Uj�cie tw�rczejest osobiste, uczuciowe, wyra�aj�ce pewien stosunek do tematu-w zasadzie jest to podej�cie artysty czy poety do zagadnienia obrazu...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Jest ono fantazyjne, ale cz�sto r�wnie� stronnicze, stanowi wi�c rzetelny wysi�ek w kierunku wyra�enia osobistego pogl�du na temat danego obiektu. Takie podej�cie zajmuje si� w mniejszym stopniu faktami i przedstawianiem wygl�du przedmiot�w ni� uczuciami i wnioskami. Zamiast si� zadowala� technicznie dok�adnym odwzorowaniem obiektu, fotograf interpretuj�cy pr�buje przekaza� widzowi co� z tego, co sam odczuwa� w stosunku do danego motywu. Jest to naturalnie uj�cie o wiele trudniejsze, ale czasem te� o wiele bardziej warto�ciowe, 258 gdy� zdj�cie-je�li si� uda-zamiast przekazywa� suche informacje, ukazuje widzowi obiekt w zupe�nie nowym �wietle, mo�e dawa� nowy wgl�d w zagadnienia i prowadzi� do nieoczekiwanych dozna� wizualnych. Poniewa� ka�de z tych uj�� zmierza do innego celu, nie mo�na powiedzie�, �e jedno z nich jest lepsze od drugiego. Kt�re z nich nale�y wybra� - to zale�y od celu, jakiemu ma s�u�y� zdj�cie, i od publiczno�ci, dla kt�rej jest przeznaczone. Poniewa� dany fakt mo�na przedstawi� tylko prawdziwie albo fa�szywie, wi�c uj�cie obiektu przez fotografa faktu ma naturalnie znacznie bardziej ograniczony zakres, je�li chodzi o liczb� dost�pnych form wyrazu, ni� uj�cie tw�rczego fotografa, bo mnogo�ci form wyrazu stosowanych przez tego ostatniego stawia granice tylko zasi�g jego wyobra�ni. Ka�de z tych dw�ch uj�� mo�e oczywi�cie zawiera� w sobie elementy drugiego. �ci�le realistyczny fotoreporta� mo�na uczyni� wizualnie atrakcyjnym przez to, �e b�dzie obejmowa� pewne aspekty fantazyjne, nie trac�c przy tym na jasno�ci. Tw�rcze za� podej�cie do przedmiotu nie musi �wybiega�" tak daleko, nie musi by� a� tak ,,eksperymentalne", aby sam obiekt czy my�l zawarta w zdj�ciu pozosta�y nierozpoznane; w��czenie bowiem aspekt�w realistycznych nie musi burzy� jego subiektywnego, tw�rczo--interpretacyjnego charakteru. Zdj�cie ilustracyjne mo�e w najlepszym razie interesowa� i informowa�, ale zdj�cie tw�rczo ukszta�towane jest nie tylko interesuj�ce, lecz pobudza r�wnie� do my�lenia. Fizyczne aspekty podej�cia do obiektu Przyt�aczaj�ca wi�kszo�� wszystkich zdj�� przedstawia tr�jwymiarowe obiekty w tr�jwymiarowej przestrzeni. Powstaje wi�c pytanie: gdzie nale�y ustawi� aparat wzgl�dem przedmiotu? Kt�re z teoretycznie niezliczonych r�nych stanowisk zdj�ciowych powinien zaj�� fotografuj�cy? Znowu trzeba si� uciec do sterowania swym post�powaniem i dokona� wyboru. Zasada jest taka sama, jak przy ka�dym wyborze tw�rczym: odrzucamy absolutnie nieodpowiednie, niepraktyczne i niemo�liwe stanowiska zdj�ciowe, a z pozosta�ych ewentualno�ci wybieramy najlepsz�. Ale kt�ra jest najlepsza? Wyb�r stanie si� od razu �atwiejszy, gdy podejdziemy do sprawy logicznie i dwa aspekty tego wyboru wyja�nimy oddzielnie. Jest to: odleg�o�� zdj�ciowa kierunek zdj�cia. 259 Odleg�o�� zdj�ciowa. Wyb�r najw�a�ciwszej