Zo�o�tow i S...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Isajew przeprowadzili mn�stwo bada�, by wyja��ni�, jakimi zasobami czo�g�w dysponowa� ZSRR w mo�mencie wybuchu wojny. Pisz� oni: �Do po�owy lat 80. ci, kt�rzy pisali o tym problemie, pos�ugiwali si� ustalonymi raz na zawsze liczbami, prezentowanymi przez funda�mentalne edycje. Zgodnie z wersj� oficjaln� Armia Czer�wona w przededniu wojny mia�a 1.861 czo�g�w KW i T-34. Ju� wtedy wielu badaczy dysponowa�o bardziej �cis�ymi danymi, lecz opublikowa� ich nie mog�o".3 Liczba 1.861 jest zgodna ze stanem faktycznym, lecz dotyczy sytuacji z 30 maja 1941 roku. W dniu 21 czerw�ca 1941 roku Armia Czerwona mia�a 1.363 czo�g�w �rednich T-34 i 677 ci�kich KW-1 i KW-2, to znaczy 2.040 nowoczesnych czo�g�w jedynie tych dw�ch typ�w, nie licz�c lekkich T-40 i T-50. Za��cznik o �czo�gach przestarza�ych i lekkich" te� tchnie ob�ud�. Nawet je�li przyjmiemy, �e wszystkie po�zosta�e czo�gi poza T-34 i KW by�y istotnie przestarza�e i lekkie, to i tak warto by�oby wiedzie�, ile ich by�o na�prawd�. Jednak genera�owie i marsza�kowie, doktorzy i profesorowie, z uporem milczeli. I gdy w ci�gu 25 powojennych lat przyzwyczajono nas do fa�szywych danych, z KC KPZR do Akademii Nauk ZSRR nadszed� rozkaz, by jeszcze bardziej pog��bi�, po�szerzy� fa�szywk�. Akademicy odkrzykn�li: �Tak jest!". Re�zultat: miesi�cznik �Woprosy lstorii", wydawca - Akade�mia Nauk ZSRR. Czytamy tam: �Armia niemiecka mia�a 8 �Wojermo-lstoriczeskij �urnai". nr 11/1993, str. 75. 210 3.712 czo�g�w, za� Armia Czerwona - 1-800 (ci�kich i �rednich)".4 O �du�ej liczbie czo�g�w lekkich i przesta�rza�ych" ani s�owa. Tak jakby w og�le ich nie by�o. W tym przypadku liczba niemieckich czo�g�w jest bez uzasadnienia zawy�ona, liczba radzieckich �rednich i ci�kich czo�g�w okre�lona nieprawid�owo, w dodatku podana w zaokr�gleniu: nawet je�li przyjmiemy oficjal�n� liczb� 1.861, to jest ona bli�sza liczbie 1.900 ni� 1.800. Zaokr�gla si� do warto�ci wy�szej. Ale poniewa� wydano rozkaz pomniejszania naszej pot�gi, uczeni za�okr�glali w stron� warto�ci mniejszych. TT ra KJ czeni radzieccy jednym poci�gni�ciem pi�ra spisali na straty 22 tysi�ce stalinowskich czo�g�w, wr�cz wy�kre�lili je ze statystyki, nazwawszy je lekkimi i przesta�rza�ymi. Jeszcze wr�cimy do tych czo�g�w. A na razie zastan�wmy si�; jaki by� wed�ug nauki komunistycznej czo�g przestarza�y i czym si� r�ni� od czo�gu pod�wczas nowoczesnego? W 1941 roku pi�� element�w konstrukcji �wiadczy�o o nowoczesno�ci czo�gu: - pot�na d�ugolufowa armata kalibru 75 mm lub wi�kszego; - pancerz odporny na penetracj� pocisk�w, a zatem zdolno�� przetrwania w warunkach, gdy nieprzyjaciel u�ywa artylerii przeciwpancernej; - szerokie g�sienice, umo�liwiaj�ce poruszanie si� niemal w ka�dym terenie, w ka�dych warunkach atmo�sferycznych, tak�e po bezdro�ach; - silnik wysokopr�ny: lekki, oszcz�dny, a najwa��niejsze - nie �atwopalny; - prawid�owa konstrukcja: silnik i przek�adnia znaj�duj� si� obok siebie. Ostatni punkt wymaga wyja�nienia. Obecnie wszystkie najwa�niejsze czo�gi �wiata - niemieckie, brytyjskie, ame�ryka�skie, izraelskie, japo�skie, francuskie, szwedzkie � * -Woprosy Istaril", nr 5/1970. s. 25. 