Pierwszy obejmuje materia� zebrany w pierwszym okresie bada� oficjalnych medialno�ci Teofila Modrzejewskiego od grudnia 1918 roku a� do listopada 1920 roku, tzn...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

do chwili wyjazdu tego� za granic�. Drugi okres obejmuje streszczenie dowod�w zebranych przez badaczy zagranicznych w czasie seans�w, kt�re Teofil Modrzejewski odby� bezinteresownie w Mi�dzynarodowym Instytucie Bada� Metapsychicznych w Pary�u, od listopada 1920 roku do lutego 1921 roku. Trzeci okres obejmuje materia� dowodowy zebrany na seansach od lutego 1921 roku a� do ko�ca marca 1925 roku (N.O. rozdz. III). W rozdziale tym przedstawiam wszystkie te kwestie w spos�b problemowy rezygnuj�c z uj�cia chronologicznego. Podczas do�wiadcze� przeprowadzonych z Teofilem Modrzejewskim w Mi�dzynarodowym Instytucie Bada� Metapsychicznych w Pary�u, badacze: prof. Charles Richet, dr Gustaw Geley, in�. Arnaud Gramont i inni, zastosowali �cis�� kontrol� medium. Pomieszczenie seansowe, specjalna sala laboratoryjna Instytutu o szczelnie zas�oni�tych oknach, by�o o�wietlone �wiat�em czerwonej lampki elektrycznej o mocy 50 wat�w, kt�rej �wiat�o mo�na by�o regulowa� za pomoc� opornika. Eksperymentatorzy pos�ugiwali si� ponadto wielkimi ekranami fosforyzuj�cymi w ciemno�ci, pokrytymi warstw� siarczku cynkowego (tzw. mas� Balmain'a). Niekiedy stosowano tak�e kolby z koloni� �wiec�cych bakterii. �wiat�o lampy o�wietla�o s�abo sylwetki medium i uczestnik�w. "Swietlno�� ekran�w posiada t� cenn� i zbawienn� cech�, �e zmaterializowane formy znosz� j� niesko�czenie lepiej od czerwonego �wiat�a. Fosforescencja przypomina bardzo to �wiat�o, kt�re zjawy emanuj� same z siebie" � m�wi Gustaw Geley10. Medium siedzia�o na zwyk�ym krze�le przed tzw. czarnym gabinetem, do kt�rego firanki by�y zwykle rozsuni�te, tzn. �e czarny gabinet w do�wiadczeniach z Modrzejewskim by� zbyteczny. Kontrola w tych warunkach by�a bardzo �atwa. Polega�a g��wnie na tym, �e dw�ch kontroler�w, z kt�rych jeden siedzia� po prawej, drugi za� po lewej stronie medium, trzymali je za r�ce. Kontakt ich z medium by� tak �cis�y, za pomoc� r�k i n�g, w ten spos�b, �e medium nie mog�o uczyni� �adnego ruchu, kt�ry nie by�by przez kontroler�w zauwa�ony. Medium zachowywa�o podczas ca�ego seansu absolutn� nieruchomo��. Jedynym poruszeniem podczas seansu, by�o niekiedy z�o�enie przez medium g�owy na blacie sto�u, znajduj�cego .si� przed nim lub 'Oparcie jej na ramieniu kt�rego� z (kontroler�w. R�ce natomiast pozostawa�y nieruchome. [...] Nigdy nie zauwa�y�em nic podejrzanego. Zreszt� Modrzejewski mia� zwyczaj przed seansami opr�nia� dla wygody wn�trze swych kieszeni i ubranie jego przylega�o do cia�a bez �adnych podejrzanych wypuk�o�ci. [...] Podczas seans�w robili�my zawsze �a�cuch z r�k i nikt z uczestnik�w nie znajdowa� si� poza obr�bem ko�a11. W analogiczny spos�b medium by�o kontrolowane na wszystkich posiedzeniach w Warszawie przeprowadzonych pod kierunkiem pu�kownika Norberta Oko�owicza. Nale�y tu z naciskiem podkre�li� dwa fakty: 1. Teofil Modrzejewski � w przeciwie�stwie do wielu innych medi�w � nigdy nie pobiera� za swe produkcje mediumiczne wynagrodzenia. 2. �aden z badaczy nigdy nie przy�apa� go na jakimkolwiek oszustwie. Dziennikarz francuski Pawe� Heuze w ksi��ce pt. Czy umarli �yj�!12 zrobi� Modrzejewskiemu zarzut, �e nie zgodzi� si� on na udzia� w seansie iluzjonisty Dicksona, czy innego prestidigitatora. Nie jest to zgodne z prawd�, gdy� wymieniony Dickson nigdy nie zg�osi� si� do Modrzejewskiego. Natomiast w jego trzech seansach bra� udzia� prestidigitator francuski, in�. Geo Lange, kt�ry przyjecha� do Warszawy w kwietniu 1921 roku wraz z prof. K. Richetem i dr. G. Geleyem. Jego rola jako eksperta w zakresie prestidigitatorstwa zosta�a pocz�tkowo zatajona. Dopiero przed powrotem do Pary�a sprawa wyja�ni�a si�, a in