- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Zawsze lubił ględzić, w sumie było to przyjazne, ale męczące; również bieganie w towarzystwie stękającego, sapiącego i nieustannie gadającego Ebahloma było męczące...
- Podobnie jak sieć wód, również i rozmieszczenie suchych enklaw zmienia się nieustannie - i tak od tysięcy lat ta niesamowita delta trwa, choć jednocześnie stale się zmienia...
- Lambert przelotnie przyjmuje do wiadomości, że w Schwarzenbergu obok landrata Wesselinga również inni ludzie zdają się trzymać nici w ręku; potem jednak ta myśl się gubi i...
- Mogą również wystąpić w niej grube pasma, bardzo różne od cienkich prążków, charakterystycznych dla normalnego stanu zdrowia; może wreszcie spowodować utworzenie...
- Poczciwa pani Gargo również padła na kolana i modliła się żarliwie, by wybaczona została jej, biednej wdowie, gorliwość, z jaką służyła doktorowi Popffowi, by jej ciemny...
- Dla starej gwardii stalinowskiej ważne było zarówno osłabienie wrażenia, jakie wywołał referat Chruszczowa, oraz zawężenie kręgu oskarżeń, jak również odcięcie się od...
- Po pierwsze, powodzenie operacji zależy zarówno od Federacji Rosyjskiej (dawny Związek Radziecki), jak i od Stanów Zjednoczonych, potęgi równie silnej jak i w okresie zimnej...
- Było to szczególnie prawdziwe w przypadku Chirurga, która nie tylko troszczyła się o to, w czym wystąpi publicznie za granicą, lecz również pełniła rolę Najwyższego...
- Przyczyniło się to nie tylko do umocnienia kapitalizmu i osłabienia komunizmu; pozwoliło również Amerykanom złagodzić wysiłki zmierzające do utrzymania formalnych sojuszy...
- Łagodna i blada twarzyczka Luizy również nabrała kolorów, które jak leciutki rumieniec gorączki zaostrzyły jej subtelną i smętną urodę...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Później dopiero zakazy te ulegną złagodzeniu; przestrzegać je ściśle było na dalszą metę rzeczą niemożliwą. A zresztą, cele wojenne odpowiednio podane do wiadomości publicznej, odpowiednio przedstawione i społeczeństwu, i żołnierzowi walczącemu na froncie mogły być także ważnym orężem w wojnie. Najłatwiej stosunkowo określić można cele wojenne imperializmu niemieckiego, szczegółowo publicznie omawiane. Natomiast niemało trudności nastręcza wyjaśnienie celów wojennych Koalicji. Trudno zresztą w ogóle o nich mówić. Były bowiem cele wojenne Francji, Wielkiej Brytanii, Rosji. Uwolnić zajętą przez najeźdźcę ziemię francuską, uwolnić francuską Alzację, Lotaryngię oto cel prosty jasno zrozumiały dla każdego francuskiego obywatela, dla każdego żołnierza francuskiego. Oswobodzenie brutalnie napadniętej Belgii — tym szczytnym hasłem podniecano Anglików. Obrona słowiańskiej Serbii przed germańskim najeźdźcą — to znowu miało przemawiać do Rosjan. Był jednak cel wspólny, głośno proklamowany: pokonać Niemcy, zgnieść, zniszczyć pruski czy niemiecki militaryzm. Poza tym odrębne, często sprzeczne ze sobą cele wojenne wysuwała Francja, inne wytyczała sobie Wielka Brytania, jeszcze inne Rosja. Bardziej przenikliwi politycy w Paryżu, a zwłaszcza w Londynie, z niechęcią odnosili się 82 do .przedwczesnego ujawniania celów wojennych w obawie, że może to poróżnić sprzymierzone rządy, a w każdym razie utrudnić im działania. Trzeba pamiętać, że związki łączące mocarstwa Koalicji były świeżej daty. Wszak to przed dziesięciu zaledwie laty, położono kres wiekowej nieprzyjaźni dzielącej sąsiadów znad kanału La Manche i nikt nie mógł mieć pewności, czy któregoś dnia znowu nie wybuchnie pomiędzy nimi konflikt, zwłaszcza na tle podziału kolonii. A i sprzymierzeńców od lat dwudziestu, Francję i Rosję, dzieliły różnice dążeń i interesów na niejednym polu. W ogłoszeniu celów wojennych koalicję krępował wzgląd na Stany Zjednoczone; należało za wszelką cenę utrzymać czy też pozyskać sympatię bogatej republiki północnoamerykańskiej. Cele wojenne musiano więc tak pokazywać, aby znalazły one za oceanem oddźwięk przyjazny, pełne zrozumienie opinii publicznej i kół rządowych. . s 7. Niemieckie cele wojenne Najłatwiej zapewne ustalić cele wojenne imperializmu niemieckiego, nie dlatego iżby imperialiści innych państw nie wytyczali daleko nieraz idących celów wojny — podbojów i zdobyczy, lecz z tej przyczyny, że właściwa Niemcom skłonność do rozważań teoretycznych sprawiła, iż w Niemczech znacznie więcej niż w innych krajach wylano atramentu i zużyto farby drukarskiej, aby snuć rozległe plany zaborcze i zjednywać dla nich społeczeństwo1. Głośny pisarz polityczny Friedrich Naumann w ogłoszonej w październiku 1915 r. książce pt. Mitteleuropa sformułował pogląd, że źródłem i przyczyną niemieckich dążeń zaborczych była blokada angielska, było zamknięcie Nie- 1 J. Pajewski, „Mitteleuropa". Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej, Poznań 1959, (tamże obszerna bibliografia przedwojennej i wojennej publicystyki niemieckiej); J. Chodorowski, Niemiecka doktryna gospodarki wielkiego obszaru (Grossraumwirts-chaft) 1880-1945, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972; C. Madajczyk. Cele wojenne Niemiec w dwóch wojnach światowych, „Studia Historica Slavo-Germanica", nr 1/1972, Poznań 1973, s. 129—143; J. Marczewski, Niektóre aspekty dyskusji nad zagadnieniem celów wojennych Niemiec okresu I wojny światowej w historiografii zachodnioniemieckiej (1945 — 1965), „Studia Historica Slavo-Gcrmanica". t. VII. Poznań 1978. s. 119-133; H. C. Meyer, Mitteleuropa in German Thought and Actions 1815-1945, The Hague 1955; Th. Heuss, Friedrich Naumann. Der Mann, das Werk, die Zeit, Stuttgart und Berlin 1937; G. Theodor, Friedrich Naumann oder der Prophet des Profits. Bin biographischer Beitrag żur Geschichte des fruhen deutschen Imperialismus, Berlin 1957; F. Fischei,'Griff nach der Weltmacht. Die Kriegszielpolitik des kaiserlichen Deutsch-lands 1914-1918, Diisseldorf 1962, wyd. 2; G. Ritter, Staatskunst und Kriegshandwerk. Dos Problem des „Militarismus" in Deutschland, t. III: Die Tragodie der Staatskunst. Bethmann Hollweg als Kriegskanzler (1914-1917), Miinchen 1963; W