odleg�o�ci mi�dzy obiektem i aparatem wymaga du�ej staranno�ci, bo czynnik ten okre�la dwie wa�ne cechy obrazu: skal� odwzorowania przedmiotu proporcje pomi�dzy sk�adowymi obrazu. Skala odwzorowania. Im bli�sza jest odleg�o�� zdj�ciowa (i/albo im s 5o-5i d�u�sza ogniskowa obiektywu), tym wi�kszy obraz przedmiotu powstaje na b�onie i tym mniej pokazujemy jego otoczenia - i odwrotnie. Pod tym wzgl�dem nale�y rozr�nia� trzy zasadniczo odmienne rodzaje zdj��: widok og�lny plan �redni zbli�enie. Widok og�lny ukazuje ca�o�� obiektu wraz z jego otoczeniem i t�em. Ma to na celu przedstawienie generalnego usytuowania obiektu, tak aby na przyk�ad zorientowa� czytelnika danego czasopisma i przygotowa� go do obejrzenia kolejnych zdj��, bardziej wchodz�cych w szczeg�y, kt�re nast�puj� po widoku og�lnym jako dalszy ci�g wizualnej opowie�ci. Poniewa� zdj�cia tego rodzaju wykonuje si� zwykle obiektywem o normalnej ogniskowej przy du�ej odleg�o�ci mi�dzy obiektywem i aparatem, albo obiektywem szerokok�tnym, je�li nie mo�na si� wystarczaj�co oddali�, wi�c w�a�ciwy przedmiot odwzorowuje si� w do�� ma�ej skali i jego szczeg�y s� cz�sto niewidoczne. Ponadto istnieje niebezpiecze�stwo, �e przy tak szerokim k�cie obiektyw obejmuje zbyt wiele rzeczy nieistotnych, kt�re ,,rozwodni�" efekt obrazu. Zw�aszcza pocz�tkuj�cy pope�niaj� cz�sto b��d stosuj�c widok og�lny tam, gdzie zdj�cie ze �redniej odleg�o�ci (albo wykonane obiektywem o d�u�szej ogniskowej) wywiera�oby wi�ksze wra�enie. Prawdopodobnie pr�buj� oni utrwali� na zdj�ciu wra�enie odbierane przez oko. Zdj�cia takie zwykle s. 232 rozczarowuj� ze wzgl�du na r�nice ,,widzenia" oka i aparatu. Pot�ne rozmiary panoramy ulegaj� miniaturyzacji, szczeg�y s� za drobne, aby mog�y wywiera� wra�enie, zanika odczucie nieograniczonego ogromu przestrzeni. Plan �redni- najcz�ciej stosowany-to zdj�cie wykonywane zwykle obiektywem o normalnej ogniskowej, ze �redniej odleg�o�ci. Jako ,,�redni�" odleg�o�� okre�lamy odleg�o�� dostatecznie du��, aby mo�na by�o pokaza� obiekt w ca�o�ci, ale nie tak du��, aby uniemo�liwi� rozpoznawanie szczeg��w. Uj�cia takiego u�ywa si� najch�tniej przy fotografowaniu ludzi, obiekt�w, zdarze�. Efekt takich plan�w �rednich 260 mo�na por�wna� z normalnym widzeniem oka - tak jak widzimy kwiat z odleg�o�ci od l do 1,5 m, cz�owieka z 3 do 4,5 m, budynek z 15 do 30 m. Cho� jednak plan �redni jest na og� najkorzystniejszym i dlatego najcz�ciej stosowanym rodzajem uj�cia, to rzadko prowadzi on do uzyskania zdj�� interesuj�cych, poniewa� pokazuje otaczaj�cy nas �wiat po prostu w ten sam spos�b, w jaki przyzwyczaili�my si� go widzie�. Zbli�enie reprezentuje widzenie jak gdyby wzmocnione, dramatyczny widok z bliska, przewa�nie bardziej efektowny od zdj�cia ca�ego obiektu. Zbli�enia wykonuje si� ze stosunkowo ma�ej odleg�o�ci, obiektywami wszelkiego typu, od szerokok�tnych do teleobiektyw�w. Co do wra�enia, jakie odnosi widz, to zbli�enia s� na og� efektowniej sze od obu pozosta�ych rodzaj�w zdj��, poniewa� wykazuj� trzy szczeg�lne zalety