Opat, niezmiernie zdziwiony tym zjawiskiem, zrazu...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

.. zmilcza� i pytanie zamar�o mu na ustach. Pob�ogos�awiwszy kl�cz�cego i dawszy znak, aby powsta�, ksi�dz Aron zapyta� go po �acinie. Sk�d to jeste�cie? Co was tu przywiod�o? Z Korbei jestem odpowiedzia� mnich, imi� moje Benedykt, mam od prze�o�onego pozwolenie w�drowania i nawracania. Ciekawo�� i pobo�no�� prowadzi�a mnie do Trzemeszna naprz�d. a teraz tu, najprzewielebniejszy ojcze... Aron d�ugo si� we� wpatrywa�. Gdy�cie tu przybyli, bracie m�j, rzek�, ju�by�cie pozosta� powinni. Duchownych zawsze jeszcze mamy ma�o na nasze potrzeby, kraj na p� poga�ski, nawracaj�cych aposto��w dobrej woli nam braknie... �wi�tobliwy kr�l nasz obsypuje ich z�otem, rad ka�demu, co przybywa. Dlaczeg�by�cie nie mieli pozosta� z nami, je�eli gorliwo�� was tu przywiod�a? Pole szerokie... Dlatego, ojcze najprzewielebniejszy, odezwa� si� mnich, i� uczyni�em �lub powrotu i prze�o�ony nasz rachuje na mnie. Po k�oni� si� w Gnie�nie u grobu �wi�tego m�czennika i powraca� musz�... Opat ci�gle si� z wielk� ciekawo�ci� wpatrywa� w m�wi�cego. G�os, postawa, rysy twarzy widocznie w nim jakie� my�li obudza�y, kt�re si� w oczach i na czole malowa�y. Je�eli pozosta� nie zechcecie odezwa� si� po przestanku, przynajmniej go�ciem b�d�cie u kr�la, kt�ry was szczodrze obdarzy, u kr�lowej, pobo�nej pani, kt�ra �wiadczy wiele duchowie�stwu i ko�cio�om. Przebaczcie, rzek� mnich �ywo, ja wedle �lubu mego dzi� dalej w drog� i�� musz�... �lubu �ama� si� nie godzi... I w r�k� poca�owa� opata k�aniaj�c mu si� nisko. P�jd� nieszporne pacierze odm�wi� do ko�cio�a... a potem... w drog�. Sk�oni� si� i nie czekaj�c ju�, w obawie, aby go nie zatrzymywano, poszed� po sw�j kij, p�aszcz i czapk�, chwyci� je pr�dko i za drzwi si� wysun��. Po�piech ten by� uderzaj�cy. Opat i ksi�dz Petrek poprowadzili za nim oczyma. Zaprawd�! odezwa� si� po wyj�ciu jego opat Aron, za prawd�, co� jest dziwnego w tym mnichu... A wy, ksi�e Pietrze, nie uwa�ali�cie tego? Ja?... z pokor� wielk� i zdumieniem ozwa� si� ksi�dz protonotariusz. Ja? Opr�cz wielkiej �wi�tobliwo�ci nic mnie w nim nie uderzy�o. Osobliwsze w nim podobie�stwo nie tylko twarzy, ale g�osu i ruch�w, do naszego kr�la Boles�awa! Gdy przem�wi�, ul�k�em si�... zda�o mi si� jakby snem dziwnym to widzenie, uszom moim wierzy� nie chcia�em. Rodzeni bracia podobniejsi by� nie mog�! Ksi�dz Petrek ramionami ruszy�. Nie �miem przeczy� rzek� ale ja tego wcale nie spostrzeg�em, cho� dosy� z nim m�wi�em d�ugo... Dziwne! dziwne! ... powt�rzy� opat. Sk�d�e... i jak dawno si� on tu zjawi�? Przed godzin� mo�e, rzek� zimno protonotariusz. Prosi� mnie, aby si� m�g� nieco w izbie ogrza� i odpocz��. Trzeba go by�o nakarmi� i da� zna� o nim do dworu... Kr�l nierad b�dzie, gdy si� dowie, �e zakonnik min�� dw�r jego nie obdarzony. Chcia�em to uczyni�, ale mi wzbroni� odpar� ksi�dz Petrek z wielk� ci�gle pokor� i przesadnymi pok�onami. Wypytywa�em go pilno o cel podr�y, zdaje si�, �e innego nie ma nad pobo�n� modlitw� u grobu �wi�tego aposto�a naszego. Mnich �wi�tobliwy i skromny, o �wiecie nie wiedz�cy wiele lub nic prawie. Przyni�s��e jakie nowiny z Niemiec? pyta� opat. �adnych. Wida�, �e ich nie szuka� i pogardza� �wiatowymi wie�ciami. Nie obchodz� go one. Od grobu �wi�tego Maurycego przyw�drowa� tu prosto. M�wi� co o Magdeburgu? Nie pyta�em go o nic, zby� kr�tko ksi�dz Petrek. Opat si� zaduma� g��boko. Kt� wie! rzek� jakby sam do siebie. Rozmaite postacie zwyk�y przybiera� podst�p i zdrad�. Nie r�czy�bym za to, �e pod t� sukni� mnicha ukrywa� si� mo�e jeden z syn�w Ody, czyhaj�cych na spu�cizn� Boles�awa. Us�yszawszy to ksi�dz Petrek podni�s� do g�ry r�ce i wykrzykn�� jakby z podziwu. Syn Ody! Mia��eby kt�ry z nich odwag� cisn�� si� sam w szpony zwyci�skiego or�a naszego? ... Lwu w paszcz�k�? Kt� wie? kto wie? powtarza� opat zamy�lony i niespokojny. Podobie�stwo do kr�la nadzwyczajne, g�os ten sam. Trzeba pos�a� po mnicha, aby mu si� bli�ej przypatrzy�. Po�o�y� r�k� opat na ramieniu protonotariusza i w oczy mu patrz�c szepn�� cicho. Id�cie, znajdziecie go w ko�ciele na wieczornej modlitwie... Prosz� was, zawezwijcie go do dworu lub, je�liby si� waha�, zapro�cie do siebie... Bli�ej zbada� go potrzeba... Jeden z syn�w Ody wdzia�, jak wiemy, sukni� zakonn�... Co� mi to apostolstwo mnicha samotnego dziwnie wygl�da... Id�cie! id�cie! Pos�uszny ksi�dz Petrek zakrz�tn�� si� natychmiast spe�niaj�c rozkaz prze�o�onego swojego. Ksi�dz Aron wyszed� krokiem powolnym