Pewne osoby, z paraplegi�, pr�buj� unikn�� moczenia 380 Sprz�t w �yciu codziennym A'ietrzymanie moczu i stolca 381 si�, ograniczaj�c do minimum ilo��...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Tymczasem ka�dy cz�owiek potrzebuje obfitej poda�y p�yn�w. Wskazane jest dostarczenie dzienne dzieciom starszym i doro- s�ym od oko�o dwu i p� do trzech litr�w p�yn�w, a co najmniej p�tora litra dzieciom mniejszym. Wi�ksza ilo�� p�yn�w rozcie�- cza mocz i nadaje mu bledsze zabarwienie, zapobiegaj�c two- rzeniu si� st�onego, ciemnego moczu, co mo�e przyspieszy� infekcj� dr�g moczowych, tworzenie si� kamieni w nerkach i podra�nie� sikory. Opr�nianie p�cherza moczowego Je�eli dziecko nie odczuwa objaw�w towarzysz�cych normalnie potrzebie oddawania moczu, nale�}' by� uczulonym na wszyst- kie inne reakcje ustrojowe zauwa�one wcze�niej. Po szybkim udaniu si� do toalety pod wp�ywem takiego bod�ca mo�e uda si� unikn�� moczenia. Nie ka�da osoba z pora�eniami co�kol- wiek odczuwa; wi�kszo�� dzieci kalekich nie ma �adnych do- zna�. Dziecko musi w czasie pr�b opr�niania p�cherza moczowego znajdowa� si� w wygodnej pozycji. Najlepsz� metod� jest oczy- wi�cie korzystanie z normalnej toalety. Dodatkow� przewag� stanowi fakt, �e cz�sto samo udanie si� do �azienki pomaga i po- budza do oddawania moczu. Je�eli twoje dziecko musi korzysta� z basenu, na pewno �atwiej mu b�dzie oddawa� mocz w pozycji siedz�cej ni� le��- cej. Je�eli dziecko siedzi w ��ku, od ty�u nale�y zabezpieczy� je poduszkami, kolana powinny by� zgi�te i r�wnie� oparte o poduszki. Jeszcze lepiej, je�eli dziecko mo�e usi�� na brzegu ��ka ze spuszczonymi nogami. Dla zabezpieczenia pozw�l dziecku oprze� si� o ty�em stoj�ce tu� przy ��ku proste krze- s�o. Lekarz lub instruktor wyt�umaczy mu, jak korzysta� z ba- senu � siada� na nim i schodzi� bez wylania zawarto�ci. Dziec- ko, je�eli to tylko jest mo�liwe, powinno dawa� sobie samo rad�. Dziecko, kt�re nie potrafi doj�� do �azienki, b�dzie mo�e mog�o korzysta� z sedesu pokojowego albo nawet basenu usta- wionego na zwyk�ym krze�le. Aby przezwyci�y� trudno�ci w oddaniu moczu, mo�na na- pi� si� kilka �yk�w wody, je�eli si� siedzi � nachyli� do przodu, albo nawet lekko pomasowa� brzuch. Czasem pomaga uszczyp- ni�cie lub po�askotanie pewnych czu�ych punkt�w � p�pka, biodra, zewn�trznej czy wewn�trznej powierzchni uda, czy wreszcie okolicy ko�ci krzy�owej lub ogonowej. Opr�niaj�c p�- cherz mo�liwie jak najdok�adniej zwi�ksza si� szans� unikni�cia zmoczenia. . Nie powinno si� dziecka pogania�, ale te� nie pozw�l mu prze- siadywa� w �azience zbyt d�ugo bez efekt�w, by nie opanowa�o go zniech�cenie. Dwadzie�cia minut zupe�nie wystarczy. Koordynacja przyjmowania p�yn�w i oddawania moczu Na pocz�tku programu �wicze� obejmuj�cych p�cherz moczo- wy lekarz prawdopodobnie zap-roponuje ci pr�bny plan przyj- mowania p�yn�w i wydalania ich. Je�eli dziecko na og� moczy si� o okre�lonej porze, powinno udawa� si� nieco wcze�niej do �azienki. Oddawanie moczu nast�puje zwykle w okresie 15 � 20 minut po wypiciu, chocia� okres ten mo�e by� r�wnie� d�u�- szy. Je�eli przerwa ta jest u dziecka indywidualnie okre�lona, lekarz we�mie j� pod uwag� w uk�adaniu planu. Zwyk�y plan przyjmowania p�yn�w obejmuje dwie szklanki p�ynu do ka�dego posi�ku, dwie szklanki mi�dzy posi�kami i jedn� po kolacji. Rozk�ad oddawania moczu mo�e przewidy- wa� udawanie si� do �azienki przed �niadaniem, po ka�dym piciu, mi�dzy posi�kami, przed udaniem si� na spoczynek oraz jeden lub dwa razy w ci�gu nocy. Dziecko musi wypr�bowa� kilka zmian w programie, zanim lekarz ustali najw�a�ciwszy rozk�ad. Mo�e nale�y zmniejszy� ilo�� przyjmowanych p�yn�w po ostatnim posi�ku albo mo�e wskazane jest cz�stsze odwiedzanie �azienki rano ni� przez resz- 382 Sprz�t w �yciu codziennym t� dnia. Je�eli dziecko oddaje bezwiednie mocz podczas aktyw- nych �wicze�, nale�y zleci� mu przedtem p�j�cie do �azienki. Gdy ju� raz ustalono plan przyjmowania p�yn�w i wydala- nia moczu, dziecko powinno przestrzega� go regularnie prawie bez �adnych wyj�tk�w. Naturalnie mo�e zaistnie� taka sytuacja, w kt�rej rozs�dniej b�dzie zrobi� wyj�tek. Je�eli dziecko wy- biera si� na mecz pi�karski czy w takie miejsce, w kt�rym urz�- dze� sanitarnych nie ma albo s� niedost�pne, b�dzie musia�o nie przyjmowa� p�yn�w trzy do czterech godzin przedtem i zro- bi� wysi�ek, aby ca�kowicie opr�ni� p�cherz moczowy, zanim wyjdzie z domu. Panowanie nad uk�adem pokarmowym Ustalenie regularnego czasu wypr�nie� jest najzdrowsz� pod- staw� kontroli, chocia� regularne przyjmowanie pokarm�w i p�yn�w z prawid�owo zestawion� diet� i codzienne �wiczenia znacznie u�atwiaj� t� kontrol�. Je�eli dziecko odczuwa jakie� objawy, sygnalizuj�ce gotowo�� jelit do wypr�nienia, mo�e od- powiednio regulowa� chodzenie do �azienki. Je�li to mo�liwe, powinno w �azience u�ywa� sedesu. Je�li nie, mo�e wybra� po- zycj� opisywan� powy�ej przy oddawaniu moczu. Podpieranie i pochylanie si� do przodu podczas siedzenia pomog� czasem w wypr�nieniu jelit. Czasem pomaga lekkie uderzanie po brzuchu z prawej na lew� stron�, jak r�wnie� dotykanie lub przesuwanie okr�ne palca w r�kawiczce gu- mowej po zwieraczu zewn�trznym odbytu. Sok z suszonych �li- wek, pity regularnie, jest dobrym �rodkiem powoduj�cym roz- wolnienie