Odg�osy i zapachy miasta unosi�y si� niczym wydech le��cej poni�ej doliny...

Mimo wszystkich jego niebezpiecze�stw i korupcji, n�dzy i brudu, Rzym wci�� cieszy moje oko jak �adne inne miasto na �wiecie. Zawr�ci�em na po�udnie, w�sk� dr�k� na ty�ach kamienic krzy�uj�c� si� z alejami i wij�c� si� poprzez k�py zieleni. Kobiety nawo�ywa�y si� z obu stron, gdzie� zap�aka�o dziecko i matka zacz�a �piewa� ko�ysank�, gdzie indziej jaki� m�czyzna rycza� zaspanym, pijackim g�osem, by wszyscy si� zamkn�li. Miasto, �agodnie rozleniwione od wiosennego ciep�a, zdawa�o si� mnie po�yka�. Przeszed�em przez bram� �r�dlan� i wa��sa�em si� bez celu, a� za kt�rym� rogiem natrafi�em na wypalon� bry�� kamienicy, patrz�c�, zdawa� si� mog�o, pustymi oczodo�ami poczernia�ych okien w niebo. Spory kawa� �ciany spada� akurat w d�, �ci�gany przez grup� niewolnik�w linami. Ziemia woko�o pokryta by�a sadz�, popio�em i kupkami zniszczonej odzie�y i sprz�t�w domowych: tanie garnki stopione przez ogie�, zw�glony szkielet krosna, d�uga, z�amana ko��, ludzka czy psia. Po�r�d tych �a�osnych szcz�tk�w niemrawo gmerali �ebracy. Poniewa� nadszed�em z innego kierunku, nie od razu si� zorientowa�em, �e to ta sama kamienica, kt�rej po�ar widzia�em z Tironem zaledwie par� dni temu. Zwali� si� kolejny fragment �ciany; przez puste miejsce po nim zobaczy�em Krassusa, stoj�cego z za�o�onymi r�kami i wydaj�cego rozkazy nadzorcom. Najbogatszy cz�owiek Rzymu wygl�da� na ca�kiem zadowolonego. U�miecha� si� i gaw�dzi� z tymi spo�r�d jego licznej �wity, kt�rzy mieli szcz�cie znale�� si� w jego zasi�gu. Obszed�em ostro�nie ruin� i stan��em na skraju grupy. Lizus o szczurzej twarzy, nie widz�c szansy na prze�li�ni�cie si� bli�ej ku Wa�nej Osobie, okaza� si� ch�tnym rozm�wc�. � Sprytny? � odpowiedzia� na moje zagadni�cie, spogl�daj�c na mnie z wy�szo�ci�. � To nie jest w�a�ciwe s�owo dla Marka Krassusa. To geniusz. Nie ma w Rzymie drugiego r�wnie bystrego w sprawach ekonomicznych. Mo�esz sobie m�wi�, �e Pompejusz jest genialnym dow�dc�, czy nawet sam Sulla. S� na tym �wiecie inne rodzaje wodz�w. Legionami Marka Krassusa s� srebrne denary. � A polami bitewnymi? � Popatrz przed siebie. Czy potrzeba lepszego pobojowiska? � Kto wygra� t� bitw�? � Do�� popatrze� na twarz Marka Krassusa, by si� o tym przekona�. � A kto przegra�? � Ci biedni �ebracy na ulicy... pr�buj� odnale�� co� ze swego dobytku i marz� o dachu nad g�ow�. � M�j rozm�wca si� za�mia�. � No i poprzedni w�a�ciciel. By� na wakacjach, gdy to si� zdarzy�o. Kiepski by� z niego strateg. Tak zad�u�ony, �e podobno si� zabi�, gdy us�ysza� o po�arze. Krassus musia� dobija� targu z pogr��onym w �alu synem i nie ma dw�ch zda�, �e dobrze na tym wyszed�. Podobno kupi� od niego t� ruin� za r�wnowarto�� podr�y do Baj�w. A ty nazywasz go zaledwie sprytnym? � M�czyzna zmru�y� swe szczurze oczka i �ci�gn�� usta w podziwie dla swego idola. � Ale przecie� b�dzie musia� wy�o�y� pieni�dze na odbudow� kamienicy � zauwa�y�em. Nieznajomy uni�s� brwi. � Niekoniecznie � stwierdzi�. � Bior�c pod uwag� zag�szczenie zabudowy w okolicy, Krassus