c bezzw�ocznie d�ugotrwa�e p�ukanie oparzonego oka wod� (najlepiej, gdy to wykonuj� dwie osoby). Pacjent le�y na wznak, g�ow� przekr�ca si� w stron� oparzonego oka ku do�owi. Ratuj�cy rozwiera chore oko i trzyma je otwarte. Nie jest to sprawa �atwa, gdy� pacjent Rozcie�cza� p�ynami Zabezpieczy� resztki trucizny Rozpoznanie Ostry b�l Zagro�enie Post�powanie D�ugotrwale przep�ukiwanie oka 196 Oparzenia chemiczne powodowany b�lem zaciska kurczowo powieki. Druga osoba kieruje niezbyt mocny strumie� z wysoko�ci oko�o 10 cm mo�liwie letniej wody, ku wewn�trznemu, tzn. le��cemu bli�ej nosa, k�towi oka (ryc. 67). P�yn przep�ukuj�cy wylewa si� przez zewn�trzny k�t oka. W czasie zabiegu pacjent powinien porusza� ga�k� oczn� we wszystkich kierunkach. Zdrowe oko nale�y w tym czasie szczelnie zakry�. P�ukanie oparzonego oka prowadzi si� tak d�ugo, p�ki pacjent nie znajdzie si� pod opiek� okulisty, co najmniej jednak przez 20-30 minut. Usun�� wi�ksze cz�stki. Wezwa� pogotowie Ryc. 67. Oparzone oko przep�ukuje si� mo�liwie wcze�nie wod� przez 20-30 mlnuL W przypadku zauwa�enia wi�kszych cz�stek (np. okruchy wapna) w oku lub jego okolicy, usuwa si� je ostro�nie za pomoc� ro�ka tkaniny (chusteczka do nosa). Po dostatecznie d�ugim p�ukaniu nak�ada si� na oba oczy ja�owy opatrunek