Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Ostatnim jego dziełem był podręcznik proporcji Underweysung der Proporłzion... (głowy, figury, grupy postaci, jeźdźcy, konie, herby), od 1538 kilkakrotnie wyd. (1540, 1542, 1543, 1561). Thieme-Becker. XXX. SCHÓNFELS Jerzy (zm. po 1626 przed 1631), drukarz. Od 1598 prowadził drukarnię w Braniewie. W 1618 otrzymał prawo miejskie. Starał się o podniesienie poziomu oficyny, ale bez większych rezultatów. Wojna szwedzka w 1626 położyła kres jej działalności. Drukarnia pozostawała pod patronatem instytucji katolickich (m. in. kolegium jezuickiego), wydawała głównie modlitewniki, podręczniki, śpiewniki oraz druki polemiczne i okolicznościowe, łącznie ok. 90 poz., w tym kilka w j. poi. Do najokazalszych należała Hierosolymitana peregrinatio M.K. Radziwiłła w tłum. łac. T. Tretera, z ilustracjami T. *Ma-kowskiego (1601). Drukarze. T. 4. 1962. SCHÓNSPERGER Johann starszy, drukarz augsburski, od 1481 do 1524 wytłoczył ponad sto różnych popularnych druków, wśród których przeważały książki przeznaczone dla ludu, ilustr. drzeworytami. W 1. 1481-1482 współpracował z Thomasem Riigerem, a następnie drukował dla wdowy po nim, Anny. Największą zasługą Sch. dla j. i literatury narodowej są dzieła niem., jak Sachsenspiegel (1482), Sebastiana Branta Das Narrenschifj (1494) i H. Schedla Die Weltchronik (1496), które były wielokrotnie wznawiane. Od 1510 oficyną augsburską kierował syn Johanna, a sam Sch. drukował jeszcze w Norymberdze, gdzie w 1517 wydał sławny romans rycerski *Theuerdank. W poemacie tym zastosował nową odmianę czcionek, tzw. frakturę kroju bastardowego, nazwaną od tytułu dzieła „Theuerdankschrift". Znak oficyny Sch. spotyka się do 1524 na kilku drukach teologicznych, które poza sygnetem nie noszą podpisu ojca ani syna. SCHOLIA (gr. schólion = uwagi), uwagi o treści filologicznej i historycznej dokonywane na marginesach rękopisów greckich i łacińskich. SCHOTT'S B. SOEHNE, wydawnictwo muzyczne w Moguncji, zał. w 1770 przez Bernarda S. (1748-1809); do 1874 będące w posiadaniu potomków założyciela, a od 1875 stanowiące własność rodziny Strecker. Posiada w swym dorobku dzieła największych kompozytorów niem. XIX w. i współczesnych. Oprócz publikacji nutowych wydaje też literaturę muzykologiczną, np. serię Edition Schott, i czasop. muzyczne. SCHRAG Johann Leonhard (1783-1858), wydawca niem. Był właścicielem wydawnictwa w Norymberdze, które założył w 1810. Wydawał m. in. późnych romantyków niem. Po śmierci S. wydawnictwo i zał. w 1847 księgarnia pozostały w rękach jego potomków. Wśród publikacji firmy wyróżniają się dzieła o historii i sztuce norymberskiej. SCHRAMM Karol (1848-1916), introligator. Uczył się zawodu w Krakowie. Jako mistrz pracował początkowo wspólnie z K. Fedunią. Oprawiał (nierzadko luksusowo) głównie książki religijne i mszały dla księgarni W. *Mił-kowskiego, brewiarze dla oo. misjonarzy, śpiewniki dla ks. J. Siedleckiego i in. Mając własną pracownię, został (1894) po G. Czekajskiej kontraktowym introligatorem ^Biblioteki Jagiellońskiej. Był wielokrotnie starszym cechu. SCHREIBER: 1. Karol Ferdynand (zm. 1692), drukarz