Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
3. Dopuszczalność drogi sądowej jest przesłanką, która działa od początku (ab initio); sąd obowiązany jest zbadać jej istnienie i wyciągnąć konsekwencje przewidziane w art. 199 zaraz po stwierdzeniu spełnienia formalnych warunków pozwu jako pisma procesowego. 4. Przynależność sprawy do drogi sądowej jest przesłanką, której brak nie może być w toku procesu sanowany w następstwie działania stron lub sądu. W przypadku takiego braku można wprawdzie zmienić powództwo, jednakże wówczas będziemy mieć do czynienia z nową sprawą. 5. Stwierdzenie niedopuszczalności drogi sądowej prowadzi do odrzucenia pozwu zgodnie z art. 199. Oczywiście, mowa tutaj o braku uprzednim, a nie następczym. Przy braku następczym umarza się postępowanie (art. 355 § 1)-Wyjątek od zasady, że niedopuszczalność drogi sądowej powoduje odrzucenie pozwu, wprowadza art. 1991, zgodnie z którym sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe. Inny wyjątek od zasady, że niedopuszczalność drogi sądowej powoduje odrzucenie pozwu, dla spraw z zakresu pracy i ubezpieczeń społecznych wynika z art. 464 § 1. 11. Droga sądowa w sprawach cywilnych 87 6. Dopuszczalność drogi sądowej jest przesłanką procesową bezwzględną (zob. uwagi w rozdziale 8 powyżej). 7. Przesłankę dopuszczalności drogi sądowej uwzględnia sąd z urzędu w każdym stanie sprawy (art. 202 zd. drugie). 8. W razie rozpoznania przez sąd sprawy, która nie należała do drogi sądowej, istnieje możliwość wzruszenia z tego powodu prawomocnego orzeczenia. Może to mieć miejsce — w granicach zaskarżenia — wskutek rozpoznania skargi kasacyjnej (por. art. 39813 § 1 i art. 39819) albo skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (por. art. 42411 § 3). Ponadto Sąd Najwyższy na wniosek Prokuratora Generalnego unieważnia prawomocne orzeczenie wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądów w chwili orzeczenia, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawach o postępowaniach sądowych (art. 64 ustawy z 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym). IV. Niedopuszczalność drogi sądowej może być: a) bezwzględna, b) względna, c) czasowa. O bezwzględnej niedopuszczalności drogi sądowej mówimy wówczas, gdy dana sprawa w żadnym wypadku nie może być załatwiona przez sąd powszechny, jak np. sprawa o zwrot nadpłaconego przez podatnika podatku, a więc sprawa należąca do postępowania podatkowego. Gdy dana sprawa cywilna może być według wyboru poddana zarówno pod kompetencję sądu powszechnego, jak i innego organu, mówimy o względnej niedopuszczalności drogi sądowej. Przykładem względnej niedopuszczalności drogi sądowej są sprawy o roszczenia ze stosunku pracy, które mogą być dochodzone przez pracownika albo wprost przed sądem powszechnym (sądem pracy) — albo — przed ich skierowaniem na drogę sądową — w postępowaniu przed komisją pojednawczą (art. 242 § 2 k.p.). Postępowanie takie nie jest obowiązkowe — pracownik może bowiem od razu skierować sprawę na drogę sądową. O czasowej niedopuszczalności drogi sądowej mówimy wówczas, gdy dana sprawa cywilna może być załatwiona przez sąd powszechny dopiero po uprzednim wyczerpaniu drogi postępowania przed innym organem. Przypadki czasowej niedopuszczalności drogi sądowej polegać mogą na konieczności wyczerpania — przed wszczęciem postępowania sądowego — postępowania administracyjnego (por. np. art. 79 i 80 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), reklamacyjnego (por. np. '5 ustawy z 15 listopada 1984 r. —Prawo przewozowe, tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. nr 50, poz. 601 z późn. zm.) lub ugodowego (por. np. art. 97 ust. 2 ustawy z 4 lutego 1994 r. — Prawo geologiczne i górnicze, Dz.U. nr 27, poz. 96 z późn. zm.). 88 //