I stan�� przed furt� niby czarna bry�a, a z nim nieomal dwukrotnie mniejszy diakon Sozont, drugi zasi� diakon Sozont by� jeszcze dwa razy mniejszy, siedzia� bowiem skulony i...

Stan�� wi�c przybysz przed furt� i wznosz�c r�ce do nieba szepta� modlitw�. Po czym ukl�k�, nak�oni� g�ow� ku ziemi i znieruchomia� na chwil�. Wreszcie uni�s� si� i g�os jego zabrzmia� niczym przez tub�: - Otw�rz nam wrota �aski Twojej, Panie! W�wczas to furta zgrzytaj�c rdz� i ci�kim �elazem zawias�w j�a z wolna otwiera� si� sama przez si�, chocia� tamta druga furta, przy kt�rej znieruchomia�o skurczone cia�o diakona Sozonta, pozosta�a zamkni�ta, i weszli na dziedziniec Sofii, pozostawiaj�c skulon� w odr�twieniu posta�. Doszli do cerkwi i przybysz wci�� tym samym tubalnym i g�uchym g�osem rozkaza� Sozontowi: - St�j tu i nie ruszaj si�! I nie dokazuj! Gdy ruszy� z miejsca, Sozont pragn�� przyjrze� mu si� baczniej, lecz tamten by� niczym k��b ciemno�ci. I jeszcze jedno dostrzeg� Sozont: r�ce przybysza nie porusza�y si� swobodnie jak u �ywej istoty, jeno sam zdawa� si� rycerzem w �elaznej zbroi i kroki jego dudni�y jakby obuty by� w �elazne ci�my. Podszed� ku wstawionym na nowo drzwiom Sofii kijowskiej, cerkwi na po�y w ruinie, ale ju� nieco wyporz�dzonej, i zn�w wyci�gn�� r�ce, jednak�e 25 nie w g�r�, lecz w kierunku drzwi. I z nakazu tych r�k d�bowe drzwi otwar�y si� z przejmuj�cym skrzypieniem i przybysz ruszy� w nieprzebyt� ciemno�� wn�trza. Gdy wkroczy� na �rodek, spod stropu cerkwi (Sozont widzia� to przez otwarte drzwi) z wolna wyp�yn�� zapalony �wiecznik i zatrzyma� si� ponad g�ow� przybysza, i rozgorza� jasno, jak gdyby zni�y�a si� gwiazda, rozsiewaj�c doko�a p�ki promieni, wskutek czego rozja�ni�a si� ca�a cerkiew, zw�aszcza jeden ze �wi�tych na �cianie, rozb�ys� i zamigota� na mozaice Or�downiczki-�ciany Nienaruszonej; i struchla� Sozont, bo i Jej zap�on�y oczy niczym dwa ognie, nie by! on jednak jasny, lecz ciemny. Przybysz podszed� do o�tarza, drzwi i tam otwar�y si� same, ale ju� bez skrzypienia i pisku, j�� si� tam modli�, a modli� si� d�ugo, bo ju� nawet rosa pocz�a pokrywa� diakona Sozonta, zar�wno tego ze snu, stoj�cego przy otwartych drzwiach, jak i tego, kt�ry skuli� si� pod furt� i murem, trzymaj�c w r�ku bia�y cie� listu od starca z pieczary. Na ostatek przybysz obr�ci� si� w miejscu niczym wojownik na mustrze i wyszed� z prezbiterium, zasi� drzwi o�tarza same si� zamkn�y. Ruszy� z cerkwi i tu� nad jego g�ow� pop�yn�a z nim razem rozjarzona gwiazda �wiecznika, jednak�e z cerkwi nie wysz�a, zatrzyma�a si� w momencie, gdy przybysz przest�powa� pr�g. Same zamkn�y si� drzwi cerkiewne ze zgrzytem i �oskotem, a w miar� jak si� zamyka�y, gas�o �wiat�o w �wi�tyni, a gdy ju� mia�y si� ca�kiem zatrzasn��, zapanowa� tam mrok nieprzebyty. Co innego uderzy�o tym razem diakona Sozonta: twarz przybysza nie by�a czarna, lecz ogarni�ta jasn� po�wiat�, jednak�e przypomina�a raczej mask� ni�eli �ywe oblicze, odbicie raczej ni�li twarz sam� i by�a niewie�cia raczej ni� m�ska, bez w�s�w i brody, z oczyma zogromnia�ymi nad miar�, kt�re �wieci�y teraz podobnie jak przedtem oczy Or�downiczki--�ciany Nienaruszonej. I powt�rnie struchla� Sozont, bowiem oczy �wiec�ce ciemnym ogniem zatrzyma�y si� niespodzianie na nim samym, przenikn�o go uczucie, �e cia�o jego przejrzy�cieje, �e sam jest nie tyle cz�owiekiem, co cieniem, oderwanym od rzeczywistego cz�owieka i puszczonym, by b��dzi� po �wiecie, i nie dziwota to zgo�a, jako wedle opowie�ci ludu pospolitego, nawet wied�my co� takiego czyni� potrafi