i księgarz warszawski. Pochodził ze Śląska. Przez 15 lat pracował w drukarni Elerta, którą ostatecznie nabył. Oficjalny akt sprzedaży nastąpił 29 IX 1689. Król Jan III potwierdził 6 XI1685 dawne przywileje drukarni i uprawnienia księgarskie. Sch. prowadził przedsiębiorstwo dziesięć lat. Po śmierci męża wdowa Anna sprzedała 1911693 drukarnię warszawskim pijarom. Sch. wydal ok. sto publikacji, m. in. Philomachię H. Morsztyna i Tobiasza wyzwolonego S.H. Lubomirskiego. — 2. Tomasz Jan (1699-1778), drukarz i wydawca w Gdańsku. Pochodził z Lubeki. Ożeniony w 1724 z wdową po J.D. Stollem, wszedł w posiadanie oficyny Rady Miejskiej Gdańska, w której pracował najpierw jako faktor. Sch. był typogra-fem i nakładcą szczególnie ruchliwym, wydawał dzieła Lengnicha, Kleina, Praetoriusa, Hanowa, podręczniki szkolne i kancjonały oraz prace lektorów j. poi. —¦ 3. Jakob Ferdinand (1809-1867), wydawca w Esslingen, działalność swą rozpoczął w 1831. Publikował reprodukcje, czasop. ilustr., książki dla dzieci. Wydawnictwo pozostało do dziś własnością rodziny Sch. Wychodzą tu książki i pisma ilustr., pomoce szkolne, atlasy itp. Drukarze. T. 4. 1962. SCHRETTINGER Martin (1772-1851), bibliotekarz niem. Po studiach teologicznych był bibliotekarzem w ma- 2135 2136 cierzystym klasztorze w Weissenohe (Bawaria). Po sekularyzacji zakonu przeszedł do służby w Bibliotece Nadwornej w Monachium, gdzie pozostał do końca życia. Gwałtowny rozwój Bibl. i jej zasoby przyczyniły się do rewizji dotychczasowych poglądów S. na organizację wielkich księgozbiorów naukowych. Jego koncepcje wyprzedziły współczesnych i utorowały drogę modernizacji pracy bibliotecznej. Najwięcej uwagi poświęcił ustawianiu zbiorów, krytyce *katalogów systematycznych i opracowaniu *katalogu przedmiotowego (jednego z pierwszych w Europie). Jego schemat działowego ustawiania zbiorów znalazł uznanie nie tylko w Monachium, lecz także w Wiedniu, Frankfurcie i Karlsruhe. Ogłosił: Versuch eines voll-stdndigen Lehrbuches der Bibliothekswissenschaft (Bd. 1-2, 1808-1829) oraz Handbuch der Bibliothekswissenschaft, beson-ders zum Gebrauche der Nichtbibliothekare (1834). Zawarte tu poglądy utorowały bibliotekoznawstwu miejsce wśród kierunków uniwersyteckich dopiero w XX w. F. Remy: Un prhurseur de la bibliothiconomie modernę. „Archi-ves et Bibl. de Belgiąue" 1964 nr 1. SCHRÓDTER Adolf (1805-1875), niem. malarz, rysownik, grafik stosujący litografię i akwafortę oraz ilustrator humorysta. Reprezentuje późny kierunek romantyzmu szkoły diisseldorfskiej. Ulubionym motywem jego ilustr. była arabeska, w którą wplatał sceny figuralne. Do rzadkości wyd. należą prace Sch. do opowiadania Eichendorffa Leben eines Taugenichts (Berlin 1842, 6 litogr. piórkiem). Najbardziej znane są jego ilustr. do Thaten und Meinungen des Henn Piepmeyer (6 zesz., Frankfurt 1848, 49 litogr. przedstawiających karykatury polityczne). Poza tym ilustrował Ruckerta Liebes-fruhling (1858), poezje Uhlanda (1867) oraz utwór TUI Eulenspiegel (1857). Thieme-Becker XXX. SCHROTT Emil (1849-1893), introligator-artysta. Uczył się zawodu w Tarnowie, Lwowie i na wędrówce czeladniczej po krajach zachodnich