Gdy Przybyw�j patrzy� na Od� z oczekiwaniem, podj�a: - Boles�aw w �aski si� wkupi� Ottona, chytro�ci Stoigniewa i niedo��stwu brata waszego dzi�kowa�...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Ale je�li straci� nie chce, co tam zyska�, nie lza mu jawnie poga�stwo na Mazowszu przeciw mnie i Ungerowi popiera�. - W�dy o Sobies�awa idzie, kt�ren chrzczony jest - wtr�ci� Przybyw�j, ale Oda ci�gn�a: - Obodrycki Mestwin te� chrzczony i dziewierzem jest biskupa Waga, a na czele poga�skiego buntu stan��. - Ale na Mazowszu nie poganie si� przeciw Ko�cio�owi zbuntowali, jeno Sobies�aw przeciwko wam. - Nietrudno tam b�dzie poga�ski bunt roznieci�. Gdy patrzy� na ni�, zdziwiony i zaskoczony, doda�a z u�miechem: - Nie l�kajcie si�. Nie wy staniecie na jego czele, jeno Sobies�aw. A wonczas Unger przy nas stan�� musi, a Boles�aw na uboczu pozosta�, gdy Sobies�aw kl�tw� zostanie ob�o�ony. Biskup po naszej stronie - to por�nienie go z Boles�awem, a bunt poga�stwa zadepczem wraz z oporem Sobies�awa. - Rozumiem - odpar� Przybyw�j. Podziwia� musia� chytro�� Ody. I przed nim otwiera�a widoki: pom�ci pogard�, upokorzenia i wygnanie. Rozumia�, �e wszczyna walk� na �mier�, ale walk�, a nie bezradne czekanie. V Stoigniew jeszcze zim�, na czele szczup�ego, ale wyborowego orszaku, wyruszy� z Krakowa. Podr� by�a daleka i niebezpieczna. Oda i jej sprzymierze�cy bez w�tpienia nie patrzyli oboj�tnie na zbli�enie Boles�awa do m�odego w�adcy Niemiec, kt�ry coraz bardziej wymyka� si� z r�k babki i Willigiza; ogie� i wiatr! Ale pod �arem, mo�e jeszcze przez niego samego nie u�wiadomiona, nawarstwi�a si� u Ottona zimna niech�� i nieufno�� do otoczenia, do opiekun�w, kt�rym s�u�y� za przykrywk� i narz�dzie ich w�asnych cel�w, do rozpasanych mo�now�adc�w, wykorzystuj�cych m�odzie�cze jego niedo�wiadczenie. Nie by� tajemnic� list Ottona do s�ynnego Gerberta d'Aurillac, kt�rego jeszcze wielki Otto chcia� pozyska�, by na swym dworze za�o�y� podobn� szko��, jak� ongi� Alkuin rozs�awi� dw�r Karola Wielkiego. Gerbert odm�wi� w�wczas. Nad �ask� w�adcy chrze�cija�stwa wy�ej ceni� wiedz�, u reimskiego archidiakona Garanusa chcia� kszta�ci� si� w logice. Teraz zapewne nie odm�wi, gdy opuszczony zosta� przez niewdzi�cznego Hugona Kapeta, kt�ry jego poparciu zawdzi�cza� francusk� koron�, a w nie�ask� popad� u papie�a z powodu sporu o godno�� reimskiego arcybiskupa, si�� pozbawiony swego opactwa w Bobbio, otrzymanego ongi� od Ottona II w nagrod� zwyci�stwa w dyspucie ze s�ynnym Otrykiem. Nagroda przepad�a, pozosta�a niech�� niemieckiego kleru, kt�ry szepta�, �e Gerbert dusz� sprzeda� diab�u, �e u Saracen�w i �yd�w uczy� si� magii w Toledo. Nie do wiary, by bez pomocy demon�w - jak w beczce bez dna - w niewielkiej, kszta�tnej g�owie ch�opskiego syna z Akwitanii mie�ci� si� mog�a wci�� pog��biana wiedza, kt�rej nigdy niesyty, zewsz�d skupywa� stare r�kopisy. Przep�aca� je z�otem, za kt�re mi�o�� jego kupi� mia�a Meridiana (Po�udnica). Stoigniew nie dziwi� si�, �e ruchliwy umys� Ottona poci�ga cz�owiek, kt�rego wy�szo�� mimo woli uznawali w�adcy �wiata. Ale nie dziwi� si� te�, �e list Ottona do Gerberta wywo�a� w Niemczech wzburzenie. Pisa� bowiem: "Jestem ignorantem, nauka moja zosta�a zaniedbana. Przyb�d� mi na pomoc i rad� mi, jak dobrze rz�dzi� imperium. Wyzuj mnie z saskiego prostactwa, rozwi�, co si� we mnie zachowa�o z greckiego pochodzenia". Stoigniew, kopi�c si� przez zawiane jeszcze �niegiem g�rskie w�wozy, rozmy�la� samotnie o tych sprawach. Otto, nie uj�wszy jeszcze w�adzy, wa�y si� rzuca� s�owa pogardy w�asnemu narodowi, wyzwanie wszechpot�nemu Willigizowi, synowi niewolnego ko�odzieja, kt�ry te� jeno si�� w�asnego umys�u osi�gn�� stanowisko, jakiemu nie ma r�wnego w chrze�cija�stwie. Jako arcykanclerz, pierwszy dostojnik i kierownik niemieckich spraw przy trzecim ju� cesarzu, a za pi�tego papie�a legat z pe�ni� w�adzy ko�cielnej nad najwa�niejszymi cz�onami zachodniej spo�eczno�ci, prze�o�ony dwunastu biskup�w, pan lenny niezliczonych wasali - czy zechce ust�pi� przed samowol� m�odzika, kt�rego by� wychowawc� i kt�remu w zam�cie po �mierci ojca zabezpieczy� niemieck� koron�? A ten ju� dzi� zapowiada, �e nie p�jdzie w �lady przodk�w i nie zechce mieczem szerzy� chrze�cija�stwa, by nawr�conych zamienia� w niewolnik�w, panowa� chce w Rzymie nie jako zdobywca, ale jego imperator. Stoigniewowi zaci��y�a odpowiedzialno��. Czy bezpiecznie wi�za� si� z mrzonkami niezr�wnowa�onego ch�opca, czy sam umys� Gerberta, cho�by go wspiera�y demony, stanowi si�� zdoln� przeciwstawi� si� uchwytnym mocom przeciwnym? Stoigniew z nauk� pozna� si� za m�odu. W uj�ciu mnich�w, u kt�rych j� pobiera�, zda�a mu si� czym� oderwanym od �ycia