Ich specyfika polega natomiast na tym, �e �wicz�cy sam aplikuje sobie t� si�� - albo poprzez wykorzystanie jakiego� przyboru (zwykle mebla lub ta�my), albo te� poprzez...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

W tej sytuacji, usi�uj�c wykona� ruch przy ustabilizowaniu pewnych odcink�w cia�a, wykorzystuje si� niejako odpowiedni uk�ad d�wigniowy, co pozwala na pokonanie oporu ograniczaj�cego ruch w danym kierunku. Z tego typu autoredresjami mamy te� do czynienia, je�li stosuj�c u�o�enie daj�ce powy�szy uk�ad d�wigniowy wykorzysta si� dodatkow� si�� dzia�aj�c� bezpo�rednio na okolic� stawu (np. obci��enie w postaci woreczka z piaskiem), wspomagaj�c w ten spos�b �wiczenie autoredresyjne i zwi�kszaj�c jego efektywno�� (p. te� wyci�gi i �wiczenia korekcyjne). Inne �wiczenia zwi�kszaj�ce ruchomo�� stawow� Inne �wiczenia zwi�kszaj�ce ruchomo�� stawow� stanowi� sta�y element rozmaitych metod terapii manualnej. Poniewa� ka�da z tych metod zawiera szereg dodatkowych, specyficznych element�w, aby w tym miejscu nie zaciemnia� obrazu, niejako dla porz�dku w podrozdziale tym celowo skoncentrowano si� jedynie na skr�towym zaprezentowaniu element�w tych metod ukierunkowanych na regulacj� zakresu ruch�w w stawach. Nieco dalej b�d� przedstawione popularne ostatnio �wiczenia okre�lane jako stretching. Mobilizacje, manipulacje i trakcje Mobilizacje, manipulacje i trakcje stanowi� kolejny rodzaj leczenia biernego, mieszcz�cy si� w pewnym sensie w obr�bie definicji �wicze� biernych redresyjnych. Wyodr�bnienie tego rodzaju post�powania zosta�o podyktowane kilkoma, przedstawionymi poni�ej, wzgl�dami praktycznymi. Z jednej strony - jak pisze R. Cailliet - ten rodzaj post�powania ma r�wnie wielu zwolennik�w, co i przeciwnik�w. Z drugiej strony natomiast, post�powanie takie wymaga od terapeuty znacznej wprawy, zar�wno w zakresie fizykalnego (manualnego) badania narz�du ruchu, jak i samego wykonywania zabieg�w. Najcz�ciej potrzebna jest tu �cis�a wsp�praca z wyspecjalizowanym lekarzem. Pomimo tego, omawiane techniki s� ostatnio niezwykle popularne. Na dodatek w r�nych modyfikacjach stanowi� one podstaw� szeregu specjalnych metod tzw. terapii manualnej. Wszystko to czyni, �e pe�ne om�wienie zagadnienia wykracza ju� poza ramy podstaw kinezyterapii. Aby nie pozostawi� luki, ograniczmy si� wi�c do skr�towego przedstawienia tematu. Ca�o�� omawianego post�powania mie�ci si� w ramach tzw. terapii manualnej, kt�rej celem jest przywr�cenie pe�nego zakresu ruchomo�ci w stawie (lub stawach), w przypadkach ogranicze� tej ruchomo�ci pochodzenia czynno�ciowego (tzw. zablokowa�). Do�� popularne s� obecnie zabiegi manualne w obr�bie kr�gos�upa, chocia� post�powanie to dotyczy r�wnie� i staw�w ko�czyn. Cz�� spo�r�d tych zabieg�w wymaga zastosowania znieczulenia, dzisiaj prawie �e wy��cznie miej- �wiczenia lecznicze - uwagi metodyczno-praktyczne 205 Ryc. 67. Przyk�adowe redresje przykurczu zgi�ciowego kolana oraz biodra w r�nych wariantach, stopy ko�skiej oraz przykurczonych mi�ni: rectus femoris, tensor fasciae latae i piriformis 208 Podstawy fizjoterapii od kilku lat wykorzystywane w praktyce terapeutycznej - mobilizacje nerw�w obwodowych i opony twardej (tzw. neuromobilizacje). W osteopatii stosowane s� bardzo specyficzne techniki mobilizacji uciskowych, nawet dla narz�d�w wewn�trznych, kt�rych celem ma by� likwidowanie ewentualnych zrost�w mi�dzypowi�zio-wych i niwelowanie przez to przed�u�onych nacisk�w na okre�lone narz�dy wewn�trzne (zw�aszcza jelita, a tak�e w�trob�, trzustk�, �ledzion� i �o��dek). Ryc. 69. Mobilizacje opony twardej (u g�ry) oraz poni�ej nerwu po�rodkowego (cz�ciowo wg G. Maitlanda) Trakcje s� kolejn� sk�adow� terapii manualnej, polegaj�c� na r�cznym wyci�ganiu w stawach. S� one wi�c specyficzn� odmian� opisanych poni�ej wyci�g�w i stanowi� na og� uzupe�nienie lub przygotowanie do manipulacji czy mobilizacji. Niekiedy manipulacje czy mobilizacje wykonuje si� w po��czeniu z trakcj� (jednoczasowo). W tych sytuacjach osiowe odci�gni�cie powierzchni stawowych zdecydowanie zwi�ksza efektywno�� powy�szych technik, a jednocze�nie mo�e �WICZENIA LECZNICZE - UWAGI METODYCZNO-PRAKTYCZNE 209 Ryc. 70. Przyk�adowe mobilizacje i trakcje stawu ramiennego, ramienno-promieniowego, kolanowego, �opatki, rzepki oraz staw�w r�ki. dzia�a� ochronnie na powierzchnie stawowe (zw�aszcza przy stosowaniu niekt�rych technik manipulacji rotacyjnych). Trakcje mog� te� by� stosowane samodzielnie zw�aszcza w tych sytuacjach, kiedy dominuj�cym objawem s� dolegliwo�ci b�lowe wynikaj�ce ze znacznej kompresji w obr�bie stawu. W tych sytuacjach trakcje stanowi� zabieg o dzia�aniu antalgicznym. W zale�no�ci od zastosowanej si�y zewn�trznej mo�emy wyr�ni� trzy stopnie trakcji. WI stopniu dzia�amy si��, kt�ra zmniejsza ci�nienie wewn�trzstawowe oraz obni�a napi�cie powierzchniowe, w stopniu II uzyskujemy napi�cie struktur oko�ostawowych (zw�aszcza torebki stawowej), natomiast III stopie� trakcji odpowiada rozci�gni�ciu tkanek mi�kkich oko�ostawowych. 210 Podstawy fizjoterapii Ryc. 71. Przyk�adowe mobilizacje i trakcje kr�gos�upa oraz staw�w krzy�owo-biodro-wych (cz�ciowo wg K. Lewitta) Pewn� ich odmian� s� trakcje wykonywane z wykorzystaniem poizometrycz-nej relaksacji (wg Levita). Oczywi�cie i tutaj stosuje si� odpowiednie pozycje 210 Podstawy fizjoterapii Ryc. 71. Przyk�adowe mobilizacje i trakcje kr�gos�upa oraz staw�w krzy�owo-biodro-wych (cz�ciowo wg K