Gdy brat Aleksandra, wielki ksi�� Andrzej, zbieg� z kraju w roku 1252, po tym jak jego wojska zosta�y rozgromione przez oddzia�y mongolskie przys�ane z Saraju, Batu--chan...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Wyb�r by� dobry, gdy� Aleksander potrafi� pogodzi� swoj� lojalno�� wobec Rusi (chroni�c interesy ludno�ci zamieszkuj�cej ziemie p�nocne przed Szwedami i Litwinami) z wiern� s�u�b� mongolskiemu chanowi. Dzi�ki takiemu post�powaniu Aleksander zyska� uznanie ruskich mo�now�adc�w, ale wzbudzi� wrogo�� ch�op�w, dla kt�rych podatki i daniny by�y du�ym obci��eniem. W rok po mianowaniu go wielkim ksi�ciem Aleksander postawi� swojego syna Wasyla na czele wojsk, kt�rych zadaniem by�o odparcie kolejnego najazdu Litwin�w na terytorium nowogrodzkie. Trzy lata p�niej Aleksander stan�� na czele po��czonych si� ruskich w zwyci�skiej wyprawie przeciwko naje�d�com szwedzkim, a w roku 1262 jego wojska odpar�y inwazj� niemieck�. Pomoc mongolska odegra�a w tych zwyci�stwach niewielk� rol�, dopiero pod koniec wieku wojownicy mongolscy i ruscy walczyli rami� w rami� przeciw wsp�lnym wrogom. W roku 1275 mongolskie formacje wspomaga�y zwyci�sk� rusk� kampani� przeciwko Litwie, kt�ra rozros�a si� do rozmiar�w pot�nego pa�stwa. Istniej� tak�e wzmianki o uczestnictwie oddzia��w ruskich w podboju po�udniowych Chin przez Mongo��w. By� mo�e zdaj�c sobie spraw� z bezcelowo�ci buntu przeciw pot�nym Mongo�om, Aleksander nie by� zwolennikiem opozycji w stosunku do naje�d�c�w. Posun�� si� nawet do zmobilizowania swoich �o�nierzy przeciwko mieszka�com Nowogrodu w roku 1257, gdy ci zbuntowali si� przeciw mongolskim poborcom podatkowym i zaci�gowi do wojska. Kronikarze z tego okresu zazwyczaj koncentruj� si� na wojskowych osi�gni�ciach Aleksandra Newskiego, niekt�rzy por�wnuj� go nawet do Aleksandra Wielkiego. Chocia� jego zwyci�stwa militarne odegra�y w swoim czasie wa�n� rol�, w wi�kszo�ci mia�y charakter tymczasowy, gdy� walki ze Szwedami i z Litwinami ci�gn�y si� przez ca�e stulecia. Najistotniejszym osi�gni�ciem Aleksandra Newskiego jako wielkiego ksi�cia by�o zapobie�enie dalszemu zniszczeniu p�nocnych ksi�stw ruskich przez Mongo��w. Gdyby nie podda� si� chanowi i wyst�pi� przeciw niemu zbrojnie, jest wielce prawdopodobne, �e bunty przeciw naje�d�com spowodowa�yby zmasowany odwet, z czego Mongo�owie s�yn�li. Przyk�adem korzystnego wp�ywu, jaki Aleksander mia� na Mongo��w, jest skuteczne wstawiennictwo za ludno�ci� Rostowa w roku 1263. Po buncie i wyrzuceniu z miasta mongolskich poborc�w podatkowych Rost�w wraz z innymi miastami le��cymi nad Wo�g� mia� zosta� ukarany przez chana Berke, jednego z nast�pc�w Batu-chana. Armia mongolska by�a ju� w drodze, aby wyegzekwowa� kar�, gdy interwencja Aleksandra przekona�a Mongo��w, by pozwolili mu na przywo�anie krn�brnej ludno�ci do porz�dku. By�a to ostatnia przys�uga, jak� Aleksander wy�wiadczy� Rusi, wielki ksi�� zmar� bowiem w drodze powrotnej z Saraju 15 listopada 1263 roku. Jego �mier� w wieku 43 lat by�a prawdopodobnie 69 skutkiem wyczerpania, spowodowanego konieczno�ci� nieustannej obrony Rusi przed wrogami z zachodu oraz naje�d�cami ze wschodu. Kiedy metropolita Cerkwi prawos�awnej oznajmi� mieszka�com W�odzimierza nad Kla�m� zgon Aleksandra, powiedzia�: "Zasz�o s�o�ce Rusi". Mongo�owie, je�eli tylko nie napotykali sprzeciwu ze strony rz�dz�cych, przejawiali nik�e zainteresowanie administrowaniem podbitych ruskich terytori�w. Wi�kszo�� ksi��t ruskich potrafi�a w istotnych kwestiach wsp�pracowa� ze swoimi panami, w zamian za co Mongo�owie zezwalali im na spokojne w�adanie lennami, pod warunkiem �e na `\czas op�acali podatki i haracz. Istniej�ca opozycja w stosunku do mongolskiego zwierzchnictwa pochodzi�a ze strony zwyk�ych ludzi i skupia�a si� bardziej wok� kwestii gospodarczych ni� politycznych. Gdy Mongo�owie podnosili podatki, zamo�ne i wp�ywowe rody ruskie po prostu przerzuca�y nowe ci�ary na swoich poddanych, wzbudzaj�c w ten spos�b w�r�d ludu powszechn� niech�� zar�wno wobec ksi��t, jak i naje�d�c�w. Takie zachowanie mo�nych cz�stokro� wywo�ywa�o lokalne powstania, kt�re jednak ksi��ta wraz z �o�nierzami szybko t�umili. Z regu�y ksi��ta byli pos�usznymi wasalami Mongo��w

Gdy brat Aleksandra, wielki ksi��� Andrzej, zbieg� z kraju w roku 1252, po tym jak jego wojska zosta�y rozgromione przez oddzia�y mongolskie przys�ane z Saraju, Batu--chan...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Gdy brat Aleksandra, wielki ksi�� Andrzej, zbieg� z kraju w roku 1252, po tym jak jego wojska zosta�y rozgromione przez oddzia�y mongolskie przys�ane z Saraju, Batu--chan...