mo�e pozostawi� t� dzia�k� pust�, przynajmniej przez jaki� czas. W ten spos�b b�dzie m�g� podnie�� czynsze w s�siednim domu. Kupi� go w tym samym czasie od ogarni�tego panik� w�a�ciciela, kt�ry odda� mu go za bezcen. � Masz na my�li ten dom obok, kt�ry ledwo unikn�� po�ogi? Ten, z kt�rego ci�gle wychodz� ludzie w asy�cie tych du�ych facet�w, co to wygl�daj� na zabijak�w z ulicznej bandy? � To pracownicy Marka Krassusa. Eksmituj� mieszka�c�w, kt�rzy nie chc� lub nie mog� p�aci� nowych stawek. Patrzyli�my obaj, jak stary, chudy m�czyzna wychodzi z kamienicy, d�wigaj�c na plecach poka�ny worek. Jeden z najemnik�w celowo podstawi� mu nog� i starzec si� przewr�ci�. Worek upad� na ziemi� i p�k�, wysypuj�c zawarto��. Od za�adowanego ju� wozu nadbieg�a kobieta, wrzeszcz�c na obu stoj�cych przy drzwiach najemnik�w. Ten niewinny zaczerwieni� si� i odwr�ci� g�ow� zmieszany, ale sprawca tylko w g�os roze�mia� si�, zwracaj�c na siebie uwag� wszystkich woko�o, w��cznie z Krassusem. Znalaz�szy si� nagle na linii wzroku bogacza, m�j nowy znajomy natychmiast wykorzysta� okazj�. � To nic takiego, Marku Krassusie! To tylko jeden z niesfornych mieszka�c�w pierdzi na twoich ludzi! � krzykn�� i za�mia� si� piskliwie. Wieczny u�miech Krassusa przygas� odrobin�. W�dz denarowej armii popatrzy� przez chwil� zdumiony na mojego s�siada, jakby usi�owa� sobie przypomnie�, kim on mo�e by�, po czym odwr�ci� si� i zaj�� swoimi sprawami. Szczurza Twarz zadar� triumfalnie d�ugi nos i rzek� z dum�: � Widzia�e�, jak si� �mia� z mojego �arciku? Marka Krassusa zawsze bawi� moje dowcipy. Odwr�ci�em si� od niego z niesmakiem i odszed�em tak szybko, �e nie widzia�em, gdzie id�. Wpad�em na p�nagiego, usmolonego sadz� niewolnika z przewieszonym przez rami� ko�cem napi�tej liny. Lina nagle poluzowa�a si� i niewolnik odepchn�� mnie na bok, krzycz�c, bym uwa�a�. Kawa� �ciany spad� z �omotem u mych st�p, roztrzaskuj�c si� jak gliniana tabliczka. Gdybym nie zderzy� si� z niewolnikiem, m�g�bym wej�� wprost pod spadaj�cy ci�ar i zgin�� zapewne na miejscu. Zamiast tego chmura sadzy zawirowa�a mi tylko wok� kolan, brudz�c brzeg tuniki. Poczu�em na sobie czyj� wzrok. Obejrza�em si� i ujrza�em wpatruj�cego si� we mnie Krassusa. Nie u�miechn�� si�, ale z powag� sk�oni� g�ow�, w przes�dnym ge�cie uznania dla nieoczekiwanego szcz�cia nieznajomego cz�owieka, po czym si� odwr�ci�. Szed�em dalej jak kto� zagniewany albo ze z�amanym sercem, albo zagubiony w tajemnicy istnienia � bez celu, nieuwa�nie, nie po�wi�caj�c wi�cej uwagi temu, gdzie stawia kroki, ni� po�wi�ca si� pulsowi czy oddechowi. A jednak nie mog�o by� przypadkiem, �e znalaz�em si� na tej samej trasie, kt�r� przeby�em z Tironem pierwszego dnia mojego dochodzenia. Trafi�em na ten sam plac, patrzy�em na te same kobiety czerpi�ce wod� ze studni i przeganiaj�ce te same rozbawione dzieciaki i psy. Przystan��em przy zegarze s�onecznym i drgn��em zaskoczony, kiedy przeszed� obok mnie ten sam obywatel, kt�rego wtedy pyta�em o drog� do �Domu �ab�dzi�: znawca cytat�w ze sztuk teatralnych i przeciwnik zegar�w s�onecznych