Pd...

Afryki, Rumunia, Samoa Zach., Singapur, Syjam, Szwajcaria, Szwecja, Tanzania, Turcja, Uganda, Urugwaj, USA, Watykan, W. Brytania, Wietnam Dcm. Rep., Wietnam Pd. (Sajgoñska administracja), Wiochy, ZSRR. Z Polsk¹ na szczeblu ambasad od 1972. Konsulat Gen. w Sydncy. Wymiana kult. i nauk. W Sydney ukazuje siê od 1929 Australian Qu-arteriy, Review of Australian Foreign Affairs. N. HARFER, D. SISSONS Australia and the United Nalions, New York 1959, s. 423; T. R. REESE Australia in the XXth Century. New York 1964, s. 239; J. D. B. Mn-LEK Australia, London 1966; G. R. A. Guide to Australian Statistics, Melbourne 1966; J. A. LEBIEDIEW Ekonomika i politika Awstralii poœle wtoroj mirowoj wojny, Moskwa 1966, s. 222; A. WATT The Eyolution of Australian Foreign Policy 1938-1965, London 1967, s. 397; The Modern Enciclopedla of Australia and New Zealand, Sydney 1967, s. 1119; Zwi¹zek Australijski, w: WEP, Warszawa 1969, t. 12, s. 758, 762; I. M. WAJL Awstralija: fiedieralizm i wysszyje organy wlasti, Moskwa 1970, s. 244; Awstralija i Okieanija (istorija i so-wriemiennost'), red.: A. A. Guber, K. W. Malachowskij, Moskwa 1970; W. W. ANDRIEJEWA Awstralijskij Sojm. Ekonomiczesko-gieograficzeskaja charaktieristika, Moskwa 1970, s. 327; C. FORSTER edit. Australian .Economic De-yelopment in the Twenteeth Century, London 1970, s. 344; Who Owns Whom (Australia and Japan International), London 1971; The Far East and Australasia 1972, London 1972, s. 1045-1118; J. COGHILL Austrialia's Mineral Wealth. £on-don 1973; Australian Quarterly, 1929-74. • 249 AUSTRIA (ang. Austria, franc. Autriche, hiszp. Austria, roœ. Awstrija), Republika Austrii, Republik Ósterreich, pañstwo w œrodk. Europie. Czl. ONZ. Pow. 83,8 tyœ. km2, 7433 tyœ. mieszk. (1971); wg spisów: 1923—6534 tyœ. mieszk., 1951—6933 tyœ., 1961—1073 tyœ.; stoi. Wiedeñ (1,8 min mieszk.—1972). Graniczy z NRF, Czechos³owacj¹, Wêgrami, Jugos³awi¹, W³ochami, Szwajcari¹ i Liechtensteinem; granice ustalone Traktatem Pokojowym Saint-Germain-en-Laye oraz Paryskimi Traktatami Pokojowymi 1947. Jêzyk oficjalny: niem. Waluta: szyling =100 gro- szy. Œwiêto nar.: 26 X, rocznica uchwa³y parlamentu 1955 o wieczystej neutralnoœci A. Stosunki miêdzynar.: jako monarchia A. by³a cz³onkiem —>• Œwiêtego Przymierza; 1867-1918 p.n. -> Austro-Wêgry; 12X11918 si³y rewolu- cyjne spowodowa³y upadek monarchii, proklamuj¹c Rep. Austrii; okrojona do etnicznie austr. terytorium Traktatem Saint-Germain-en-Laye 1919, który zabroni³ ³¹czenia siê z Niemcami (—> „Anschluss"). Rep. A. zawar³a umowy sukcesyjne: z Polsk¹, Czechos³owacj¹, Wêgrami i Ju- gos³awi¹ oraz umowy dotycz¹ce odszkodowañ, jak równie¿ w paŸdzierniku 1922—tzw. protoko³y genewskie z Czechos³owacj¹, Francj¹, W. Brytani¹ i W³ochami; próba zawarcia 1930 unii celnej z Rzesz¹ nie zosta³a zrealizowana wskutek opozycji mocarstw; po dojœciu w Rzeszy do w³adzy A. Hitlera, domagaj¹cego siê realizacji Anschlussu, Francja, W. Brytania i W³ochy og³osi³y wspóln¹ deklaracjê o koniecznoœci utrzymania niezawis³oœci A., potwierdzon¹ protoko³ami: franc.