- Zabrak�o mi kilka minut temu...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

- Zaraz ci przynios� - krzykn��em. Wlepi�a we mnie p�on�cy gniewem wzrok. - Sko�czy�a si� w og�le, ty t�py ameryka�ski sukinsynu! A teraz zostaw mnie w spokoju. My�lisz, �e mnie to bawi? - Gdzie jest Silvia? - spyta�em z zawstydzeniem. - Nie wiem, prawdopodobnie w salonie pi�kno�ci - parskn�a ze z�o�ci� Denise. - Je�li j� znajdziesz, powiedz, �eby natychmiast przytarga�a tu z powrotem sw�j ty�ek i zacz�a wype�nia� obowi�zki. - Jej ton zmieni� si� nagle, j�kn�a bezradnie: - Prosz�, Matt. Jestem u kresu wytrzyma�o�ci. Widzia�em, �e jeszcze chwila, a wybuchnie p�aczem. Najwyra�niej z jakiego� niewiadomego powodu Silvia zostawi�a j� sam� na placu boju. Co si�, u licha, sta�o? Po�pieszy�em do refektarza i w wej�ciu niemal zderzy�em si� z Francois. Z wyrazu jego nie ogolonej twarzy jasno wynika�o, �e nie jest w nastroju do �art�w. Musia� przed chwil� wyj�� z sali operacyjnej. - Je�li szukasz swojej przyjaci�ki, to korzysta w�a�nie z najd�u�szej w historii przerwy na kaw� - powiedzia� z niesmakiem. - Powinienem by� wykaza� wi�cej rozs�d- ku. Ale �ap�wka Dalessandra by�a zbyt ordynarna, bym potrafi� przej�� nad ni� do porz�dku dziennego. My�l�, �e ca�a ta sytuacja przerasta rozpieszczon�, przewra�liwion� panienk�. - O czym ty m�wisz? - Ona o tym nie wie, ale kiedy zg�osi�a si� do nas, jej ojciec zaproponowa� milion dolar�w... - Je�li j� zabierzecie? - Nie, je�li j� odrzucimy. To mnie tak cholernie wkurzy�o, �e j� przyj��em. A teraz, przepraszam, ale mam mn�stwo pracy, zreszt� ty r�wnie�. I wyszed� w�ciek�y, nie m�wi�c ju� ani s�owa. Zauwa�y�em Silvi� siedz�c� w drugim ko�cu sto�u, z g�ow� wspart� na d�oniach, wpatrzon� �a�o�nie w fili�ank� z kaw�. Pr�bowa�em opanowa� gniew, ale czu�em si� zawiedziony i, tak, za�enowany. Z jej powodu i z mojego. Ale gdy podszed�em bli�ej, u�wiadomi�em sobie, �e Francois z pewno�ci� ju� nie�le zmy� jej g�ow� i kolejne sztorcowanie jest jej najmniej potrzebne. Najwyra�niej przechodzi�a kryzys wiary we w�asne si�y i potrzebowa�a wsparcia. - Cze��, Silvio - powiedzia�em cicho. - Chcesz porozmawia�? Pokr�ci�a przecz�co g�ow�. - Daj spok�j, poczujesz si� lepiej, gdy wyrzucisz to z siebie. Milcza�a przez chwil�, po czym wreszcie wydusi�a z oporami: - Matthew, tak bardzo mi wstyd. Przez wszystkie te miesi�ce by�am taka pewna, co chc� robi�. Jednak w chwili, gdy zobaczy�am tamte dzieci, omal mi serce nie p�k�o, za�ama�am si�. A wi�c to tak. Straci�a dystans, kt�ry powinien cechowa� ka�dego lekarza. Czy nie zdawa�a sobie sprawy, �e nie czas teraz na wsp�czucie? - Powinnam by� twardsza - ofukn�a sam� siebie. - Ale w�wczas nie by�aby� sob� - powiedzia�em cicho. - Za to by�abym dzielniejsza. Ci ludzie �yj� w piekle, a ja nie potrafi� nawet spojrze� im w oczy jako osoba postronna. - Przesta� ju�. Francois oczekiwa� zbyt wiele pierw-szego dnia. A przy okazji, czy pijesz regularnie wod�? Unika�a mojego wzroku. Dalsze strofowanie nie mia�o sensu. Podszed�em tylko do p�ki i przynios�em Silvii dwie litrowe butelki wody. - Wypij teraz jedn� do dna i nie zapomnij potem o dru-gjej. A co si� tyczy