Znajduj� tam swoje strzelby i buty...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

My�liwi pytaj� natychmiast, kim byli napastnicy, czy mog� ich zobaczy�. Pan domu odpowiada u�miechaj�c si�, �e nie warto. Nigdy wi�cej go nie widzieli. W ten spos�b �znikaj�" ka�dego roku w Ameryce �aci�skiej tysi�ce ludzi. Nie pomagaj� interwencje Ligi Praw Cz�owieka i Amnesty International. Ludzie w dalszym ci�gu znikaj�. Meksyka�skiego morderc� ocenia si� na podstawie liczby istnie�, kt�re �jest winien". Powiada si�, �e �jest winien" tyle a tyle istnie�. Znano morderc�w, kt�rzy �byli winni" prawie sto istnie�. Kiedy szef policji po�o�y �ap� na kim� takim, nie zawraca sobie g�owy �adnymi formalno�ciami. Gdy kr�cili�my �mier� w ogrodzie w pobli�u jeziora Catemaco, szef miejscowej policji, kt�ry jaki� czas przedtem przeprowadzi� czystk� w ca--rym regionie, widz�c, �e aktor francuski Georges Marcha! lubi bro� i strzelanie, zaprosi� go najnaturalniej w �wiecie na polowanie na cz�owieka. Nale�a�o osaczy� znanego morderc�. Marchal odm�wi� zdj�ty zgroz�. W kilka godzin p�niej zobaczyli�my wracaj�cych policjant�w. Szef niedbale poifnormowa� nas, �e sprawa sko�czy�a si� dobrze. W pewnej wytw�rni filmowej widzia�em niez�ego re�ysera, nazwiskiem Ghano Urueta, kt�ry podczas pracy bardzo ostentacyjnie nosi� kolta-za pasem. Kiedy go zapyta�em, do czego mo�e si� przyda� ta bro�, odpar�: � Nigdy nic nie wiadomo. Innym razem, kiedy kr�ci�em Zbrodnicze �ycie Archibaida de la Cruz, zwi�zek zawodowy zmusi� mnie do nagrania muzyki. W audytorium zjawi�o si� trzydziestu muzyk�w, a poniewa� by�o bardzo gor�co, zdj�li rnary narki. Prosz� mi wierzy�, trzy czwarte z nich mia�o pod pacha rewolwer w kaburze. M�j operator Agustin Jimenez skar�y� si� na brak bezpiecze�stwa na drogach meksyka�skich, zw�aszcza w nocy. W tym czasie, to znaczy w latach pi��dziesi�tych, niewskazane by�o zatrzymywanie si� na przyk�ad na widok uszkodzonego samochodu i ludzi daj�cych znaki. By�o kilka przypadk�w, prawd� m�wi�c nie tak wiele, dokonanych w ten spos�b napad�w. Na poparcie swoich s��w Jimenez opowiedzia� o swoim szwagrze: � Pewnego wieczoru, gdy wraca� on z Toluca do Meksyku (jest to bardzo ucz�szczana szeroka szosa, prawie autostrada), zobaczy� nagle stoj�cy na poboczu samoch�d i ludzi, kt�rzy chcieli go zatrzyma�. Oczywi�cie doda� gazu. Przeje�d�aj�c obok nich, odda� cztery strza�y. Doprawdy, niepodobna je�dzi� w nocy! Albo inny przyk�ad, kt�ry mo�na by nazwa� �meksyka�sk� ruletk�". Oko�o roku 1920 przyjed�a do Meksyku s�ynny argenty�ski powie�ciopi-sarz Vargas Vila. Podejmuje go kilkunastu intelektualist�w meksyka�skich, wydaj� bankiet na jego cze��. Pod koniec posi�ku, po libacjach co si� zowie, spostrzega, �e Meksykanie szepcz� mi�dzy sob�. Jeden z nich proponuje Viii, �eby wyszed� z sali. Zaciekawiony, pyta, co si� tu �wi�ci. Jeden z obecnych intelektualist�w pokazuje wtedy sw�j rewolwer, naci�ga spust i wyja�nia: � O, ten rewolwer jest nabity. Rzucimy go w g�r�. Spadnie na st�. Mo�e nic si� nie stanie. A