I kr�l, wtedy uca�owawszy dopiero dzieci swoje, pyta� ptaszka, azali jeszcze i matka ich �yje, na co gdy mu ptaszek powiedzia�i �e j� dot�d anio� �ywi i napawa, pospieszy� kr�l z...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Od tego czasu wszyscy w d�ugie i szcz�liwe lata �yli, opr�cz owych dw�ch si�str zbrodniarek, kt�re kr�l kaza� �elaznymi bronami na polu roztarga�. M�YNARZ I TRZEJ SYNOWIE Jeden m�ynarz mia� trzech syn�w, najm�odszy by� g�upi; dwaj starsi mieli go sobie za b�azna i r�ne z niego �arty stroili. Jednego razu rzekli do niego: � P�jdziemy ksi�dzu ukra�� wieprza, a ty tymczasem b�dziesz z kostnicy wyrzuca� ko�ci. G�upi robi� przez ca�� noc, co mu kazano. Do dnia idzie organista dzwoni� i s�yszy, �e w kostnicy co� bawi, a ujrzawszy, �e z niej ko�ci wyrzuca, bie�y do ksi�dza, by mu o tym donie��. Ksi�dz ju� od dawna mia� jaki� b�l w nogach, nie m�g� wi�c chodzi� i musia�o go czterech parobk�w w krze�le na dr��kach do ko�cio�a nosi�. Zaopatrzywszy si� wi�c w �wi�to�ci, kaza� si� im teraz na cmentarz zanie��. Organista szed� przy nim, nios�c kropid�o i kocio�ek z �wi�con� wod�. - 50 Gdy ksi�dza na sm�tarz wnie�li, wyjrza� g�upi z kostnicy i zawo�a� g�o�no: � Nie�cie go tu, dajcie go sam! Parobcy przel�kli si�, postawili krzes�o z ksi�dzem i uciekli; organista za nimi. Ksi�dz widz�c, �e nie przelewki, zebra� si� na nogi i uciek� do plebanii; a od tego czasu nie potrzebowa� ju�, aby go do ko�cio�a noszono. Gdy g�upi wr�ci� do domu, bracia pytali go si�, czy si� nie ba� stracha w kostnicy, on im na to: � A co to jest strach? p�jd� ja go szuka� po �wiecie. Poszed� i gdziekolwiek przyby�, pyta� si� o stracha. Przyszed�szy do jednego dworu, dowiedzia� si�, �e dziedzic tej wsi w bocznym tylko przy zamku mieszka dworcu, bo przed strachami nikt w zamku wytrwa� nie mo�e. � Oj, to ja spr�buj�, czy tam nie wytrwam � rzek� g�upi i prosi� bardzo, aby o tym panu donie�li. Pan odradza� mu, lecz on prosi� koniecznie, by w zamku m�g� nocowa�. Dano mu wi�c �wiat�a tyle, by mu przez noc nie brak�o, i zaprowadzono do zamku. Oko�o godziny jedenastej sta� si� w ca�ym zamku wielki ha�as i wkr�tce potem wpad�a kominem �wier� cia�a ludzkiego, wpad�a i druga, a na ostatku i tu��w. Potem przyszli diabli, znie�li te cz�ci cia�a na kup�, kt�re si� zaraz zros�o i pocz�o si� rusza�. Oprawcy zacz�li ostrzy� no�e, brzytwy i inne narz�dzia, gdy g�upi wstawszy, d�wign�� umar�ego z ziemi i posadzi� przy piecu; a po chwili m�wi�c do niego: ,,Ale pfe, ty �mierdzisz", da� mu od lewej ku prawej stronie t�gi policzek. Diabli, zobaczywszy to, natychmiast uciekli, a umar�y powsta� i rzek� do niego: � Ty� mnie wybawi�, pokutowa�em w tym zamku za niesprawiedliwie nabyte skarby i mia�em pokutowa� a� dot�d, pok�d mnie r�ka ludzka za to nie ukarze. To powiedziawszy, wzi�� g�upiego i prowadzi� do piwnicy; st�d ni�ej do drugiej i tak a� do