-w³. 711935 i franc.-bryt. 3 II 1935 oraz rezolucj¹ mocarstw podpisan¹" 14 IV 1935 na konferencji w Stresie. Wskutek zbli¿enia faszystowskich W³och do III Rzeszy, A. zosta³a zmuszona do zawarcia 11 VII 1936 niekorzystnego dla swej niezawis³oœci uk³adu z Niemcami, w wyniku czego Hitler og³osi³ 13 III 1938 Anschluss; A. sta³a siê jednym z „krajów" (Lander) III Rzeszy. W czasie II wojny œwiat. USA, W. Brytania i ZSRR Deklaracj¹ Moskiewsk¹ z 1X11943 u- zna³y Anschluss za nielegalny i nieistniej¹cy: „Austria, która jako pierwszy wolny kraj pad³a ofiar¹ agresji hitlerowskiej zostanie wyzwolona spod dominacji niemieckiej". W wyniku zwy- ciêstwa NZ A. odbudowana jako niezale¿na Republika pozostawa³a podzielona do 1955 i zostawa³a pod nadzorem wojsk czterech mocarstw, w czterech strefach okupacyjnych; organem kontrolnym 4 mocarstw by³a Komisja Aliancka dla A. (Allied Conunission for Austria), z siedzib¹ w WiedniUj zgodnie z porozumieniem mocarstw z 4 VII 1945, uzupe³nionego 1946. 5 IX 1946 A. podp. w Pary¿u uk³ad z W³ochami o ochronie mniejszoœci austr. w -—r Górnej Adydze. W 1948 A. przyst¹pi³a do -^ Planu Marshalla. W kwietniu 1955, z inicjatywy ZSRR, mocarstwa osi¹gnê³y porozumienie w Moskwie, dotycz¹ce warunków —>- Traktatu pañstwowego w sprawie odbudowy niezawis³ej i demokr. A., podp. 15 V 1955 w Wiedniu. Art. 4 Traktatu zabrania A. wchodzenia w zwi¹zki ekon. i polit. z Niemcami. Ustawa 26X1955 uchwalona przez parlament zobowi¹zywa³a A. do œcis³ej wieczystej neutralnoœci. 14X111955 A. zosta³a przyjêta do ONZ, zgodnie z proœb¹ rz¹du A. z 2 VII 1947. Jest cz³onkiem wszystkich org. wyspecjal. ONZ, z wyj¹tkiem IMCO. Sekr. Gen. ONZ U Thant odwiedzi³ A. we wrzeœniu 1962 i w lipcu 1968. Wiedeñ jest siedzib¹ -> IAEA. W 1972 Sekr. Gen. ONZ zosta³ przedstawiciel A. Kurt Waldheim. Polityka A. nastawiona zosta³a zgodnie z ustaw¹ o wieczystej neutralnoœci na rozwijanie stosunków ze Wschodem i z Zachodem. Z NRF rozwija A. wspó³pracê gosp. i polit. (wizyty kanclerzy NRP w A.: K. Adenauer czerwiec 1957, A. Kiesinger marzec 1969, W. Brandt maj 1972). Z EWG A. podpisa³a 22 VII 1972 uk³ad o stopniowym zniesieniu taryf celnych na towary przem., na uk³ad ten ZSRR zareagowa³ 22 VIII 1972 aide-memoire przed³o¿onym rz¹dowi A. i demarche u rz¹dów pañstw EWG, wskazuj¹c na koniecznoœæ zwa¿ania, by uk³ad nie sta³ w sprzecznoœci z neutralnym statusem A