) Czy te� trzeba brawurowo wtargn�� w wiek XX � tworz�c kultur� niepodobn� do w�asnych stan�w wcze�niejszych? (W takim wypadku poezj� oraz inne n o w a t o r s k i e p r � d y w...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

) Czy poezja powinna w y p r z e d z a � p o e t y k � s f o r m u � o w a n �, a wi�c najpierw i�� za g�osem serca, a dopiero p�niej uzasadnia� w�asny kszta�t i sens w autokomentarzach, czy te� najpierw okre�li� swe zadania i cele w manifestach, zdoby� si� na program teoretyczny, a p�niej sta� si� p r a k t y c z n y m s p e � n i e n i e m w c z e � n i e j s z y c h o b i e t n i c? Czy powinno�ci� poezji jest d��enie do a u t o n o m i i (czyli do tego, by przemawia� wy��cznie �rodkami czysto poetyckimi, nieznanymi innym dziedzinom kultury), czy tez lepiej dba� o zwi�zki z pokrewnymi dziedzinami, d��y� do s y n k r e t y z m u s z t u k? Je�eli autonomia, to jaka? Je�eli synkretyzm, to gdzie szuka� nowych form k o r e s p o n d e n c j i s z t u k? Czy autonomia poezji to tyle, co st�umienie w mej do�wiadcze� prozy, czy tak�e � a mo�e przede wszystkim � uniezale�nienie od innych sztuk? Wyb�r autonomii by�by zgodny z XX � wiecznymi przedsi�wzi�ciami �wczesne) nauki i filozofii Nowoczesne j�zykoznawstwo (id�ce drog� wskazan� przez szwajcarskiego uczonego, Ferdynanda de Saussure�a), nowe pr�dy w historii sztuki (a zw�aszcza program badawczy Heinricha W�lffiina), naukowe literaturoznawstwo (idee formalist�w rosyjskich), wreszcie szko�y filozofii neopozytywistycznej oraz fenomenologiczynej � wszystkie te dziedziny u progu XX wieku wo�a�y o �czysto��, postulowa�y redukcj� zada� i metod, przeciwstawia�y si� wiedzy eklektycznej, gro��cej chaosem, zu�ywa�y maksimum energii, by nauczy� si� odr�niania i odgraniczania tego, co nale�y, a co nie nale�y do ich kompetencji. Z kolei droga ku synkretyzmowi tez wydawa�a si� kusz�ca, gdy� w nowych doktrynach artystycznych (ekspresjonizm, futuryzm, surrealizm) poezja wsp�dzia�a z innymi sztukami, niekiedy czu�a si� wyprzedzona, np. przez malarstwo, albo pragn�a w�asnym j�zykiem wyra�a� do�wiadczenia najnowszych osi�gni�� komunikacji mi�dzyludzkiej (interesowa� j� wiersz �radiowy�, �filmowy�, na�laduj�cy fotomonta� � collage itp). Odnotujmy jeszcze dwa pytania natury moralnej, by nie rzec � honorowej: czy trzeba za ka�dym razem dokonywa� w y b o r � w r a d y k a l n y c h (albo � albo), czy mo�e rozs�dniej jest szuka� r o z w i � z a � k o m p r o m i s o w y c h? i czy w interesie poezji le�y k o n s e k w e n t n a w i e r n o � � wobec raz obranej drogi, bo mo�e jej przywilejem jest n i e w i e r n o � � i n i e k o n s e k w e n c j a? Cele i �rodki Z tego pakietu pyta� (z tej mapy dr�g i rozdro�y) jedne wybierano, komplikowano, wysubtelniano, inne pr�bowano wymin�� Tak wi�c poezja r�nicowa�a si� pod wzgl�dem faworyzowanych c e l � w, a tak�e z uwagi na wyb�r � r o d k � w, kt�re mia�y owym celom s�u�y�. Pozostawa�o wszak pytanie ostatnie, najbardziej og�lne (me do wymini�cia), co wa�niejsze dla artysty s�owa � wyb�r celu czy dob�r �rodk�w? Niekiedy utrzymywano, i� w poezji XX wieku cele ideowe s� tak wa�ne i pilne, i� powinno si� je osi�gn�� poprzez odwo�anie si� do wszelkich dost�pnych sposob�w budowania wypowiedzi poetyckiej W takim wypadku poezja uzyskiwa�a wyrazisto�� ideow� i traci�a wyrazisto�� artystyczn