trzeciej; tam pokaza� mu skarby schowane; poleci�, co z nich mia� da� ubogim, co ko�cio�om; a reszt� kaza� mu dla siebie zatrzyma�. G�upi tak zrobi�, jak mu umar�y kaza�, i zosta� m�drym; a w zamku odt�d wi�cej nie pokutowa�o. - 51 - BRAT UBOGI I BRAT CHCIWY W jednej wsi mieszka�o dw�ch braci rodzonych, jeden by� bogaty, drugi ubogi. Bogaty by�by mo�e czasem ug�szcza�x do ubogiego, gdyby mu �ona z�o�liwa nie by�a przeszkadza�a. I dlatego siedem lat mija�o, jak pierwszy u drugiego nog� nie posta�. Jednego razu pojecha� ubogi ��czk� po drzewo do lasu; �ona da�a mu p� bochenka chleba i p� gom�ki sera na drog�; dla biednych dzieci ledwo gar�� m�ki zosta�o. Gdy ju� drewka na taczk� na�o�y� i przywi�za�, usiad� sobie, chc�c si� posili� owym chlebem i serem. Ledwie je�� zacz��, a tu nadszed� ku niemu niewielki ch�opek w czarnej sukmanie i rzek� do niego: � Niech B�g b�ogos�awi na sp�! Ubogi odpowiedzia�: � Prosz� z sob�. I natychmiast rozdzieliwszy chleb i ser na po�y, da� jedn� po�ow� nieznajomemu; ten jad� z apetytem i zjad�szy rzek�: � Za to, co� mnie posili�, mo�esz sobie trzy rzeczy u mnie wyprosi�; co chcesz, to ci si� stanie; tylko najlepszego nie zapomnij. Ubogi odpowiedzia�: � Kiedy� tak ma by�,, to powiem �yczenia moje. Oto mam s�-siad� zwadliw�; ta, co mo�e, na z�o�� mi robi; ledwo si� dzieci moje na dw�r poka��, zaraz je klnie, goni i bije; rad bym tedy najprz�d, �eby ze mn� w zgodzie �y�a. � B�dzie to � rzek� ma�y ch�opek � s�siada twoja dzi� jeszcze do ciebie przyjdzie w go�cin�. � Po drugie � rzek� ubogi � mam brata, kt�ry ju� siedem lat u mnie nie by�; rad bym, �eby si� ze mn� pogodzi�. � Stanie si� tak, jak sobie �yczysz � rzek� zn�w ch�opek ma�y � brat tw�j dzi� wiecz�r u ciebie b�dzie. C� chcesz mie� na trzecie? � Ha! przed kilku latu mia�em, ile mi by�o potrzeba, teraz na g�rze mam skrzyni� srog� 2, ale pust�; przedtem w niej pe�no bywa�o zbo�a, dzi�, gdyby mo�na, rad bym, �eby by�o w niej pe�no dukat�w. � I to mie� b�dziesz wprz�d, ni�li do domu wr�cisz. 1 Ug�szcza� � cz�sto przebywa�, ucz�szcza�. 55 Sroga � tu: ogromna. 52 - To rzek�szy ch�opek w czarnej sukni znikn��. Ubogi przyjecha� przed sw�j domek. �ona wysz�a do niego, chc�c mu pom�c drzewo z taczki znosi�. M�� m�wi do niej: � Pewnie si� chce dzieciom i tobie je��, a i ja zjad�bym co, wle� no na g�r�, we� ze skrzyni gar�� dukat�w, zmie� w karczmie, nakup chleba, bu�ek, mi�sa i dobrego trunku, a przygotuj wieczerz�. �ona stoi jak wryta i nie wie, co na to odpowiedzie�; m�� m�wi: � Uczy�, jako powiadam. Ona za� na to: � Ale czy� g�upi, i sk�d�e by si� tam dukaty wzi�y? a dy� tam ani z�amanego grosza nie masz! M�� koniecznie obstawa�, aby posz�a: posz�a wi�c i z wielkim zdumieniem wzi�a jedn�, drug� i trzeci� gar�� z�ota, raduj�c si� niezmiernie z takich dostatk�w. Wzi�a potem z tego trzy dukaty, starsze dziecko i taczk� i pojecha�a kupowa