mo�e wskutek uderzenia wypali. Vargas Vila stanowczo zaprotestowa� i gra zosta�a od�o�ona do nast�pnej okazji. Wieie znanych osobisto�ci oddawa�o si� temu kultowi broni painej, przez d�ugie lata rozpowszechnionemu w Meksyku. Na przyk�ad malarz Diego Rivera strzela� kiedy� do ci�ar�wki, a re�ysera Emilio �Indio" Fer-nandeza, kt�ry zrealizowa� Mari� Candelari� i La Perl�, nami�tno�� do kolta 45 zaprowadzi�a do wi�zienia. Po powrocie z festiwalu w Cannes, gdzie jednemu z jego film�w przyznano nagrod� za najlepsze zdj�cia (pierwszym jego operatorem by� Gabriel Figueroa, z kt�rym cz�sto pracowa�em), podejmowa� czterech dziennikarzy w niesamowitym domu-zamku, kt�ry zbudowa� sobie w stolicy. Toczy si� rozmowa, dziennikarze m�wi� o nagrodzie za najlepsze zdj�cia, a on twierdzi, �e faktycznie jest to nagroda za re�yseri�, czy te� g��wna nagroda. Dziennikarze nie chc� wierzy�, on powtarza to z uporem, w ko�cu m�wi: � Chwileczk�, p�jd� po dokumenty. Gdy tylko opu�ci� sal�, przezorny, do�wiadczony ju� dziennikarz powiedzia� pozosta�ym, �e Fernandez na pewno poszed� nie po sw�j dyplom, lecz po rewolwer. Wstali wi�c i po�piesznie uciekli, nie do�� jednak szybko, bo re�yser strzeli� z pierwszego pi�tra przez okno i rani� jednego z nich w pier�. Histori� �meksyka�skiej ruletki" zrelacjonowa� mi jeden z najwi�kszych pisarzy Meksyku, Alfonso Reyes, z kt�rym widywa�em si� cz�sto w Pary�u i w Hiszpanii. On r�wnie� opowiedzia� mi, jak na pocz�tku lat dwudziestych uda� si� do biura Vasconcelosa, pod�wczas sekrearza stanu w resorcie o�wiaty, i rozmawia� z nim przez kilka minut � oczywi�cie o obyczajach meksyka�skich � po czym doszed� do wniosku: � Zdaje si�, �e opr�cz ciebie i mnie wszyscy tutaj nosz� rewolwer. � M�w za siebie � odpowiedzia� Vasconcelos pokazuj�c mu kaliber 45 ukryty pod marynark�. Najpi�kniejsz� z tych historyjek, kt�r� uwa�am za niezwyk��, opowiada� mi malarz Siqueiros. Rzecz dzieje si� pod koniec rewolucji, bohaterami jej s� dwaj oficerowie, bardzo starzy przyjaciele, kt�rzy studiowali razem w Akademii Wojskowej, ale walczyli po przeciwnych stronach (na przyk�ad pod wodz� Obregona i Villi). Jeden dostaje si� do niewoli drugiego i ma by� przez niego rozstrzelany. (Rozstrzeliwano tylko oficer�w, szeregowych �o�nierzy u�askawiano, je�li zgadzali si� wznie�� okrzyk Viva.., w kt�rym umieszczano nazwisko zwyci�skiego genera�a). Wieczorem zwyci�ski oficer wypuszcza wi�nia z celi i zaprasza go na kieliszek wina do swojego sto�u. Dwaj m�czy�ni wymieniaj� abrazo, meksyka�ski u�cisk, i siadaj� naprzeciw siebie. S� za�amani. Ze �zami w oczach wspominaj� m�odo�� i przyja��, m�wi� o bezlitosnym losie, kt�ry zmusza jednego, by zosta� katem drugiego. � Kto by przypuszcza�, �e kt�rego� dnia b�d� musia� ci� rozstrzela�?� m�wi jeden. � Czy� sw� powinno�� odpowiada mu drugi. � Nie masz innego wyj�cia. Pij� dalej, ogarnia ich upojenie i w ko�cu wi�zie�, przej�ty groz� sytuacji, m�wi do przyjaciela: � S�uchaj, przyjacielu, wy�wiadcz mi ostatnia �ask�. Chcia�bym, �eby� to ty mnie zabi