innych spraw, mam ci tylko jedno do powiedzenia. - Tak? - Spojrza�a na mnie z niepokojem. - Doro�nij. Z jakiego� powodu moja rada wywo�a�a u�miech na jej twarzy. Gdy wreszcie w dziesi�� minut p�niej wychodzili�my z jadalni, gotowa by�a podj�� najtrudniejsze medyczne wyzwania. Tu� za drzwiami zarzuci�a mi ramiona na szyj� i powiedzia�a: - Dzi�kuj�, Matthew. Po czym poca�owa�a mnie z nami�tno�ci�, przy kt�rej nasz poca�unek w samolocie wydawa� si� jedynie przyjacielskim mu�ni�ciem warg. By� to niezwyk�y dzie�. W przerwach mi�dzy operowaniem ran postrza�owych u partyzant�w zdiagnozowa�em i podda�em leczeniu wi�cej pacjent�w, ni� zdo�a�em policzy�. Wielu z nich umar�oby, gdyby�my nie udzielili im pomocy w stosownym momencie. Poza tym nasz przyjazd zapobieg� �lepocie u co najmniej tuzina dzieci z jaglic�. Ta zdradziecka infekcja oczu, zawsze najgorsza tam, gdzie szwankuje higiena, kosztowa�aby je wzrok. Ale dzi�ki zastosowaniu w por� doxycykliny (takie proste - kto potrafi wyobrazi� sobie �ycie bez antybiotyk�w?) ich stan uleg� zdecydowanej poprawie. Nigdy nie zapomn� ostatniego przypadku jaglicy, z kt�rym zetkn��em si� tamtego dnia. Pacjentem by� pogodny ma�y ch�opczyk o imieniu Dawit, kt�ry podczas godzin oczekiwania nauczy� si� kilku angielskich s��w. Bawi�o go zwracanie si� do mnie per "dokta" w r�nych tonacjach i za ka�dym razem wybucha� radosnym �miechem. Jego stan by� powa�ny, ale jeszcze nie nast�pi�o zbliznowacenie spoj�wki ani rog�wki. Seria zabieg�w z zastosowaniem doxycykliny wyleczy�aby schorzenie, zapobiegaj�c trwa�ym uszkodzeniom. Nie mieli�my jednak pod r�k� ma�ci i poleci�em Aidzie by wyt�umaczy�a matce Dawita, �e ma przyprowadzi� go nazajutrz rano. Ale nast�pnego dnia nigdzie nie mo�na by�o znale�� matki i syna. Okaza�o si� te�, �e nie mamy nawet jednej tubki doxycykliny. Od chwili gdy uzupe�nili�my jej zapasy i przez reszt� mojego pobytu w Afryce szuka�em tego ma�ego ch�opca, aby uratowa� go przed �lepot�. Nigdy go nie znalaz�em. My�l�, �e najlepszymi lekarzami s� ci, kt�rzy pami�taj� swoje niepowodzenia na r�wni z sukcesami. To ich uczy niezb�dnej pokory. Dlatego, gdy wspominam Erytre�, my�l� o tych, kt�rych nie uratowa�em. O ma�ym Dawicie. I o Silvii. Rozdzia� 9 Kolacja przebiega�a w nastroju przygn�bienia r�wnego intensywno�ci� porannemu o�ywieniu. Oczywi�cie, ostrzegano nas wiele razy, �e jedziemy tam, gdzie w�a�ciwie brakuje wszystkiego. Nikt z nas jednak, nawet nasz zaprawiony w walce przyw�dca, nie widzia� nigdy, �eby ludzie �yli w tak skrajnej n�dzy i zaniedbaniu. Zastanawia�em si�, czy uda mi si� jeszcze kiedykolwiek p�j�� na zwyk�� pizz�, skoro wiem, �e tak wiele dzieci p�acze nocami z g�odu w ramionach matek. Dzie� by� tak gor�czkowy, �e ledwie pami�ta�em o problemie, kt�ry mia�a Silvia. Po po�udniu uspokoi�a si� i sta�a si� jedn� z nas. Jej diagnozy by�y pewniejsze, zachowanie dodawa�o pacjentom otuchy. Prawd� m�wi�c, w pewnym momencie naprawd� si� popisa�a. Denise bada�a sze�cioletni� dziewczynk�, kt�ra tydzie� wcze�niej, podczas pobytu w jej wiosce ambulansowego zespo�u medycznego ONZ, by�a leczona antybiotykami z powodu infekcji w obr�bie klatki piersiowej