21 1 WIKTOR SUWOROW s� tak skonstruowane, �e silnik i przek�adnia znajduj� si� w nich tu� obok siebie. A w latach 30. w wi�kszo�ci czo��g�w silnik i przek�adnia by�y rozdzielone: silnik by� umieszczony z ty�u, a przek�adnia w przedniej cz�ci kad��uba. Mia�o to widoczne dla wszystkich zalety, ale tak�e przez nikogo nie dostrzegan� wad�. Polega�a ona miano�wicie na tym, �e mi�dzy silnikiem a przek�adni� nale�a�o umie�ci� wa� nap�dowy. W samochodzie wa� nap�dowy nikomu nie przeszkadza. Ale w czo�gu jest inaczej - znaj�duje si� przecie� nad nim obrotowa wie�a. Trzeba by�o albo wie�� nie obraca�, albo oprzyrz�dowanie wie�y i nogi czo�gist�w opiera�y si� o wa� nap�dowy. Naturalne wyj��cie: oprzyrz�dowanie wie�y i nogi czo�gist�w umie�ci� nad wa�em nap�dowym. Tak te� zrobiono. W efekcie czo�g sta� si� wy�szy - by� wi�c �atwiejszym celem. Podniesienie wie�y wraz z jej zawarto�ci� wymaga�o zwi�kszenia wyso�ko�ci kad�uba czo�gu oraz jego �cian: przedniej, tylnej i bocznych. Pancerz czo�gu, to jasne, jest bardzo ci�ki. Gdy wysoko�� przedniego, bocznych i tylnego pancerza podwy�szono, masa czo�gu wzros�a o kilka ton. Dodatkowe tony wymaga�y zwi�kszenia mocy silnika, zajmowa� on przeto wi�cej miejsca i wymaga� wi�cej pa�liwa. Sta� si� wi�c r�wnie� potrzebny wi�kszy zbiornik. Po to, by os�oni� pot�niejszy silnik i wi�ksze zapasy paliwa, potrzebna jest zwi�kszona powierzchnia pance�rza. No i masa znowu wzrasta. Kr�g si� zamyka: aby ud�wign�� jeszcze wi�ksz� mas�, potrzebny jest jeszcze pot�niejszy silnik, a wi�c... Wybitny ameryka�ski konstruktor czo�g�w Walter Chri�stie rozerw�! t� fataln� spiral�: silnik i przek�adni� umie��ci� w bliskim s�siedztwie. Nie ma ju� wa�u nap�dowego. W tej sytuacji wysoko�� kad�uba mo�na zmniejszy�, co daje dodatkowe kilogramy, kt�re mo�na wykorzysta� zgodnie z d��eniem konstruktora: poprawi� zdolno�ci manewrowe czo�gu, jego opancerzenie lub si�� ognia. Lub udoskonali� wszystkie te parametry r�wnocze�nie. W Ameryce nie doceniono donios�o�ci pomys�u kon�struktora. Docenili go natomiast towarzysze radzieccy. Radziec�kie czo�gi lekkie BT-2, BT~5, BT-7. �rednie T-34 oraz 212 ci�kie KW-1 1 KW-2 skonstruowano zgodnie z jego koncepcj�. Mia�y one wzgl�dnie niewielk� mas� i roz�miary, a wszystkimi parametrami przydatno�ci bojowej przewy�sza�y zagraniczne czo�gi owych czas�w. C IV zo�gi T-34 1 KW by�y nie tylko nowoczesne